ARŞİV BELGELERİNE GÖRE GÜNEŞ-DİL TEORİSİNİN DENİZ TAŞITLARI İSİMLERİNE ETKİSİ

Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin sağlamlaştırılması, ulus-devlet oluşturma çalışmaları kapsamında yapılan önemli faaliyetlerden biri de alfabe ve dil konusunda yaşanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, yüzyıllardır Arapça ve Farsça’nın etkisiyle, adeta ikinci planda kalmış olan Türkçe’yi ön plana çıkarmak istiyordu. Bilim ve teknolojide Batı’ya yönelme amacında olan Atatürk, Türkçe’deki yerel kaynakların akıllıca seçilip, kullanılması ile yabancı sözcüklerin lüzumsuz hale geleceğini düşünüyordu. Bu amaçla başlatılan süreçte, 1928 yılında Harf İnkılabı yapılarak Latin Harfleri’ne geçilmiş, ardından dilde yabancı sözcüklerin yerini tutacak Türkçe sözcük arama çalışmaları ile dili sadeleştirme faaliyetleri yoğunlaşmıştır. 1930’lu yılların ilk yarısında aşırıya kaçan bu çalışmalar, 1936 yılında tüm dillerin menşeinin Türkçe olduğunu savunan Güneş-Dil Teorisi ile yavaşlatılmış, bu uğraşın bir nevi gereksizliği ortaya konulmuştur. İşte bu çalışmada, Güneş-Dil Teorisi’nin denizcilik sektörü ve deniz taşıtlarına olan etkileri, isim değişiklikleri arşiv kayıtları esas alınarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Deniz taşıtlarına verilen 16 ismin etimolojik değerlendirmeleri detaylarıyla verilmiş olup, 108 adet deniz taşıtının isim değişikliği ise tablo halinde sunulmuştur.

The Effect Of Sun-Language Theory On The Name Of Marıne Vehıcles Accordıng To Archıve Documents

Strengthening the foundations of the Republic of Turkey, one of the important activities carried out within the scope of the work to create nation-states he was also experienced in the alphabet and language. Mustafa Kemal Atatürk wanted to put the Turkish language in the forefront of the Arabic and Persian languages, which had been on the second plenary for centuries. Atatürk, who was aiming to go to the West in science and technology, thought that the local resources in Turkish would be cleverly selected and used, making foreign words unnecessary.In line with this aim, in 1928 the alphabet reinforcement was made to Latin letters, and then language simplification activities were concentrated in the context of Turkish word search activities to keep foreign words on the ground. These studies, which flew in the first half of the 1930s, were slowed down in 1936 by the Sun-Language Theory, which claimed that the origin of all languages was Turkish, and a kind of unnecessary redundancy was put forward. In this study, the effects of the Sun-Language Theory on the maritime sector and maritime transport have been tried to be put forward by taking archive changes as a basis for name changes. 16 etymological evaluations given to marine vessels are given in detail, the name change of 108 sea vehicles is presented in a table.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya No:30.10.0.0-191.312.1.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi,Dosya No:30.10.0.0-191.312.4.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya No:30.10.0.0-191.312.6.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya No:30.10.0.0-191.311.30.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya No:30.10.0.0-191.311.31.
Bayar, N.(2014). “1928-1980 Yılları Arası Dil Çalışmaları”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 60.
Çankaya, M. A.(1968-1969).Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, C.4, Mars Matbaası, Ankara.
Demir, N.(2010).“1923-1938 Arasında Türk Dili”, Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü, Atatürk Dönemi 1920-1938,C.2, Ed. Osman Horata vd., Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara.
İnan, A. (1936). Güneş dil Teorisi Üzerine Ders Notları, Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yay., Devlet Basımevi, İstanbul.
Korkmaz, Z.(1963). Türk Dilinin Tarihi Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi, Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yay., Ankara.
Korkmaz, Z. (1992). Atatürk ve Türk Dili Belgeler, Ankara.
Lewis, B.,(1998).Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Metin Kıratlı, TTK Basımevi, Ankara.
Resmi Gazete, Sayı:2268, 04.12.1932.
Sadoğlu,H. (2003).Türkiye’de Ulusçuluk ve Dil Politikaları, Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.
Şenoğlu, K. (2007). Mayatepek Raporları Türk Tarih Tezi ve Mu Kıtası, Kaynak Yay., İstanbul.
Tan, N. (2001). Kuruluşunun 70. Yıl Dönümünde Türk Dil Kurumu, Ankara.
http://spectrumjournal.net/gunes-dil-teorisi-bati-ve-turk-arasindaki-siniri-idareetmek/ Erişim:11.12.2017.