Serap ÖZKAN KILIÇ

Pers Eğitim Sistemi

Bu çalışmanın amacı, antik kaynaklardan edindiğimiz bilgiler doğrultusunda Pers İmparatorluğu’nun eğitim anlayışını incelemek ve imparatorluk sistemi içindeki yerini değerlendirmektir. Çalışmamızın temelini, Yunan ve Roma tarih yazımı ile nispeten daha sınırlı Pers kaynakları oluşturmaktadır. Perslerde eğitim fiziksel ve askeri becerilerin geliştirilmesine odaklanmaktadır ve her ne kadar herkese açık gibi görünse de aslında soylu sınıfa hitap etmektedir. Disiplin, itaat, fiziksel dayanıklılık ve savaş eğitimi açısından Sparta eğitim sistemiyle benzerlik gösteren Pers eğitimi, temelde imparatorluğun idari ve askeri gereksinmelerine yanıt verecek şekilde düzenlenmiştir. Sosyal açıdan ise hem sosyal statükonun korunmasına hem de kültürel ve ideolojik unsurların sonraki nesillere aktarılmasına hizmet etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Perslerde Eğitim, Ksenophon, Kyrou Paideia

PDF

___

KAYNAKLAR
a. Antik Kaynaklar
Arr. Anab Arrianos, Aleksandrou Anabasis, (Çev. P.A. Brunt),Cambridge, 1976-1983, (Loeb).
Cic. Div. Cicero, De Divinatione, (Çev. W. A. Falconer), Harvard, 1923 (Loeb).
Ael. VH. Claudius Aelianus, Varia Historia (Historical Miscellany), (Çev. N.G. Wilson), Cambridge, 1997, (Loeb).
Quintus Curtius Quintus Curtius Rufus, Historiarum Alexandri Magni Macedonis (History of Alexander), (Çev. J. C. Rolfe), London, 1946, (Loeb).
Hdt. Herodotos, Historiai, (Çev. A. D. Godley), Cambridge, 1920, (Loeb).
Xen. Anab. Xenophon, Anabasis, (Çev. T. Gökçöl), İstanbul, 1984.
Xen. Cyr. Xenophon, Kyrou Paideia, (Çev. W. Miller ), London, 1960, (Loeb).
Xen. Hell. Xenophon, Hellenica, Books I-V, (Çev. C. L. Brownson), London, 1961-1971, (Loeb).
Polyaen. Polyaneus, Stratagems of War, (Çev. E. Shepherd), London, 1793.
Pl. Alc. Plato, Charmides, Alcibiades I & II, Hipparchus, The Lovers, Theages, Minos, Epinomis, (Çev. W.R.M. Lamb), London, 1927, (Loeb).
Pl. Laws Plato, Laws, Vol. IX, Books I-VI, (Çev. R. G. Bury), London, 1961, (Loeb).
Plu. Art. Plutarchus, Bioi Paralleloi, Aratus, Artaxerxes, Galba and Otho (Çev. B. Perrin), London, 1962, (Loeb).
Str. Strabo, Geographica, (Çev. H. L. Jones), London, 1929, (Loeb).
b. Modern Kaynaklar
Briant 1982 P. Briant, Rois, Tribus et Paysans: Etudes sur les formations tributaires du Moyen-Orient ancien, Paris: Les Belles Lettres.
Briant 2002 P. Briant, From Cyrus to Alexander. A History of the Persian Empire, (Çev. P. Daniels), Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
Brosius 1996 M. Brosius, Women in ancient Persia, 559-331 BC, Oxford: Clarendon Press.
Bryce ve Zahle 1986 T. Bryce - J. Zahle, The Lycians in Literary and Epigraphic Sources, Vol. 1, Museum Tusculanum Press, .
CHI Cambridge History of Iran, Vol. II, The Median and Achaemenian Periods, (Ed. I. Gershevitch), Cambridge University Press, 1985.
Dusinberre 2013 E. R. M. Dusinberre, Empire, Authority, and Autonomy in Achaemenid Anatolia, Cambridge University Press, Cambridge.
EncIr Encyclopedia Iranica, Vol. VI. Coffeehouse -Dara, (Ed. E. Yarshater), Mazda Publishers, 1993.
FGrH F. Jacoby, Die Fragmente der griechischen Historiker, Dritter Teil C, Erster Band, Leiden, 1958.
Higgins 1977 W. E. Higgins, Xenophon the Athenian: The Problem of the Individual and the Society of the Polis, State University of New York Press, New York.
Kennell 1995 N. M. Kennell, The Gymnasium of Virtue: Education & Culture in Ancient Sparta, University of North Carolina Press, Chapel Hill & London.
Kent 1950 R. G. Kent, Old Persian Grammer Text Lexicon, New Haven.
Kuhrt 2007 A. Kuhrt, The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period I-II, Routledge.
Kuhrt 20091 A. Kuhrt, Eski Çağda Yakındoğu I-II, (Çev. Dilek Şendil), İş Bankası Yayını, İstanbul.
LSJ H.G. Liddel - R. Scott - H.S. Jones, A Greek–English Lexicon, Ninth Edition with a Revised Supplement (Supplement edited by P. G. W. Glare), Oxford: Clarendon Press, 1996.
Llewellyn-Jones 2013 L. Llewellyn-Jones, King and Court in Ancient Persia 559 to 331 BCE, Edinburg: Edinburgh University Press.
Nollé 1992 M. Nollé, Denkmaler vom Satrapensitz Daskyleion, Studien zur graeco-persischen Kunst, Akademie Verlag, Berlin.
Olmstead 1948 A. T. Olmstead, History of the Persian Empire, Chicago.
Robert 1978 L. Robert, “Les Conquètes du dynaste Lycien Arbinas”, Journal des Savants, Vol. 1, No. 1-2, s. 3-48.
Sancisi-W. 1993a H. Sancisi-Weerdenburg, "Political Concepts in Old-Persian Royal Inscriptions", Anfänge politischen Denkens in der Antike Die nahöstlichen Kulturen und die Griechen, Schriften des Historischen Kollegs (Kolloquien) XXIV (Ed. K. Raaflaub), München: R. Oldenbourg Verlag, s.145-163.
Sancisi-W. 1993b H. Sancisi-Weerdenburg, “Cyropaedia”, EncIr, Vol. VI, 1993, s.512-514.
Schmidt 1953 E. F. Schmidt, Persepolis I: Structures, Reliefs, Inscriptions, University of Chicago Press, 1953.
Tatum 1989 J. Tatum, Xenophon’s Imperial Fiction: On the Education of Cyrus, Princeton University Press.
Tuplin 2010 C. Tuplin, “Xenophon and Achaemenid Courts”, Der Achämenidenhof = The Achaemenid court: Akten des 2. Internationalen Kolloquiums zum Thema" Vorderasien im Spannungsfeld klassischer und altorientalischer Überlieferungen", Landgut Castelen bei Basel, 23.-25. Mai 2007, (Ed. B. Jakobs-R. Rollinger), s.189-230.
Tuplin 2013 C. Tuplin, “Xenophon’s Cyropaedia: Fictive History, Political Analysis and Thinking with Iranian Kings” Every Inch a King Comparative Studies on Kings and Kingship in the Ancient and Medieval Worlds, Leiden, 67-90.
Waters 2014 M. Waters, Ancient Persia A Concise History of the Achaemenid Empire, 550–330 BCE, Cambridge University Press.
Wiesehöfer 2003 J. Wiesehöfer, Antik Pers Tarihi (Çev. Mehmet Ali İnci), Telos Yayıncılık, İstanbul.