12033

Üç Türk Hükümdarının Yaptırdığı Üç Sağlık Kurumu; Tolunoğulları, Zengiler ve Memluklerde Sağlık Hizmetleri

Modern bilimin gelişmesinde, İslam uygarlığının etkisi sık sık dile'getirilir. Felsefeden astronomiye pek çok Müslüman bilim adamından, bu münasebetle zikredilir. Ancak belki de bu konuda en çok söz konusu edilmesi gereken husus, modern tıp biliminin gelişmesinde Türklerin katkılarıdır. Bu konuda kaleme alınan yazılar, daha çok bilim adamları ve onların eserleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Tıp bilimini, sağlık idaresi, sağlık anlayışları ve sağlık birimlerinin işletim sistemleri ile bir bütün olarak düşündüğümüzde, bu hususlarda yeterince çalışmanın bulunmadığını görmekteyiz. Tolunoğulları, Zengiler ve Memlükler döneminde birçok hayır işleri gerçekleştirilmiş; hastaneler, medreseler, camiler, köprüler, hanlar, hamamlar vb. sosyal tesisler yapılmıştır. Bu çalışmada üç Türk hükümdarının yaptırdığı üç sağlık kurumu hakkında bilgi vereceğiz.

Anahtar Kelimeler:

Bimaristan, Sağlık Hizmetleri, Tolunoğlu, Nurettin Zengi ve Kalavun.

Three Health Institutions Which Established by Three Turkish Rulers: Health Care Services in Tolunids, Zangids and Memluks

The effect of Islam civilizations on the development of modern science is oftentalked about. A lot of Muslim scientists can be mentioned on this aspect from hilosophy to astronomy, but most probably the contribution of the Turks to the development of the modern medicine is the issue that must be handled the most. The artides written on this subject generallyas a whole with medical administration, health understanding, management of health departments we see that there has not been enough studies on these subjects. During the periods of Tolunids, Zangi and Memluks a lot of charities had been achieved; hospitals, madrasa, mosques, bridges, inns, Turkish bahts and similar social foundations had been established. In this study, information about three hospitals having been built by three Turkish sovereings will be given.

Keywords:

Bimaristan Healt Care, Tolunid, Nur al-din Zangi, Qala'un,

PDF

___

_ Alptekin, C, Dimaşk Atabegliği, İstanbul, 1985.
_ Brockelmann, C, İslam Ulusları ve Devletleri Tarihi, çev: Neşet çağatay, Ankara, 1992.
_ Ebu Şame, Kitabü'l Ravzateyn fi Ahbarü'd Devletyn en-Nuriye ve's-Salahiye, nşr. - M.H.M. Ahmed, Kahite, 1958.
_ El Kalkaşandi, Subhü'l-A'şa fi Sına'at el-İnşa, 14 cilt, Beyrot, 1987.
_ EI-Makrizi, Kitab al-Mava'iz va al-İ'tibar fi Zikr al-Hitat ve al Asar, 2 cilt, Beyrot.
_ En-Nam'imi, Ed-daris fi tarih el-Medaris, 2 cilt, nşr. İbrahim Şemseddin, Beyrot.
_ Hitti, P.K, Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, 4 cilt, Türkçe tercümesi Salih Tuğ, İstanbul, 1959.
_ Hitti, P.K, Tarih Suriye ve Lübnan ve Filistin, Arapça tercümesi: Kemal Yazıcı, Beyrot, 1959.
_ İbn Habib, Tezkiret en Nebih fi Eyyam el-Mansur ve Benihi, nşr. M. Muhammed Emin, 3. cilt, Kahire, 1976-1986.
_ İbn Kadi Şuhbe, el-Kavakibü'd DUffiye fi's Sira en-Nuriye, nşr. MZaid, Beyrut, 1971.
_ İbn Tanrı Birdi, En-Nücumü'z-Zahire fi Mülük Mısır ve'l Kahire, 16 cilt, Kahire, 1963.
- İbn Battuta, Tuhfetün - nuzzar, Beyrot, 1964.
_ Manaz Abdullah, Suriye'nin Başkenti Şam'da Türk Dönemi Eserleri, Kültür - Bakanlığı/1342, Ankara,1992.