KASIM OYARÇİN, Fatma KIZILYALÇIN, Halil ÖZKAN

ANTİK ÇAĞ OYUNLARINDA KEMİĞİN KULLANIMI

Antik Çağ’da özellikle mimari blokların üzerine kazıma tekniği uygulanarak oyun yerleri çizilmiş ve buralarda çeşitli oyun aletleri kullanılarak oyunlar oynanmıştır. Bu oyun aletleri kemik, fildişi, pişmiş toprak, cam, taş, ahşap malzemeler kullanılarak yapılmış ve birçok örneği de arkeolojik kazı çalışmalarında ele geçmiştir. Kemik aletlerle oynanan oyunların çoğunluğu taş, kireç taşları, mermer, pişmiş toprak gibi malzemelerden; kare, dikdörtgen veya dairesel formlarda yapılan oyun tablaları üzerinde oynanmıştır. Antik Çağ oyunlarında kullanılan kemikten işlenmiş, kazı çalışmalarında sıklıkla ele geçen oyun aletlerini; aşık kemiği, oyun markaları, oyun pulları, oyun taşları ve oyun zarları olarak sayabiliriz. Çalışma kapsamında kemikten işlenmiş oyun araçları ve Antik Çağ oyunlarında kemik aletlerin kullanımı detaylı olarak incelenmiştir.

The Use Of Bone In Ancient Age Games

Ancient Age, especially on the architectural blocks by using the technique of scraping the play places were drawn and the game was played using a variety of game tools. These play instruments were made of bone, ivory, terracotta, glass, stone and wooden materials and many examples were uncovered during the archaeological excavations. Most of the games played with bone tools were played on stone, limestone, marble, terracotta; squares, rectangular or circular forms of play the pieces of game which were frequently used in ancient times and were found in variety in archaeological excavations can be listed as lover's bone, knucklebone, game tokens, game stamps, game stones and game dice. Game tools made of bone and the use of bone tools in ancient games are examined in detail within the scope of the study.

PDF

___

Akar-Tanrıver, Duygu, Pülz, Andrea, M., “Terrakotten und Kleinfunde” Das Theater von Ephesos, Archäologischer Befund, Funde und Chronogie, Forschungen in Ephesos Band II/I, Wien 2017, s. 313-338.
Aktaş, Rabia, “Aşık Kemiğinin (Astragalos) Antik Dönemde Kullanımı”, Prof. Dr. Nuran Şahin’e Armağan Kitabı, Epiphaneia, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornovaİzmir 2018, s. 1-8.
Akurgal, Ekrem, Anadolu Uygarlıkları, Net Yayınları, İzmir 2007.
Ayalon, Etan, The Assemblage of Bone and Ivory Artifacts from Caesarea Maritima, Israel 1st-13th Centuries CE, BAR International Series 1457, England 2005.
Bener, Salkım Selvi, Antikçağda Oyun ve Oyuncaklar, İstanbul 2013.
Bercero, Julia Beltran De Heredia, From Barcino to Barcinona (1st to 7th Centuries), The Archaeological Remains of Plaça Del Rei in Barcelona, Barselona 2002.
Bozbay, Heval, “Aşık Kemiğinin Tarihi”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Sayı, 141, İstanbul 2012, s. 9-20.
Bozbay, Heval, “Geçmişten Günümüze Aşık Oyunları”, Folklor/Edebiyat, C. 19, S. 73, Kıbrıs 2013/1, s. 147-161.
Davidson, Gladys, R., Corinth, Results of Excavations Conducted By The American School of Classical Studies at Athens, Volume XII, The Minor Objects, Princeton, New Jersey 1952.
Ersoy, Akın, Çelik-Ersoy, Gülten, “Smyrna/İzmir Kazıları Kemik Buluntuları”, TÜBA-AR, Sayı 15, 2012, s. 96-113.
Ersoy, Akın, “Antik Dönem Smyrna Agorası’nda Bulunan Roma Dönemi Ludus Latrunculorum ve Mankala Oyun Tablaları Üzerine İnceleme”, Ed. Emre Okan - Cenker Atila, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan, Ege Yayınları, İstanbul 2015, s. 141- 156.
Ersoy, Akın, Antik Dönemden Osmanlı Dönemine Smyrna /İzmir Kemik Objeleri, İstanbul 2017.
Gilmour, H. Garth, “The Nature and Function of Astragalus Bones from Archaeological Contexts in the Levant And Eastern Mediterranean”, Oxford Journal Of Archaeology, Oxford 1997, s. 167-175.
Harris, Cyril M., Illustrated Dictionary of Historic Architecture: Dover Books on Architecture, Tororito, Courier Dover Publications, 1983.
Hrnčiarik, Erik, “Die römischen Beinperlen und Amuletten aus der Südwestslowakei”, ANADOS Studies of the Ancient World, Trnava 2004, s. 91-100.
Klenina, Elena, “Byzantine Bone Wares from Chersonesos in Taurica: Interpretation and Chronology”, Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, Byzas 15, Veröffentlichungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Eds. Beate Böhlendorf-Arslan, Alessandra Ricci, Ege Yayınları, İstanbul 2012, s. 441-456.
Kovač, Marina, Tipologija I Tehnologija Izrade Rimskih Koštanih Predmeta Na Području Donje Panonije Na Primjeru Nalaza Iz Murse, Filozofski Fakultet, Zagreb 2017.
Mária, T. Biró; Choyke, Alice M.; Lóránt, Vass; Ádám, Vecsey, Aquincumi Csonttargyak Bone Objects In Aquincum, Budapest 2012, katalog 318, s. 112.
M. Jacob, Cynthia, Morgantina, Sicily: The Worked Bone And Ivory Objects 459 B.C. To The First Century A.D., New Brunswick, New Jersey 2012.
Polat, Gürcan-Polat, Yasemin, “Antandros Nekropolü 2001-2006 Yılları Ön Raporu”, Arkeoloji Günleri, IX (2007/1), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir 2007, s. 1-20.
Prummel, Wietske, Halici, Hülya, Verbaas, Annemieke, “The bone and antler tools from the Wijnaldum- Tjitsma terp”, Journal of Archaeology in the Low Countries 3-1/2, November, 2011, s. 65-106.
Sevim, Cemalettin-Gönül, Elif, “Tarihsel Süreç İçerisinde Oyuncağın Gelişimi ve Seramik Oyuncaklar” Sanat ve Tasarım Dergisi, C. 1, S. 2, 2012, s. 23-31.
Shatil, Ariel, Behar, Stella, “The Bone Objects”, Jerusalem: Excavations in The Tyropoeon Valley, Israël Antiquities Authoruty, 2013, s. 321-326.
Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Antiquities, Oxford 1870.
St. Clair, Archer, “Evidence for Late Antique Bone and Ivory Carving on the Northeast Slope of the Palatine: The Palatine East Excavation”, Dumbarton Oaks Vol. 50, Trustees for Harvard University, 1996, s. 369-374.
Vitezović, Selena, “The Neolithic Bone Industry from Drenovac, Serbia”, Written in Bones Studies on Technological and Social Contexts of Past Faunal Skeletal Remains, Eds. Justyna Baron Bernadeta Kufel-Diakowska, Uniwersytet Wrocławski Instytut Archeologii, Wrocław 2011, s. 117-136.
Resim 1: https://willwerscheid.com/2015/12/07/cremation-an-ancient-traditionspanning- the-stone-age-to-21st-century, (13.08.2018; 20.04).
Resim 2: Ersoy, A., Çelik-Ersoy, Gülten, “Smyrna / İzmir Kazıları Kemik Buluntuları”, TÜBA-AR, Sayı 15, 2012, Kat. no: 68, lev. 116.
Resim 3: Ersoy, A., Antik Dönemden Osmanlı Dönemine Smyrna /İzmir Kemik Objeleri, İstanbul, 2017, katalog no: 111, 126.
Resim 4: Mária, T. Biró; Choyke, Alice M.; Lóránt, Vass; Ádám, Vecsey, Aquincumi Csonttargyak Bone Objects In Aquincum, Budapest, 2012, katalog 318, 112.
Resim 5: Mária, T. Biró; Choyke, Alice M.; Lóránt, Vass; Ádám, Vecsey, Aquincumi Csonttargyak Bone Objects In Aquincum, Budapest, 2012, katalog 296, 111.
Resim 6: Marina Kovač, Tipologija I Tehnologija Izrade Rimskih Koštanih Predmeta Na Području Donje Panonije Na Primjeru Nalaza Iz Murse, Filozofski fakultet, Zagreb, 2017, 206.
Resim 7: Mária, T. Biró; Choyke, Alice M.; Lóránt, Vass; Ádám, Vecsey, Aquincumi Csonttargyak Bone Objects In Aquincum, Budapest, 2012, katalog 296, 111.
Resim 8: https://tr.pinterest.com/pin/568720259182847295, (13.08.2018; 20.16).
Resim 9: http://www.thehistoryblog.com/archives/date/2014/01/12, (13.08.2018; 20.08).
Resim 10: https://tr.pinterest.com/pin/405394403943254912, (13.08.2018; 20.16).