1923-1960 YILLARI ARASINDA OKUTULAN LİSE TARİH DERS KİTAPLARINDA HZ. MUHAMMED DÖNEMİ

Ders kitapları, öğrencilere içinde yaşadıkları milletin, maddi-manevi her türlü değerlerinin verilip, benimsenmesini sağlayan en önemli vasıtalardan birisidir. Bunun haricinde öğrencilerin temel çalışma kaynağı olmuş ve hatta öğretmenlerin öğrencilerineneler öğreteceğinin belirlenmesini sağlamışlardır. Bütün dünyada 19. yüzyıldan itibaren tarihe önem verilmesiyle önemli bir bilim olmuştur. Ulus devletlerin eğitim-öğretim sürecinde tarih ders kitapları ayrı bir konumda tutulmuştur. Çünkü tarih ders kitapları bir ulusa geçmişini öğretmenin yanı sıra, istenilen duygu ve düşüncenin oluşmasında mühim bir araç olarak görülmüştür. Bu çalışma ders kitaplarında Hz. Muhammed’in çocukluğundan özellikle Peygamberlik verilmesinden sonra olan yaşamını araştırmaktadır. Ders kitapları anlatım içerisinde 1923-1930 arası, Atatürk, İnönü ve Demokrat Parti dönemleri olarak, 4 kısma ayrılarak anlatılmıştır. Bu 4 dönemde bazı ders kitaplarında ve anlatım şekillerinde İslam Tarihi kaynaklarıyla uyuşmayan ifadelere yer verilmiştir. Bunun yanında İslam terminolojisinde geçmeyen ifadeler, oryantalizm gibi yabancı unsurlardan etkilenerek geliştirilen anlatım tarzı da yer yer ders kitaplarına etki etmiştir. Bu makalede amaç; örgün eğitim sisteminde 1923-1960 yılları arasında liselerde tarih ders kitapları içerisinde Hz. Muhammed döneminin öğrencilere nasıl anlatıldığını göstermek ve ders kitaplarının İslam Tarihi anlatımına ne kadar uygun olduklarını tespit, tahlil ve tenkit ederek, dönemle alakalı bir çıkarımda bulunabilmektir.

Hz Muhammed Period in High School History Textboooks Instructed Between 1923-1960

Textbooks are one of the most important means of giving and adopting all kinds of material and spiritual values of the nation they live in. Apart from this, they have been the main source of study for students and even determined what teachers will teach their students. With the emphasis on history since the 19th century all over the world, history has become an important branch of science. In the education process of nation states, history textbooks were kept in a separate position. Because, history textbooks are seen as an important tool in the formation of the desired emotion and thought as well as teaching a nation its past. In this study textbooks, he investigates the life of Hz. Muhammad from his childhood, especially after his Prophethood. The textbooks are divided into 4 parts as the periods of Atatürk, İnönü and the Democrat Party between 1923-1930. In these four semesters, some textbooks and expressions incompatible with Islamic History sources were used. In addition, the expressions that are not mentioned in Islamic terminology and the style of expression developed by being influenced by foreign elements such as orientalism also affected the textbooks. The purpose of this article is; in the formal education system, between the years 1923-1960, the aim of this course is to show students how the period of Hz. Muhammad was told to students and to be able to make an inference about the period by determining, analyzing and criticizing how the textbooks are suitable for the narration of Islamic History. The subject was examined under the high school history textbooks of four semesters and explained as a whole. The periods examined: The period between 1923-1930, Atatürk, İnönü and the Democrat Party periods.

PDF

___

Ali Reşat, Ali Seydi. (1327). Tarih-i Umumi. II Cilt. İkram Matbaası.
Altınay, A. R. (1328). Büyük Tarihi Umumi Tarih. I-VI Cilt. Kütüphane-i İslam ve Askeri İbrahim Hilmi.
Emin Ali. (1929). Umumi Tarih Ortazaman Kitap 2. Kanaat Kitaphanesi.
Komisyon. (1929). Tarih II. Kitap. Devlet Matbaası.
Komisyon. (1930). Türk Tarihinin Ana Hatları. Devlet Matbaası.
Komisyon. (1931). Türk Tarihinin Ana Hatları- Medhal-. Devlet Matbaası.
Komisyon. (1931). Tarih I–Tarihten Evvelki Zamanlar ve Eski Zamanlar. Devlet Matbaası.
Komisyon. (1931). Tarih II Ortazamanlar. Devlet Matbaası.
Komisyon. (1931). Tarih III- Yeni ve Yakın Zamanlarda Osmanlı – Türk Tarihi, Devlet Matbaası.
Komisyon. (1931). Tarih IV Türkiye Cumhuriyeti. Devlet Matbaası.
Taner, A. H. (1945). Ortaokul İçin Tarih II. Milli Eğitim Basımevi.
Unat, F. R.- Su, K. (1954). Ortaokullar İçin Tarih Kitabı II. Kanaat Yayınları.
Danışman, Z.- Akın, H. (1947-1948). Tarih Dersleri II. Kanaat Kitabevi.
Oktay, E. (1950). Tarih II Ortaçağ. Atlas Yayınevi.
Komisyon. (1941-1942).Tarih Hulasa El Kitabı Lise ve Orta II. Muallim Ahmet Halit Kitapevi.
Mansel, A. M.- Baysun, C.- Karal, E. Z. (1942). Ortaçağ Tarihi. Maarif Matbaası.
Oktay, E. (1959). Tarih Lise II Ortaçağ. Atlas Yayınevi.
Akşit, N. (1966). Tarih II Ortaçağ. Remzi Kitapevi.
Akşit, N.- Oktay, E. (1952).Tarih II Ortaçağ. Remzi Kitapevi.
İnal, E.- Ormancı, N. (1952). Ortaçağ Tarihi. Güven Basımevi.
Atsız, B.- Oran, H. (1952). Tarih II Ortaçağ. İnkılap Kitapevi.
Arnaldez, R. (1985). Fransız kültüründe Muhammed Peygamber’in tasviri. Uluslararası Birinci İslâm Araştırmaları Sempozyumu.
Arslan, İ. (2017). Kur’ân-ı Kerîm’e göre Hz. Peygamber’in beşeri özellikleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6(11). 53-110.
Azimli, M. (2010). Mekke fethi’nden tebuk savaşı’na bazı mülahazalar. Journal of Islamic Research, 21(3).
Ceyhan, M. A. (2018). Allah–insan iletişimi açısından vahiy. Kader, 16/2, 347- 372.
Demirci, M. (2011). Tefsir Usulü. İFAV Yayınları.
Erul, B. (2013). Siret Tetkikleri. Otto Yayınları, 2013.
Etienne, C. (2016). Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine (Çev. Ali Berktay). 3. Baskı. İletişim Yayınları.
Günaltay, Ş. (1945). Atatürk’e ait iki hatıra. Ülkü Dergisi, 9(100).
Gürbaş, A. (1982). Atatürk ve Din Eğitimi. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Güzel, A. (2012). Hz. Hatice'nin Hz. Peygamber'le evliliği, çocukları ve aile hayatı üzerine bir değerlendirme. İstem, (9).
Hamidullah, M. (2002). Hz. Peygamber’in Savaşları (Nazire Erinç Yurteri, Çev.). Beyan Yayınları.
Hourani, A. (1997). A History of The Arab Peoples (Arap Halkları Tarihi). (Yavuz Alogan, Çev.). İletişim Yayınları.
İbrahim, K. (2015). Türk Milli Kültürü. Ötüken Yayınları.
İbrahim, S. (2003). Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
İkiz, A. (2017). Hz. Muhammed’in Son Günleri ve bu Dönemdeki Olayların Tarihî Yansımaları. Yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İlk Mektepler Müfredat Programı. (1927). TC. Maarif Vekâleti Yayım Müdürlüğü Arşivi Kütüphanesi.
Kara, S. (2005). Hz. Peygamber’e karşı oryantalist bakış ve bu bakışın kırılmasında metodolojik yaklaşımın önemi. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (23), 145-169.
Koyuncu, M. (2009). Medine şehir devleti. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, XI(II), 87-103.
Komisyon. (2001). Kur’an-ı Kerim Meâli. (12. Baskı). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Özdemir, H. A. (2005). Son Peygamber’in (S.A.V.) son mesajı olarak vedâ hutbesi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5(4), 95-112.
Rodinson, M. (2013). Muhammed -Yeni Bir Dünyanın ve Peygamber’in Doğuşu- (Atilla Tokatlı, Çev.). Doruk Yayınları.
Ünverdi, M. (2015). Hz. Peygamber’in ayrıcalıklı yönlerinin tevarüs etmesinin imkânı (ismet sıfatı örneği). Kelam Araştırmaları, 13(1), 373-409.
Vural, F. (2015). Sebepleri ve sonuçları bakımından fetret-i vahiy meselesi üzerine bir inceleme. Journal of Faculty of Theology of Bozok University, 8(8), 83-102.
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.