15. YÜZYIL PORTEKİZ KEŞİFLERİNİN AFRİKA’DA TEZÂHÜRÜ VE BİR HAKİMİYET GÖSTERGESİ OLARAK PADRÃO SEMBOLÜ

Portekiz için Afrika; ticaret yollarının geçiş güzergâhında, maddi olduğu kadar manevi bir güce ulaşmanın anahtarı konumundadır. On beşinci yüzyılın ilk yarısından itibaren altın, baharat, köle gibi kavramların Avrupa’da farklı bir anlam kazanmaya başlaması, keşifler döneminin başlamasıyla neticelenecektir. Bu dönemin en önemli devleti Portekiz, keşfettiği kıtalarda sömürgecilik faaliyetleri gerçekleştirerek yaklaşık iki yüzyıl boyunca Afrika ve Hindistan’da varlığını sürdürecektir. Afrika’ya gönderilen kâşifler deneme-yanılma yöntemiyle uzun yıllar boyunca bilinmeyen bir kıtaya yolculuk gerçekleştirmiştir. Sınırlı imkânlar dahilinde gerçekleşen bu yolculuklar zamanla yerini tecrübeye bırakmış ve Afrika sahillerinde Portekiz hâkimiyet dönemi başlamıştır. II. João’nun kâşifleri Diogo Cão ve Bartolomeu Dias Lizbon’dan batı Afrika sahillerine taşıdıkları padrão isimli taş anıtlarla Portekiz egemenlik sahasının somut varlığına işaret etmiştir. Keşifler döneminin taşa kazınan yönü, Diogo Cão ile beraber Afrika’da başlayarak Vasco da Gama ile Hindistan’a kadar devam etmiş ve Portekiz padrãoları bir gelenek haline gelerek on altıncı yüzyılın ilk yarısında da keşfedilen bölgelerde yerini almıştır. Bu çalışma; Afrika’yı keşfetme sürecinin aşamaları ve keşifler döneminin simgesi haline gelen padrãoları, dönemin kâşifleri üzerinden değerlendirmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, Portekiz kronikleri ve kaynaklarından elde edilen bilgiler ve günümüze ulaşan padrão görselleri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Keşifler çağı, Portekiz, Afrika, padrão, kâşif

APPEARANCE OF THE 15TH CENTURY PORTUGUESE DISCOVERIES IN AFRICA AND THE SYMBOL OF THE PADRÃO AS A METHOD OF DOMINATION

Africa has been a key for Portugal in building spiritual strength and claiming material power with its position being on the trade routes. When the concepts such as gold, spice, slave took on a new meaning in Europe in the first half of the fifteenth century, it commenced the age of discoveries. Portugal, the most prominent state of this period, maintained its existence in Africa and India for nearly two centuries through colonial activities in the continents it discovered. Explorers sent to Africa flew blind to an unknown continent for many years. These voyagess that they set on with limited resources and without know-how eventually led to experience, thus, the Portuguese domination established on the African coasts. Explorers of João II, Diogo Cão and Bartolomeu Dias pointed out the concrete existence of the Portuguese sovereign base area with stone monuments called padrão, which they transported to the West coast of Africa from Lisbon. The tradition of engraving on stones during the age of discovery began in Africa with Diogo Cão and extended to India with Vasco da Gama. Thereby the Portuguese padrão became a tradition and took its place in the territories discovered during the first half of the sixteenth century. This study aims to assess padrão, which have been a symbol of the stages of Africa’s discovery and the age of discoveries, by the explorers of the period. Information obtained from Portuguese chronicles, sources and images of padrão that have reached today will be presented in this context.

Keywords:

Age of exploration, Portuguese, Africa, padrão, explorer,

PDF

___

Kaynakça Alves, A., Dom Henrique O Infante: Memoria Historica, Typographia do Commercio do Porto, Porto 1894.
Andrade Moniz, A., “Ceuta e as Duas Polítıcas da Expansão Portuguesa”, Ceuta e Expansão Portuguesa, Actas XIV Simpóio de História Marítima 10 a 12 de Novembro 2015, Academia de Marinha, Lisboa, 2016, s. 239- 247.
Axelson, E., “Prince Henry the Navigator and the Discovery of the sea route to India”, The Geographical Journal, Blackwell Publishing on behalf of The Royal Geographical Society with the Institue of British Geographers, Vol.127, No:2, London, 1961, s.145-155.
Azurara, G. E., Chronica do Descobrimento e Conquista de Guiné, J. P. Aillaud: na Officina Typographica de Fain e Thunot, Pariz 1841.
Barros, J.; Couto, D., Da Asia de João Barros e De Diogo do Couto, Decada I, Parte I, Regia Officina Typografica, Lisboa, 1777-1778.
Boxer, C. R., The Portuguese Seaborne Empire 1415-1825, The History of Human Society, London 1969.
Campbell, T., “Portolan Charts from the Late Thirteenth Century to 1500”, The History of Cartography, Volume 1: Cartography in Prehistoric, Ancient and Medieval Europe and the Mediterranean, University of Chicago Press,1987, s. 371-463.
Castro, F.V., “Navios”, Domingues História da Marinha Portuguesa: Navios, Marinheiros e Arte de Navegar 1500-1600, coordenador: Francisco Contente Domingues, Academia de Marinha, Lisboa 2012.
Cordeiro, L., Descobertas e Descobridores: Diogo Cão, Imprensa Nacional, Lisboa 1892.
Crone, G.R., Crone, The Voyages of Cadamosto and Other Documents on Western Afrika in the Second Half of the Fifteenth Century, The Hakluyt Society, London 1937.
Cruz Coelho, M. H., “Ceuta: Um Marco no Processo Legitimador da Dinastia de Avis”, Ceuta e Expansão Portuguesa, Actas XIV Simpóio de História Marítima 10 a 12 de Novembro 2015, Academia de Marinha, Lisboa 2016, s. 21-32.
Dear, I. (editör); Kemp, P. (editor), The Oxford Companion to Ship and the Sea (2 ed.), Oxford University Press, 2007.
Ferreira Brandão, J.A.,Vida do Infante D. Henrique de Portugal Apelidado o Navegador e Seus Resultados, Imprensa Nacional, Lisboa 1876.
Horta, J.S., “A imagem do Africano pelos Portugueses antes dos contactos” O Confronto do Olhar: O encontro dos povos na época da Navegações portuguesas Séculos XV e XVI, Colecção Universitária, Lisboa 1991, s.43-70.
Parry, J.H., The Age of Reconnaissance: Discovery, Exploration and Settlement 1450 to 1650, University of California Press, California 1981.
Pedrosa, F.G., “Os navios”, coordenador: Fernando Gomes Pedrosa, História da Marinha Portuguesa: Navios, Marinheiros e Arte de Navegar 1139-1499, Academia de Marinha, Lisboa 1997.
Pickering, W., The Conquerors Of The New World And Their Bondsmen: Being a Narrative of the Principal Events Which Led to Negro Slavery in the West Indies and America, Volume I, London 1848.
Pombo, M.R., “Diogo Cão”, Angola, Serie 1 Número 4, Amadeu Amorim, Luanda 1932.
Ravenstein, E.G., “The Voyages of Diogo Cão and Bartolomeu Dias 1482-88”, The Geographical Journal, Vol.16, No.6, The Royal Geographical Society, London 1900, s. 625-655.
Schwarz, G.R., The History and Development of Caravels, Texas A&M University, 2008.
Soares, A.X., Portuguese Vocables in Asiatic Languages: From the Portuguese Original of Sebastião Rodolfo Dalgado: Translated into English with notes, additions and comments, Asian Educational Services, New Delhi 1988.
Souza, T. O. M., “O Infante D. Henrique e a Escola Naval de Sagres”, Revista de História, C. 21(44), São Paulo 1960, s. 451-464.
Velho, A., A Journal of the First Voyage of Vasco Da Gama 1497-1499, Hakluyt Society, London 1898.
Vigário, E., “What happened to Diogo Cão?”, 2013.
Woodward, D., Medieval Mappaemundi, The History of Cartography, Volume I: Cartography in Prehistoric, Ancient and Medieval Europe and the Mediterranean, University of Chicago Press,1987, s.286-370.
Zurara, G. E., Crónica da Tomada de Ceuta por el Rei D. João I, por Francisco Maria Esteves Pereira, Academia das Sciêncãs de Lisboa, Lisboa 1915.