Bizans’taki Varenglerin İskandinavya’daki Dinsel Fethe Etkileri

Onuncu ve On birinci yüzyıllar süresince İskandinavya’da meydana gelen dinsel fethin çeşitli siyasal, kültürel ve toplumsal etkenleri bulunmaktadır. Bu etkiler coğrafi yakınlık nedeniyle; örneğin Germenler ya da siyasal motivasyonla, örneğin Anglo-Saksonlar ve de bu çalışmanın konusu olan Bizans’ta olduğu gibi tümüyle zaman ve mekânın doğal bir gelişimiyle de meydana gelmiştir. Bizans’taki Varenglerin orada bulunmasının yarattığı etkileşimin dinsel boyutunun; izlencesi zor olsa da, Ortaçağ’daki İskandinav dinsel fethine katkısı bu çalışmanın temel amacıdır. Gerek Bizans’taki birincil kaynakların, İskandinavya’daki runik yazıtların ve sonradan yazıya geçirildiği kadarıyla sagaların efsanelerden ve yüceltilmiş mitlerden arındırılmış haliyle tarihsel gerçekliği tartışılmıştır. İskandinavya’dan yola çıkarak Bizans İmparatorlarına askerlik hizmetiyle bağlanan Varenglerin anavatanlarına etkileri toplumsal ve kültürel boyutu, tarihsel gerçekliği araştırılmaya çalışılacaktır. Bizans’ın İskandinavya’daki dinsel fethe öne sürülen etkileri; coğrafi yakınlık ya da siyasal motivasyon olmaksızın gerçekleşmesi bakımından diğerlerin ayrılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Bizans, Varengler, İskandinavya, Paralı Asker, Dinsel Fetih

PDF

___

Ayönü 2009 Yusuf Ayönü, “Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerler (XI-XII. Yüzyıllar)”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi 25, s.53-69
Cross 1946 S. H. Cross, “The Scandinavian Infiltration into Early Russia”, Speculum, Cilt: 21, Sayı: 4, s.505-514
Dawkins 1947 R. M. Dawkins, “The Later History of the Varangian Guard: Some Notes”, The Journal of Roman Studies, Cilt: 37, Bölüm:1/ 2, s.39-46
Dixon 1998 Donald F. Dixon, “Varangian-Rus Warrior Merchants and the Origin of the Russian State”, Ed. D. G. Brian Jones ve Peggy Cunningham, Marketing History Knows no Boundaries, Proceedings of the Conference on Historical Research in Marketing, Kingston, Ontario, s.145-155
Howorth 1883 Henry H. Howorth, “The Ethnology of Germany.- Part VI. The Varini, Varangians, and Franks.- Section I”, The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland Cilt: 12, s.525-553
Jakobsson 2008 Sverrir Jakobsson, “The Schism that never was: Old Norse views on Byzantium and Russia”, Byzantinoslavica, Sayı: 1-2, s.173-188
Kaplan, Frederick I., “The Decline of the Khazars and the Rise of the Varangians”, American Slavic and East European Review, XIII/1 (Feb. 1954), s.1-10.
Karaca 2012 Sevtap Gölgesiz Karaca, “XI. Yüzyılda Bizans-Norman İlişkilerine Bakış”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVII-1, s.101-118
Karatay 2009 Osman Karatay, “Ötüken Yış Bahsine İlave: Varenglerin yolundaki Rusya Dağları”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 20, s.19-27
Karatay 2010 Osman Karatay, “Karadeniz’de İlk Ruslar ve Şarkel’in İnşası”, Belleten, LXXIV-269, s.69-108
Kılıçbay 1982 Mehmet Ali Kılıçbay, “Son Dönem Bizans Ekonomisi”, Cilt: 3, Sayı: 7, s.137-168
Kurat 1936 Akdes N. Kurat, “Peçeneklere Dair Araştırmalar”, Türkiyat Mecmuası, Cilt: 5, s.101-140
Madden 1995 Thomas F. Madden, “Outside and Inside the Fourth Crusade”, The International History Review, Cilt: 17, Sayı: 4, s.726-743
Ostrogorsky George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, çev. F. Işıltan, 4. baskı, Ankara.
Özbaş 2009 Mustafa Özbaş, “Rus Şarkiyat Çalışmalarının Temelleri: Rus Tarihinin Başlangıcından 15. Yüzyıla Kadar”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 2, s.147-153
Özcan 2009 Altay Tayfun Özcan, “Novgorod I Kroniğinde İstanbul’un Latinlerce İşgali ile İlgili Kayıtlar”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXIV-1, s.101-116
Öztürk 2012 Yücel Öztürk, “Timar-Thema Teriminin Ortaya Çıkması, Bizans Uygulaması ve Osmanlı ile Mukayesesi”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 31, s.157- 208
Picková 2008 Dana Picková, “Were the Varangians Really the Founders of the Rus’ian State?”, Prague Papers on History of International Relations 2008, s.17-28
Pritsak 1977 Omeljan Pritsak, “The Origin of Rus”, Russian Review, Cilt: 36, Sayı: 3, s.249-273
Riasanovsky 1962 Alexander V. Riasanovsky, “The Embassy of 838 Revisited: Some Comments in Connection with a “Normanist” Source on Early Russian History”, Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, Neue Folge, Cilt: 10, Sayı: 1, s.1-12
Riasanovsky 1947 N. Riasanovsky, “The Norman Theory of the Origin of the Russian State”, Russian Review, Cilt: 7, Sayı: 1, s.96-110
Seidler 1980 G. L. Seidler, Bizans Siyasal Düşüncesi, Çev: Mete Tunçay, A.Ü. SBF Yayınları, Ankara
Shepard 1973 Jonathan Shepard, “The English and Byzantium: A Study of Their Role in the Byzantine Army in the Later Eleventh Century”, Traditio: Studies in Ancient and Medieval History, Thought, and Religion, cilt 29, s.53-92
Theotokis 2012 Georgios Theotokis, “Rus, Varangian and Frankisk Mercenaries in the Service of the Byzantine Emperors (9th-11th C.)”, Byzantina Συμμεικτα, Sayı: 22, s.125-156