TEK PARTİ DÖNEMİ İSTANBUL’UNDA BİR SİYASAL KATILIM DİNAMİĞİ: “SANDIK ALAYI”

Siyasal bir merasim olan ve ilki II. Meşrutiyet Dönemi’nde 1908 seçimlerinde organize edilen Sandık Alayı, tek parti dönemi genel seçimlerinde İstanbul’da iki aşamalı düzenlenmiştir. Birinci aşama; müntehib-i sani seçimlerinin tamamlanmasından sonra seçim mıntıkalarındaki süslü oy sandıklarının seçmenler ve yerel yöneticiler tarafından bir araya getirilerek, belediyelere veya kaymakamlıklara teslim edilmesi işlemidir. İkinci aşama ise mebus seçiminin yapıldığı günün erken saatlerinde Matbaa-i Askeriye Amiri Ziya Bey tarafından İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde yapılmış olan meşhur oy sandığının parti temsilcileri, bürokratlar, teftiş heyeti üyeleri, bando takımı, polis, zabıta, izci, öğrenci ve vatandaşların katılımıyla Belediye binasından alınarak İstanbul Üniversitesi Konferans Salonu’na götürülmesi etkinliğidir. Şenlik havasında icra edilen Sandık Alayı, seçmenlerin seçim sandığına sahip çıkarken, bunu bir bayrama dönüştürmelerini resmetmektedir. Bu çalışmada Sandık Alayı, siyasal katılım bağlamında değerlendirilmektedir. Bu bağlamda Sandık Alayı, tek parti döneminde yapılan genel seçimlerin renkli ama belirli birtakım amaçlara hizmet eden bir töreni olarak ele alınmaktadır. Böylelikle Sandık Alayı’nın Cumhuriyet kültürünün yerleştirilmesi, siyasal katılımın arttırılması, toplumun rejimle bütünleşmesi ve meşruiyetin sağlanması konularındaki rolü saptanmaya çalışılmaktadır.

A Political Participation Dynamic During the Single Party Period in Istanbul: “Ballot Box Convoy”

Which could be considered as a political ceremony and was organized firstly during the 1908 elections, Ballot Box Convoy, organized at the two stage during the single party priod in Istanbul. The first stage was the process of the delivering or Nate ballot boxes in the election districts, by constituent and local administrators to the municipalities or district governerships, after the completion of the elections. And the second stage was the delivering the famous ballot box of the Second Constitutional Era, which produced by Ziya Bey, from the municipality to Darülfünun with participation of party representetives, bureaucrats, inspectors, military band or marching band, polices, municipal polices, scouts, students and citizens on the early hours of the electionday. Ballot Box Convoy, which was organized as a festival, depicts how voters claiming the ballot box and turning it to a carnaval. This study accept the Ballot Box Convoy in the context of political participation. In this context, the Ballot Box Convoy is considered as a colorfull but serves certain purposes activity as well. Thus, this study is trying to determine the role of the Ballot Box Convoy effect on the increase the political participation, the integration of the society with the regime and the ensuring the legitimacy during the single party period.

PDF

___

Akşam
Cumhuriyet
İkdam
Milliyet
Sabah
Son Posta
Son Telgraf
Şurayı Ümmet
Tanin
Ulus
Akgün, B. (2002). Türkiye’de Seçmen Davranışı, Partiler Sistemi ve Siyasal Güven. Nobel.
Alkan, M. Ö. (2006). Türkiye’de seçim sistemi tercihinin misyon boyutu ve demokratik gelişime etkileri (Siyaset bilimi ve siyaset sosyolojisi yaklaşımıyla). Anayasa Yargısı, 23, 133-165.
Çavdar, T. (1987). Müntehib-i Sani’den Seçmene, V.
Demir, F. (2007). Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri. İmge.
Kaase, M. & Marsh, A. (1979). Political action: a Theoretical perspective. Political Action: MassParticipation in Five Western Democracies, (Der.) Samuel H. Barnes ve Max Kaase. Sage.
Kalaycıoğlu, E. (1998). Türkiye’de siyasal katılma ve değişim, A. Ünsal (Ed.), 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaşa Doğru. Tarih Vakfı.
Kalaycıoğlu, E. (1983). Karşılaştırmalı Siyasal Katılım. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi.
Kapani, M. (2010). Politika Bilimine Giriş. (24. Basım). Bilgi.
Mumcuoğlu, M. (1982). Çağdaş Demokrasi Kuramlarında Katılma ve Türkiye’de Katılmanın Gelişimi. Yayınlanmamış doçentlik tezi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
Oktay, E. & Pekküçükşen, Ş. (2009). Yerel yönetimlerin demokratikleşmesinin bir aracı olarak sivil toplum kuruluşları-Türkiye için kısa bir değerlendirme-. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(16), 172-186.
Olgun, K. (2008). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e seçim kültürü (1840-1950). Sinei Millet Sergisi (Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Seçim) 1840-1950, (s. 14- 37). İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
Öz, E. (1992). Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım (1923-1945). Gündoğan.
Özbudun, E. (1975). Türkiye’de Sosyal Değişme ve Siyasal Katılma. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
Townsend, J. R. (1969). Political Participation in Communist China. University of California.
Tunaya, T. Z. (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler(1859-1952). Doğan Kardeş.
Tunçay, M. (2005). Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923-1931). Tarih Vakfı.