UŞAK'TA İTTİHATÇI BİR MEKTEP MÜDÜRÜ: AHMET TAHİR EFENDİ (1876-1922)

Osmanlı son döneminde Uşak'ta Gülşen-i İrfan adında özel bir mektep kurup müdürlüğünü yürütmüş olan Ahmet Tahir Efendi, Müderris Çallı Ömer Efendi'nin oğlu olup küçük yaşlardan itibaren özel bir eğitim almıştır. Babasının medresesine devam ettikten sonra ibtidai ve rüşdi eğitim veren mektebini açan Ahmet Tahir Efendi Uşak'ta devlet hizmetinde birçok görev almış kısa zamanda hem bu vazifeleri hem de mektebinde verdiği modern tarzdaki eğitim sayesinde Uşaklılar tarafından saygı duyulan bir kişi haline gelmiştir. Edebiyata karşı özel bir ilgi duyan Tahir Efendi çok erken yaşlarda şiirler kaleme almaya başlamış ve devrin önemli dergilerinde şiirleri yayınlanmıştır. II. Abdülhamid'e muhalif olup İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yakın olan Ahmet Tahir Efendi bu dönemde Osmanlıcılık fikrinin etkisinde kalmıştır. Özellikle mektebin kapanmasına yakın gerçekleştirilen tevzi-i mükâfat töreninde öğrencileriyle gerçekleştirdiği gösteride adeta İttihat ve Terakki Cemiyetinin propagandasını yapmıştır. Uşak'ın kanaat önderlerinden birisi olan Ahmet Tahir Efendi Yunanlılar tarafından 1922 yılında kızı ile birlikte evinin önünde şehit edilmiştir

A Unionist School Principal at Usak: Ahmet Tahir Efendi (1876-1922)

Ahmet Tahir Efendi who is the founder and the principal of a private school named Gulsen-i Irfan, is the son of Muderris Callı Omer Efendi and he was privately educated since his early ages. After finishing his education at his father's Madrasah, he founded his school which had been giving education at elemantry and secondry levels. He worked in various goverment services in Usak and was seen as a respected person after a short term by the citizens of Usak with these services and with the education he had been giving in a modern style at his school. As a special admirer of literacy, Ahmet Tahir Efendi had begun writing poems at an early age and his poems were published in famous literary journals of his age. Being close to Committee of Union and Progress as an opponent of Abdel-Hamid II, Ahmet Tahir Efendi was influenced by the idea of Ottomanism. Especially at the demonstration that he performed with his students in The Ceramony of Delivery of the Rewards at the end of school term, he virtually had propagated the Committee of Union and Progress. As an opinion leader of Usak, he was martyred with his daughter by Greeks at the front yard of his house in 1922

PDF

___

"Şura-yı Ümmete", Şura-yı Ümmet, 12 Kânunusani 1324.
1898-1899/H. 1316 Hüdavendigar Vilayeti Salnâmesi, Bursa.
1900-1901/H. 1318 Hüdavendigar Vilayeti Salnâmesi, Bursa.
Hüdavendigâr Vilâyeti 1329 Senesi Meclis-i Umûmî İctimaının Zabıtnâme ve Mukerrerâtı, Bursa, 1330.
Ahmet Tahir, "Hürriyet", Beyanü'l Hak, Cilt: II, Sayı: 53, 15 Mart 1325.
Ahmet Tahir, "Vatanperverane Bir Gazel", Beyanü'l Hak, Cilt: II, Sayı: 48, 8 Şubat 1325.
Ahmet Tahir, Gülşen-i İrfan Çiçekleri, Keşişyan Matbaası, İzmir, 1327.
Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000-M.S. 2010, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2010.
Boyacıoğlu, Ramazan. "Beyanü'l- Hak'ta Ulema, Siyaset ve Medrese", Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 1998.
Erkek, Mehmet Salih. "31 Mart'ın Taşraya Yansıması: Uşak Gülşen-i İrfan Mektebi Tevzi-i Mükâfat Töreni", Sultan II. Abdülhamid Sempozyumu, Bildiriler, C. II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
İnal, Buğra. Cumhuriyet Döneminde Uşak'ta Siyaset ve Siyasetçiler (1923-1980), Meta Basım, İzmir, 2011.
Koçyiğit, Mehmet. "Hoca Tahir Efendinin Şehadeti ve Yunanlıların Uşak'tan Kaçışı", Dünkü Bugünkü Uşak Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 7-8, AğustosEylül 1969.
Nilüfer, Sene: 5, Sayı: 52, 1 Cemaziyelahir 1308.
Orhan Dengiz, Aile Belgeleri 2, 1982.
Sabah, 2 Kânunusani 1324.
Sınar Çılgın, Alev. "Bursa'nın İlk Edebiyat ve Sanat Dergisi: Nilüfer", Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 10, 2006/1.
Tümer, Haşim. Uşak Tarihi, Gün Matbaası, İstanbul, 1971.