Karaman Eyaletinde Osmanlı Timar Düzeninin Tesisi (1483)

Osmanlı timar düzeni, Karaman beyliği toprakları üzerinde ilk defa Beyşehir, Akşehir ve çevresinde 1466’da kurulmaya başlamış, nihayet 1483’te Karaman eyâleti geneline yayılabilmiştir. Bölgenin 1483’teki tahririnden sonra, 1484’te Osmanlı uygulamaları ile uyuşmayan Karaman kanun, örf ve adetleri Mevlâna Vildan tarafından kaldırılmıştır. Eyâlet genelinde 412 timarda 501 sipahi istihdam edilmiştir. Bunlardan en az 167’si (%33’ü) Karaman menseli yerel aristokrasiye mensup sipahilerdir. Bu dönemde yerel unsurların timar sistemi içine alınarak bölgedeki Osmanlı hâkimiyetinin tesis edilmeye çalışıldığı görülmektedir.

The Establishment of Timar System in Qaraman Province (1483)

The Ottoman timar system was introduced firstly in Beysehir, Aksehir and in the vicinity of them on the land of Qaraman Principality in 1466; then it was finally established all over the province in 1483.After the subjugation of the region by Ottomans in 1483, Qaraman laws, rules, customs and habits which didn't go with Ottomans applications were abolished by Mevlana Vildan. 501 sipahis were employed in 412 timars within the province. At least 167 of them (%33) were belong to local (from Qaraman origin) aristocracy. It is clearly seen that by inserting the local objects into the timar system, the Ottoman sovereignty were tried to be established firmly.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tahrir Defterleri (TT): Nr. 32, 38, 40, 58, 63, 118, 392, 455, 415, 968, 1061.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliyeden Müdevver Defterler (MAD): 241, 567.
İstanbul Atatürk Kütüphanesi Muallim Cevdet Yazmaları (MC): 0.116/1
Tapu Kadastro Genel Müdürlügü Kuyûd-ı Kadime Arşivi Tahrir Defterleri (TK), 104, 113, 131, 564.
AKÖZ, Alâaddin, “Karamanoğlu II. İbrahim Beyin Osmanlı Sultanı II. Murad’a Vermiş Olduğu Ahidnâme”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.18, Konya 2005, s.159-178.
ANONİM, İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihî Takvimler, yay. Osman Turan, TTK, Ankara 1954.
ANONİM, Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman, F. Giese nesri, hzr. Nihat Azamat, İstanbul 1992.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, III, İstanbul 1991.
ÂSIK PASA-ZÂDE, Tevârîh-i Âl-i Osman, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1333.
ATİK, Kayhan, Lütfi Pasşa ve Tevârih-i Âl-i Osman, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
BABINGER, Franz, Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı, Oğlak Yayınları, İstanbul 2003.
BARKAN, Ö.Lütfi, XV ve XVI inci Asırlarda Osmanlı İmparatorlugunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları I –Kanunlar-, İstanbul 1943.
__________, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir iskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler, II: Vakıfların Bir iskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Kullanılmasında Diğer Şekiller”, Vakıflar Dergisi, II, Ankara 1942, s.354-387.
__________, “Feodal Düzen ve Osmanlı Timarı”, Türkiye’de Toprak Meselesi, İstanbul 1980, s.873-895.
__________, Osmanlı Devrinin Eskincülü Mülkleri veya Mülk Timarları Hakkında Notlar”, Türkiye’de Toprak Meselesi Toplu Eserler I, Gözlem Yay. İstanbul 1980, s.897-904.
BARKAN, Ö. Lütfi – E. Meriçli, Hüdâvendigar Livası Tahrir Defterleri, I, TTK, Ankara 1988.
BAŞTAV, Şerif, Bizans İmparatorluğu Tarihi, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 1989.
BELDICEANU, Nicoara, XIV. Yüzyıldan XVI. Yüzyıla Osmanlı Devleti’nde Timar, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Teori Yay., Ankara 1985.
COSKUN, Fahri, 888/1483 Tarihli Karaman Eyâleti Vakıf Tahrir Defteri (Tanıtım, Tahlil ve Metin), Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
EDHEM, Halil, “Karamanoğulları Hakkında Vesâik-i Mahkûke”, TOEM, Cüz 13, 1 Nisan 1328, İstanbul 1330, s.821-836.
EMECEN, Feridun M., “XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı Devleti’nin Doğu ve Batı Siyaseti”, XV ve XVI. Asırları Türk Asrı Yapan Değerler, Edit. Abdülkadir Özcan, İstanbul 1997, s.125-154.
__________, İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, Kitabevi Yay., stanbul 2001
ERDOĞRU, M. AKİF, Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı (1522-1584), İzmir 1998.
__________, “Murad Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar I-II-III-IV”, Tarih incelemeleri Dergisi, XVIII/1, 2003, s.119-160; XVIII/2, 2003, s.99-140; XIX/1, 2004, s.119-154; XIX/2, İzmir 2004, s.141-176.
ERZİ, Adnan Sadık, “Akkoyunlu ve Karakoyunlu Tarihi Hakkında Araştırmalar”, Belleten, XVIII/69-72, Ankara 1954, s.179-221.
HAMMER, Büyük Osmanlı Tarihi, II, Üçdal Nesriyat, İstanbul 1989.
HOCA SADETTiN EFENDİ, Tacü’t-Tevârih, III, hzr.İsmet Parmaksızoğlu, Kültür Bakanlıgı Yay., Eskişehir 1992.
İBN KEMAL, Tevârih-i Âl-i Osman VII. Defter (Tenkidli Transkripsiyon), haz. Şerafettin Turan, TTK, Ankara 1991.
İNALCIK, Halil, Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar, I, TTK, Ankara 1995.
__________, Hicrî 835 Tarihli Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid, TTK, Ankara 1987.
__________, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, I, çev. Halil Berktay, Edit. Halil İnalcık ve Donald Quataert, İstanbul 2000.
__________, Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çag (1300-1600), çev. Rusen Sezer, YKY, İstanbul 2003.
__________, “Osmanlı Fetih Yöntemleri”, çev. Oktay Özel, Söğütten İstanbul’a Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar, Derleyenler Oktay Özel – Mehmet Öz, İmge Kitabevi, Ankara 2000, s.443-472.
__________, “Murad II”, A, VIII, Eskişehir 1997, s.598-615.
__________, “Mehmed II”, A, VII, Eskişehir 1997, s.506-535.
JORGA, N., Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, II, çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul 2005.
KARADENİZ, Hasan Basri, “Osmanlı Devleti’nin Beylikleri İlhak Siyaseti ve Dulkadirli Beyligi’nin İlhakı”, Türkler, IX, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002, s.486-498
__________, Atçeken Oymakları (1500-1642), EÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kayseri 1995.
KARAMANLI NİŞANCI Mehmed Paşa, “Osmanlı Sultanları Tarihi”, çev. . Hakkı Konyalı, Osmanlı Tarihleri, I, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1949, s.321-366.
KONYALI, İ. Hakkı, Konya Tarihi, Enes Kitap Sarayı, Konya 1997.
KOPRAMAN, Kâzım Yasar, “Osmanlı – Memlûk Münâsebetleri”, Türkler, IX, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002, s.470-485.
LINDNER, Rudi Paul, Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler ve Osmanlılar, çev. Müfit Günay, İmge Kitabevi, Ankara 2000.
MECDÎ MEHMED EFENDİ, Sakâik-i Nu’maniye ve Zeyilleri – Hadaiku’s-sakaik,I, nşr. hzr. Abdülkadir Özcan, Çağrı Yay. İstanbul 1989.
MEHMED NEŞRÎ, Kitâb-ı Cihan-nümâ Nesrî Tarihi, II, yay. Faik Resit Unat – Mehmed A. Köymen, TTK, Ankara 1995.
MİROGLU, İsmet, “Fetret Devrinden II. Bayezid’e Kadar Osmanlı Siyasi Tarihi”, DGBT, X, Çag Yay. İstanbul 1989, s.167-252.
MÜNECCİMBAŞI Ahmed b. Lütfullah, Camiü’d-Düvel, yay. hzr. Ahmet Ağırakça, İnsan Yay., İstanbul 1995.
ORAL, M. Zeki, “Fatih Sultan Mehmed’in Gevale Kalesi İle Karaman İllerini Fethi ve Hâmidî’nin Terci-i Bendi”, VD, S.4, Ankara 1958, s.81-89.
PAKALIN, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, İstanbul 1983.
RÛHÎ, “Rûhî Tarîhi” – Oxford Nüshası. Değerlendirme, metnin yeni harflere çevirisi -, yay. Yasar Yücel – Halil Erdoğan, Belgeler, XIV/18, TTK, Ankara, s.359-472.
SERTOĞLU, Midhat, Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul 1986.
SOLAK-ZÂDE, Solak-zâde Tarihi, hzr.Vahid Çabuk, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1989.
SÜMER, Faruk, Safevî Devleti’nin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, TTK, Ankara 1992.
__________, “Turgutlular”, A, XII/2, Eskişehir 1997, s.120-122.
__________, “Karamanoğulları”, DA, C.XXIV, İstanbul 2001, s.454-460.
ŞİKÂRİ, Karaman Oğulları Tarihi, haz. Mesud Koman, Konya Halkevi Yay., Konya 1946.
TANSEL, Selahattin, Fatih Sultan Mehmetin Siyasi ve Askeri Faaliyeti, MEB, İstanbul 1999.
TEKİNDAĞ, M. C. Sehabeddin, Karaman Beyliği – 13-15 inci Asırda Cenubî Anadolu Tarihine Aid Tetkik, Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1947.
__________, “Son Osmanlı - Karaman Münasebetleri Hakkında Araştırmalar”, ÜEFTD, XIII/17-18, İstanbul 1963, s.43-76.
__________, “Karamanlılar”, A, VI, Eskişehir, 1997, s.316-330.
__________, “Mehmed Paşa”, A, VII, Eskişehir 1997, s.594-595.
TURSUN BEĞ, Tarih-i Ebu’l-Feth, haz. A. Mertol Tulum, İstanbul 1977.
UZLUK, Feridun Nafiz, Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi, Ankara 1958.
UZUNÇARŞILI, . Hakkı, Osmanlı Tarihi, I, TTK, Ankara 1988.
__________, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri, TTK, Ankara 1988.
__________, “Karamanoğulları Devri Vesikalarından İbrahim Bey’in Karaman mareti Vakfiyesi”, Belleten, I/1, Ankara 1937, s.56-127.
ÜREKLİ, Bayram – Doğan Yörük, “Kıvâmî’ye Göre Fâtih’in I. ve II. Karaman Seferi”, pek Yolu – Konya Kitabı, V, Edt. Yusuf Küçükdağ, Konya 2002, s.207-218.
YÖRÜK, Doğan, XVI. Yüzyılda Aksaray Sancağı (1500-1584), Tablet Kitabevi, Konya 2005.
__________, “1466 Tarihli Mufassal Deftere Göre Beyşehir ve Çevresindeki Osmanlı Timar Düzeni Hakkında Bazı Görüşler”, I. Uluslar arası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu 11-13 Mayıs 2006, Yayınlanmamış Bildiri.