Hüseyin Kürşat TÜRKAN, Ayşe ÇELİK KAN

BAYIR-BUCAK TÜRKMEN ÂŞIKLARINDAN ALİ MOLLA MUSA

Bayır-Bucak Suriye topraklarında Türkmenlerin çoğunlukta olduğu, Türkiye ile sınırını Türkmen Dağı denilen dağın çizdiği bir beldedir. Suriye’de çıkan savaş sonucu topraklarını terk etmek zorunda bırakılan Türkmen soydaşlarımız Türkiye’de onlara özel kurulan Hatay/Yayladağı Türkmen kampına yerleştirilirler. Çoğu arkasında kardeşini, babasını, evladını bırakarak Türkiye’ye gelmiştir. Geride kalıp eli silah tutan her vatanperver Türkmen vatandaşı, vatanım dediği Bayır-Bucak’ı korumak, onun için savaşmak bir karış toprağı ölene dek düşmana teslim etmemek için canlarını ortaya koymaktadırlar. Bu duygu onların bizzat Türk olmasıyla ilgili ve ilişkilidir. Ana yurdundan nesillerdir çeşitli nedenlerle sürgüne maruz kalan Türkler, Orta Asya’dan Anadolu’ya dek kendilerine vatan olabilecek toprakları aramış, buldukları yerleri de kendilerine yurt edinmiş ve canlarından aziz bilip namus olarak gördükleri bu toprak parçalarını canları pahasına savunmuşlardır. Bayır-Bucak Türkmenleri de yurt bildikleri topraklarından göçmek zorunda bırakılmışlardır. Türkiye, onlar için ne kadar ikinci bir anayurt olsa da onlar, kendi topraklarını özlemekten geri kalamamışlardır. Her devirde olduğu gibi günümüzde de bu özlemi saza söze dökmeyi uygun bulan âşıklar yetişmiştir. Âşıklık geleneğinde halkın derdi de sevinci de âşığın olmuş, âşık bir nev’i halkın duygularına tercüman olmuştur. Tarihî seyir içerisinde Bayır-Bucak’ta yetişen halk şairleri içerisinde Bayır’ın Gebere Köyü’nün yetiştirdiği ve diğer köylerdeki temsilciler tarafından da bilinen ve sevilen Âşık Ali Molla Musa yer almaktadır. İlgili çalışmada Bayır-Bucak ile ilgili genel bilgiler verildikten sonra çalışma, özellikle Âşık Ali Molla Musa’nın şiirlerinin muhteva yapısına yönelik olacaktır.

Mullah Musa in Love in the Bayır Bucak Türkmen Lovers

Bayır Bucak is a place which consist of majority of Turkmens and its border with Turkey exists of Turkmen mountain. As a result of the war in Syria, our turkmen brothers who are forced to leave their land and Turkey also established them custom Hatay/Yayladagi camp in the Turkmen are placed. Most of them leave the back his brother, his father, his son and come to Turkey. Because they have to protect Bayır Bucak and they have to fight for Bayır Bucak. It deals with they are Turkish and national feelings. The Turks from Central Asia to Anatolia where they found land that may be called a homeland had their own homeland, and that are maintained at the expense of their lifes. Turkmen in bayir bucak know it is their hometown and for years ago they have to leave in there. Turkey is not a foreign country for them. But they miss their country. There are a lot of poet in there they verbalise their feelings with sedge and poems. This tradition is voice of folk. Ali Molla Musa who grow up a village, and he is a folk poet also known other villages and he is known as a representative of this tradition. This article deals with his life and his Works.

PDF

___

ARTUN, Erman (2008), Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Kitabevi Yay. İstanbul.
ARTUN, Erman (2014), Türk Halk Edebiyatına Giriş, Karahan Kitabevi, Adana.
BOZOĞLAN, İsmet (2017), Dünden Bugüne Suriye Türkmenleri I (Bayır- Bucak Türkmenleri), Suriye Kültür Meclisi Kültür Yay. Ankara.
ÇOBANOĞLU, Özkul (1999) Osmanlı Devletinde Türk Halk Kültürünün Değişim ve Dönüşüm Dinamikleri, Osmanlı, Kültür ve Sanat C.9, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
DİZDAROĞLU, Hikmet (1969), Halk Şiirinde Türler, Ankara Üniversitesi Basım Evi, Ankara.
DURBİLMEZ, Bayram (2008), Âşık Edebiyatı Araştırmaları: Taşpınarlı Halk Şairleri, Ürün Yayınları, Ankara.
ERASLAN, Kemal (1994), Divan-ı Lugat-it Türk’te Aruz Vezni ile Yazılmış Şiirler, Türk Dil Araştırmaları Yıllığı, Belleten, Ankara.
GÖZLER, H. Fethi (1986), “Dünkü ve Bugünkü Edebiyatımızda Mahlas Meselesi”, Erciyes, Yıl 9, Sayı: 100.
GÜNAY, Umay (1999), Âşık Tarzı Şiir Geleneği, Akçağ Yayınları, Ankara.
GÜNAY, Umay (1992), Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Akçağ Yayınları, Ankara.
GÜVENÇ, Bozkurt, (1993), Türk Kimliği, Kültür Bakanlığı: Ankara.
KAFALI, Mustafa, (1973), “Suriye Türkleri-I”, Töre Dergisi, S. 21, Ankara.
KAFESOĞLU, İbrahim (2005), Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul.
KÖPRÜLÜ, M. Fuat (1989), Edebiyat Araştırmaları I, Ankara.
ÖZARSLAN, Metin (2001), Erzurum Âşıklık Geleneği, Akçağ Yayınları, Ankara.
ÖZTÜRKMEN, Ali, DUMAN, Bilgay, ve ORHAN, Oytun, (2011), Suriye’de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri, Orsam Yayınları, Ankara.
SEVİM, A. (1989), Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
TURAN, Osman (1996), Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Boğaziçi Yayınları Kültür, İstanbul.
TÜRKAN, H. Kürşat (2017), Âşık Duran Bebek, Kömen Yayınları, Konya.
TÜRKAN, H. Kürşat (2016), Âşık Kıraç Ata (Ekrem Kıraç)’nın Hayatı Sanatı ve Şiirleri, Kömen Yayınları, Konya.
YILMAZ, Ali (2017), Türk İslam Edebiyatı, Grafiker Yayınları, Ankara.
(http://suriyeturkmenmeclisi.org/tr/6-suriye-ve-tuerkmen-gercegi) Erişim tarihi: 10.08.2018
KK1.Halil Molla Musa (Âşığın babası)
KK2.Ali Molla Musa (Âşık)
KK3.Fatma Bozoğlan (Âşığın Eşi)