Urartuların başkentleri

M.Ö. 1273 yılında tarih sahnesine çıkan Urartular, batıda Fırat Nehri’nden doğuda İran Azerbaycan’ına, kuzeyde Gökçe Göl ile Aras vadisinden güneyde Toroslar ve Urmiye Gölü’nün güneyine kadar uzanan geniş bir coğrafyaya egemen olmuş ve Yakındoğu’nun en büyük devletlerinden biri olmuştur. Krallığın çekirdek bölgesi bugünkü Van Kalesi ve çevresidir ki bu yüzden Urartu Krallığı’na zaman zaman “Van Krallığı” da denilmektedir. Doğal bir kale görünümünde olan Van büyük bir başkentin kurulması ve gelişmesi için tüm koşullara sahipti. Ancak Doğu Anadolu bölgesinde yer alan diğer kentler siyasi ve tarihi olarak bu kadar büyük bir öneme sahip olamamışlardı. Urartu yerleşimleri genel olarak Doğu Anadolu başta olmak üzere Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan, İran, Irak topraklarına kadar yayılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Urartu, başkent, coğrafi şartlar, tarihi coğrafya, lokalizasyon

The Capitals of the Urartian’s

In 1200 B.C.,dominated a wide geography which was from the Euphrates in the west to Azerbaijani of Iran in the east and from Lake Sevan and The Aras in the north to The Taurus Mountains in the south and South of Lake Urmia and became one of the largest states of The Near East. The core region of the kingdom is the present day’s Van Castle and the surroundings around this region and thus Urartu Kingdom are sometimes mentioned as “Kingdom of Van.” Van which appeared to be a natural castle possessed all the conditions in order to establish and develop a large capital. However, the other cities which were situated in East Anatolia could not have such a great political and historical importance. Generally, Urartian habitations spread out the lands of Georgia, Nakhchevan, Iran, Iraq and especially East Anatolia

Keywords:

Urartian, capital city, geographical conditions, historical geography, localization,

PDF

___

Belli, Oktay, Urartular Çağı’nda Van Bölgesi Yol Şebekesi, İstanbul, 1977.
Belli, Oktay, “Çiviyazılı Anıtsal Kaya Kapıları ve Urartu Tanrıları” Savaş ve Estetik/War and Aesthetics, , İstanbul, 2004, ss. 103–119.
Burney, Charles, “Urartian Fortress and Towns in the Van Region”, AS. VII, 1957, pp. 37–53.
Burney. Charles, ve Lang D.M., The Peoples of the Hills, Ancient Ararat and Caucasus, London, PHAAC, 1971.
Çilingiroglu, Altan, Urartu ve Kuzey Suriye, Siyasal ve Kültürel İlişkiler, İzmir, 1984a.
Çilingiroglu, Altan, “Tanrı Assur’a Bir Mektup”, Tarih İncelemeleri Dergisi II, İzmir, 1984b, ss. 1–26.
Çilingiroglu, Altan, Urartu Tarihi, İzmir, 1994.
Çilingiroglu, Altan, Urartu Tarihi ve Sanatı, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir, 1997.
Dinçol, A.M. ve Kavaklı E., Van Bölgesi’nde Bulunmuş Yeni Urartu Yazıtları, Die Neuen Urartaischen Inschriften Asu der Umgebung von Van, An Ar, Ek yayın 1, İstanbul, 1978.
Erzen, Afif, Doğu Anadolu ve Urartular, Ankara, 1992.
Grayson , A.K., Assyrian Royal Incriptions I: From the Beginning toAshur res-ha- inshi, Wiesbaden, 1972.
Grayson , A.K., Assyrian Royal Inscriptions II: From Tiglathpleser I to Ashur-nasir- apliII.,Wiesbaden,1976. Kınal, Füruzan, “Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Tetkik Gezisi Raporu”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1.2, Ankara, 1954, s. 77
Kroll, S., “İran’daki Urartu Şehirleri”, Doğu’da Değişim, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011, ss. 150–172.
Kurt, Mehmet, “Yeni Asur Devleti’nin Kuzey Yayılmı ve Doğu Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası”, Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, Ekim 2009, s. 1-13.
Lambert, W.G., “The Sultantepe Tablets: VIII. Shalmaneser in Ararat (Continued)” Anatolian Studies, Vol. 11, 1961, s. 143-158.
LAR I, Luckenbill, D.D., Ancient Records of Assyria and Babilonya, Vol I, Chicago, 1968.
LAR II, Luckenbill, D.D., Ancient Records of Assyria and Babilonya, Vol II, Chicago, 1968.
Özfırat, Aynur, “1997 Yılı Bitlis-Muş Yüzey Araştırması: Tunç Ve Demir Çağları”, XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, II. Cilt, Tarsus, 1998, ss. 1–22.
Payne, Margaret R., Urartu Çivi Yazılı Belgeler Kataloğu, İstanbul, 2006.
Piotrovskii, B.B., Urartu: The Kingdom of Van and its Art, London, 1967.
Piotrovskii, B.B., Urartu, Geneva, 1969.
Salvini, Mirjo, Nairi e Ur (u) artri, Contributo Alla Storia Della Formazione Del Regno Dı Urartu, Roma, 1967.
Salvini, Mirjo, “Some Historic-Geographical Problems Concerning Assyria and Urartu” in Neo Assyrian Geography, Roma, 1995, s 43-53.
Salvini, Mirjo, Urartu Tarihi Ve Kültürü, İstanbul, 2006.
Salvini, Mirjo, “Urartu Tarihine Genel Bir Bakış”, Doğu’da Değişim/Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011, s. 74-101.
Sevin, Veli, “Elazığ Yöresi Erken Demir Çağı ve Muşkiler Sorunu” Höyük I, 1988, ss. 51–65.
Sevin, Veli, “Urartu Devleti”, ArkeoAtlas Özel Koleksiyon, İstanbul, 2011.
Sivas, Hakan, Urartu İle İlgili Assur Kaynakları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 1991
Tarhan, M.Taner, M.Ö. XIII. Yüzyılda Uruatri ve Nairi Konfederasyonlar, (Yayınlanmamış Doçentlik Tezi), İstanbul, 1978.
Tarhan, M.Taner, “Urartu Başkenti Tuşpa: Van Kalesi”, Savaş ve Estetik/War and Aesthetics, İstanbul, 2004, s. 85.
Tarhan, M.Taner, “Tuşpa-Van Kalesi, ArkeoAtlas Özel Koleksiyon, İstanbul, 2011, s.
Tarhan, M.Taner, “Başkent Tuşpa”, Doğu’da Değişim/Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2011, s, 300.
Taşyürek O.A., “A Rock Relief of Shalmeneser III on the Euphrates”, Iraq, 1979, s. 47-53.
Wilson, Kinnier, “The Kurbail Statue of Shalmeneser III”, Iraq 24, 1962, pp. 90-115
Van Loon, M.N., Urartian Art, İstanbul, 1966.
Zimansky, Paul E., Ecology and Empire, Chicago, 1985. Harita