ORTAÇAĞ ERMENİ LİTERATÜRÜNDE HZ. MUHAMMED ALGISI

İslâmiyet'in yayılmasıyla birlikte çok sayıda Hıristiyan topluluk Müslümanların egemenliği altına girmiştir. Hıristiyanlar Müslümanlarla ilk dini diyaloglarından itibaren İslâmiyet'i gerçek din, Hz. Muhammed'i de peygamber olarak kabul etmediler. Başta zımmî Hıristiyanlar olmak üzere Bizanslı müellifler de İslâmiyet'i Hıristiyanlığın sapık mezheplerinden biri, Hz. Muhammed'i yalancı, sahtekâr, deccalin habercisi, makam sevdalısı olarak tanıttılar. Kindi, Dımaşklı John, Theophanes ve Nicetas bunların başında gelmektedir. Ermeni tarihçiler de bu kaynakların tesiriyle aynı çizgiyi takip etmişlerdir. Ancak Ermeni kaynaklarında daha çok rahip Bahira olayı üzerine bir Muhammed algısı kurulmuştur. Onlara göre Muhammed din adına ne öğrendiyse öncelikle Bahira'dan sonra Yahudiler'den öğrenip uydurma bir din ortaya atmıştır. Bununla birlikte diğer Hıristiyan kaynaklarda olmayan Cerinthus adlı bir din adamının fikirleri de Hz. Muhammed'i etkilemiştir. Thomas Artsruni, Moses Dasxuranc'i, Ani'li Samuel, Anili Mixt'ar, Vardan, Genceli Krakos adlı ortaçağ Ermeni tarihçilerinde şekillenen Hz. Muhammed algısı; onu tanımaktan ziyade, görmek istediği gibi yorumlamak ya da tarihi yeniden kurgulamak olarak özetlenebilir

Perception of Muhammad in Armenian Medieval Literature

Christian communities came under Muslim rule with the spread of Islam. Christians do not accept the Prophet Muhammad, the true religion of Islam, more since the first years. They also Zimmî Christians in particular to be a pervert intellectuals in Islamic denominations Hz. Muhammad liar, dishonest, the precursor antichrist, womanizing, were recognized as the authority in love. Which comes at the beginning Kindi, John of Damascus, of Theophanes Niketas. Armenian sources in line with the impact of these resources. But Armenian sources have installed on more than a sense of Mohammed priest Bahira event. According to them, if what Muhammad learned from Jews in the name of religion primarily learning new fitting after Bahira has put forward a religion. However, other sources in a non-Christian cleric named Cerinthus Prophet's ideas. Muhammad was affected. Thomas Artsruni the Dasxuranc of Moses, Ani Samuel, Ani Mixter, Vardan, Gence Krakos shaped medieval Armenian historian rather than recognize it Muhammad perception, it can be summarized as interpret or the reconstruction of history as we wanted to see

PDF

___

BAYRAKTAR, Mehmet, Bir Hıristiyan Doğması Teslis, Ankara 2015.
BELAZURİ, Fütûhu'l-Buldân, çev. M. Fayda, Ankara 1987.
BROSSET, M.F, Collection d'Historiens Armeniens, " Samuel d' Ani, Tables Chronolgiques", St. Petersburg 1874. httpsIarchive.org/stream/collection.
ÇOG, Mehmet, "Emevi-Abbasi İdaresinde Kafkasya Ermenileri ve Dini-Kültürel Gelişimleri", Ermeni Araştırmaları, Sayı.51, Eylül 2015, s. 223- 237.
DADOYAN, Seta B. The Armenıans ın the Medıeval Islamıc World, Volume 3, Transactions Publıshers: New Jersey 2013.
DEDEYAN, Gerard, Ermeni Halkının Tarihi, çev: Şule Çiltaş, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2007.
DUYGU, Zafer, "VII. Yüzyıldaki İslâm Fetihlerinin ve Müslüman Hâkimiyetinin Hıristiyan Tarih Yazımına İzdüşümleri", Artuklu Akademi Dergisi, 1/1, Mardin 2014, s. 33-65.
GHEWOND, Ghewond's History, Translated: R. W. Robert Bedrosian, New Jersey 2000, vol: I/26-30.
GROUSSET, Rene, Ermenilerin Tarihi, çev: Sosi Dolanoğlu, İstanbul 2005.
GRUNEBAUM, Gustave Von, Medıeval Islam, Chicago 1969.
GÜNDÜZ, Şinasi, Pavlus, Ankara 2011.
İBNİ HİŞAM, Siret, C. II, Ter: Hasan Ege, İstanbul 1994.
JEFFERY, Arthur, "Ghevond's Text of the Correspondence between 'Umar II and Leo III", The Harvard Theological Review, Vol. 37/4. 1944, s. 269-332.http://www.jstor.org/ about/terms.html.
KAEGİ, Walter, Bizans ve İlk İslâm Fetihleri, çev: Mehmet Özay, İstanbul 2000.
KAÇAR, Turhan, Genç Antik Çağda Hıristiyanlık, İstanbul 2009.
KALANKATLI MOSES, Alban Tarihi, İngilizceden çeviren: Ziya Bünyatov, Türkiye Türkçesi: Yusuf Gedikli, İstanbul 2006.
KİNDİ, The Apology of Kindi, in Defence of Christianity Against İslâm, Commentor: Sir William Muir, London 188. http://www3.nd.edu /~reynolds/nehc20624/al-kindi.
KİRAKOS GANJAKETS'İ'S, History of The Armenians, Trans; Robert Bedrosian New York, 1986
MARTİN, Sean, İlk Hıristiyan Sapkınlar, çev: Eylem Çağdaş Babaoğlu, İstanbul 2010.
SAHAS, Daniel J., John of Damascus on Islam the Heresy of the Ishmaelıtes, Leıden 1972, s. 139-141.
SARIÇAM, İbrahim, Mehmet Özdemir, Seyfettin Erşahin, İngiliz ve Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed Tasavvuru, Ankara 2011.
SEBEOS, The Armenian History Attributed to Sebeos, Translated: R. W. Thomson, Historical Commentary: James Howard, Liverpol Ünv. Press, 1999.
TABERİ, Târih-i Taberî, IV, çev: Faruk Gürtunca, İstanbul 2007.
TEZCAN, Semih-SİENE, Peter, "1915'te Süryanice Yazısıyla Yazılmış Bir Mektup", Orta Asya'dan Anadolu'ya Alfabeler, Bildiriler, Eskişehir 2007, İstanbul 2010, s. 137-151.
THEOPHANES, The Chronicle of Theophanes Confessor, Translated and Commentary: Cyril Mango and Roger Scott, Oxford University Press, New York 1997.
THOMAS ARTSRUNİ, History of the House of the Artsrunik, Trans: Robert W. Thomson, Book II, Chapter IV, Detroit 1985.
THOMSON, Robert W, "Muhammad and the Origin of Islam in Armenian Literary Tradition" Armenian Studies in Memoriam Haig Berberian, ed. Dickran Kouymjian, Calouste Gulbenkian Foundation, Lisbon 1986, s.830-855.
THOMSON, Robert W. "Armenian Variations on the Bahira Legend'', Harvard Ukrainian Studies 3/4:2,1980, s. 884-895.