ASKERİ DARBELERİN TÜRKİYE-AVRUPA İLİŞKİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: 1960, 1971 VE 1980 ASKERİ DARBELERİNİN BİR İNCELEMESİ

Bu çalışma, askeri darbelerin Türkiye-Avrupa ilişkileri üzerindeki etkilerini incelemiştir. Askeri müdahale dönemleri Türk siyasi tarihinde en önemli gelişmelerden birisidir. Türkiye'nin Avrupa ile ilişkilerinin gelişimini 27 Mayıs, 12 Mart ve 12 Eylül örnekleri çerçevesinde ele alan bu çalışmada literatür taramasına dayalı bir araştırma yöntemi benimsenmiştir. Ordunun siyasal sistem içindeki konumu analiz edilmeye çalışılarak silahlı kuvvetlerin genelde politika özelde ise Avrupa ile ilişkilerdeki tutumları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, çalışma ordunun siyasete müdahale etmesinin nedenlerini araştırmış ve askerlerin siyaset üzerindeki etkisinin belirleyicilerinin ne olduğu, neden ve nasıl müdahale ettikleri, kurdukları rejimin ne tür bir rejim olduğu gibi soruları yanıtlamaya çalışmıştır. Çalışma, bu soruların yanıtlanmasından sonra, her askeri darbenin Türkiye-Avrupa ilişkileri üzerindeki etkilerine ilişkin bilgi sunmayı amaçlamıştır. Bu çalışmada 27 Mayıs, 12 Mart ve özellikle 12 Eylül dönemlerinin Türkiye-Avrupa ilişkilerinin gelişimini önemli ölçüde yavaşlattığı ve hatta önemli fırsatların kaçırılmasına neden olduğu ortaya konmuştur

The Impacts of Coups on Turkey-Europe Relations: An Analysis of 1960,1971 and 1980 Military Coups

This study examined the impacts of military coups on Turkey-Europe relations. The period of military interventions is one of the most important developments in Turkish political history. In this study that addresses the development of Turkey's relations with Europe within the framework of May 27, March 12 and September 12 examples, literature review has been embraced as the research method. By analyzing the place of the military in the political system, it was attempted to determine the attitude of the military in general in the domestic politics and in particular in the relationship with Europe. For this purpose, the study sought for the answers of the intervention of the military in politics as well as it endeavored to answer the questions of what were the determinants of the impact of the military on politics, why and how they intervened and what kind of a political system they founded. The study, after answering these questions, aimed to provide information concerning the impact of each and every coup on Turkey-Europe relations. In this study, it has been revealed that May 27, March 12 and September 12 periods slowed down the development of Turkey-Europe relations significantly and they even caused missing of serious opportunities

PDF

___

Ahmad, Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye, Çev: Ahmet Fethi, İstanbul: Hil Yayınları, 1994
Akalın, Cüneyt, Askerler ve Dış Güçler: Amerikan Belgeleriyle 27 Mayıs Olayı, İstanbul: Cumhuriyet, 2000
Alkan, Ahmet T. , İkinci Meşrutiyet Devrinde Ordu ve Siyaset, İstanbul: Ufuk, 2001
Arı, Tayyar, Amerika'da Siyasal Yapı Lobiler ve Dış Politika, İstanbul: Alfa, 1997
Aydemir, Şevket Süreyya, İhtilalin Mantığı ve 27 Mayıs İhtilali, İstanbul: Remzi, 1999
Birand, Mehmet Ali, Türkiye'nin Büyük Avrupa Kavgası 1959- 2004, İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2005
Birand, Mehmet Ali, Türkiye'nin Ortak Pazar Macerası, İstanbul: Milliyet Yayınları,1986
Bozdemir, Mevlüt, Türk Ordusunun Tarihsel Kaynakları, Ankara: AÜSBF Yay. , 1982
Çalış, Şaban H. , Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri: Kimlik Arayışı, Politik Aktörler ve Değişim, Ankara: Nobel, 2008
Dağı, İhsan D. , Türk Dış Politikasında Gelenek ve Değişim, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1998
Fırat, Melek, 1960-1971 Arası Türk Dış Politikası ve Kıbrıs Sorunu, Ankara: Siyasal Kitapevi, 1997
Finer, Samuel H. , The Man on Horseback, London and Dunmow: Pall Mall Pres, 1962
Gönlübol, Mehmet, Olaylarla Türk Dış Politikası, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1996
Hale, William, Türkiye'de Ordu ve Siyaset, Çev: Ahmet Fethi, İstanbul: Hil Yay. , 1996
Huntington, Samuel, Political Order in Changing Societies, New Haven: Yale University Pres, 1969
İlhan, Suat, Türk Askeri Kültürünün Tarihi Gelişmesi, İstanbul: Ötüken, 1999
Kaçmazoğlu, Bayram, 27 Mayıs'tan 12 Mart'a Türkiye'de Siyasi Fikir Hareketleri, İstanbul: Birey, 1995
Karatepe, Şükrü, Darbeler Anayasalar Ve Modernleşme, İstanbul: İz Yayıncılık, 1997
Karluk, Rıdvan, Avrupa Birliği ve Türkiye, İstanbul: Beta, 1998
Kitapçı, Zekeriya, Hz. Peygamberin Hadislerinde Türkler, Selçuklular, Moğollar, Konya: Yedikubbe, 1996
Kongar, Emre, 21.Yüzyılda Türkiye, İstanbul: Remzi, Ekim 1998 Lewis, Bernard, Modern Türkiye'nin Doğuşu, çev: Metin Kıratlı, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1996
Mackenzie, Kenneth, Turkey in Transition: The West's Neglected Ally, Institue For European & Strategic Studies, Europan Security Studies, No:1, 1984
Nordlinger, Eric A., Soldiers in Politics: Military Coups and Goverments, New Jersey, Prantice- Hall, 1977
Oltaylı, İlber, Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu, İstanbul: İletişim, 1998
Oran, Baskın,Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı'ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, C.I ve C.II, İstanbul: İletişim, 2002
Örs, Birsen, Türkiye'de Askeri Müdahaleler, İstanbul: Der Yayınları, 1996
Özdağ, Ümit, Menderes Döneminde Ordu-Siyaset İlişkileri ve 27 Mayıs İhtilali, İstanbul: Boyut, 1997
Öztürk, Osman Metin, Ordu Ve Politika, Ankara: Gündoğan Yayınları, 1993
Sakallıoğlu, Ümit Cizre, AP-Ordu İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993
Sander, Oral, Türkiye'nin Dış Politikası, Ankara: İmge Yayınları, 1998
Sarıca, Murat, 100 Soruda Fransız İhtilali, İstanbul: Gerçek Yayınları, 1995
Sönmezoğlu, Faruk, Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Der Yayınları, 1996
Şen, Serdar, Silahlı Kuvvetler ve Modernizm, İstanbul: Sarmal, 1996
Zürcher, Erick Jan, Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, İstanbul: İletişim, 1996
Arslan, Zühtü, Hükümet, Ümit Cizre (ed.), Almanak Türkiye 2005: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, İstanbul: TESEV, 2006
Aydın, Suavi, Türkiye'de Devlet Geleneği Söylemi Üzerine, Birikim, s.105-106, (Ocak-Şubat 1998)
Aybay, Rona, "Milli Güvenlik Kurumu ve Milli Güvenlik Kavramı", AÜSBF Dergisi, C.XXXIII, No:1-2, (Mart-Haziran 1978)
Berzeg, Kazım, " Darbelerin Ekonomik Maliyeti" , Yeni Şafak (7.5.2007), http://yenisafak.com.tr/yorum/?t=07.05.2007&i=44066
Birsel, İsmet, "AB'ye Giden İnce Uzun Yolda", Turhan Fırat (ed.), Dış Politikamızın Perde Arkası: 23 Büyükelçinin Olaylara Bakışı, Ankara: Ümit Yayıncılık, 2005
Cizre, Ümit, "Türkiye'de TSK'nın Etkisi ve Gücü" , Kışladan Anayasaya Ordu İçinde, (ed.) Hıdır Göktaş ve Metin Gülbay, İstanbul: Metis Yayınları, 2004
Çölaşan, Emin, "Paşalar", Hürriyet, (29 Aralık 1999).
Dağı, İhsan D. , "Democratic Transition in Turkey,1980-83: The Impact of European Diplomacy," Middle Eastern Studies, Vol.32, No:2, (April 1996)
Dağı, İhsan D. , "İnsan Hakları ve Demokratikleşme: Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde Siyasal Boyut," Türkiye ve Avrupa, (yay. hz) Atilla Eralp, Ankara: İmge, 1997
Eralp, Atilla, "Soğuk Savaştan Günümüze Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri", Türkiye ve Avrupa , (yay. haz.) Atilla Eralp, Ankara: İmge, 1997
Eralp, Atilla, "Türkiye -Avrupa Birliği İlişkileri" , İsmail Soysal (ed.), Çağdaş Türk Diplomasisi 200 Yıllık Süreç, Ankara: TTK, 1999
Erdoğan, Mustafa,"Silahlı Kuvvetlerin Türk Anayasa Düzeni İçindeki Yeri", AÜSBF Dergisi, C.XLV, No:1- 4, (Ocak-Aralık 1990)
Heper, Metin, "The Ottaman Legacy and Turkish Politics", Journal of International Affairs, Vol.54, No:1, 2000
Kaya, Rıdvan, "Ordu Cumhuriyeti Nasıl Kolluyor?", Haksöz Dergisi, Sayı 70, Ocak 1997.
Özcan, Gencer, "Milli Güvenlik Kurulu", Ümit Cizre (ed.), Almanak Türkiye 2005 Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, İstanbul: TESEV, 2006
Rustow, Dankwart A. ,"The Army and The Founding of the Turkish Rebuplic", World Politics, Vol.11, No:4, (July 1959)
Sancaktar, Caner, "İnsan Hakları ve Demokrasi Bağlamında TürkiyeAvrupa Birliği İlişkileri", http://www.tasam.org/index.php?altid=488
Sarıibrahimoğlu, Lale, "Türk Silahlı Kuvvetleri",Ümit Cizre (ed.), Almanak Türkiye 2005 Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, İstanbul: TESEV, 2006
Soysal, İsmail, "Avrupa Konseyi ve Türkiye", Çağdaş Türk Diplomasisi 200 Yıllık Süreç, Ankara: TTK, 1999
Uzgel, İlhan, "Ordu ve Dış Politika: Kuşatılmışlıktan Kamplaşmaya Türk Dış Politikası", Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Cilt 21, No 204, Aralık 1997
Uzgel, İlhan, Türk Dış Politikasında 'Sivilleşme ve Demokratikleşme sorunları: Körfez Savaşı Örneği", AÜSBF Dergisi, Cilt:53, Sayı:1, 1999
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Ankara: Yöntem Yayıncılık, 1999
Hürriyet.
Yenişafak.
http://www.tasam.org/index.php?altid=488
http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=veritbn&kelimesec=164612
http://yenisafak.com.tr/yorum/?t=07.05.2007&i=44066