VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE İMALAT SANAYİ SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL PERFORMANS ETKİNLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR ARAŞTIRMA

Araştırmada Borsa İstanbul’da (BİST’te) 2010 ile 2014 yılları arasında imalat sanayi sektöründeki alt sektörlerin ve alt sektörlerdeki şirketlerin kaynaklarını etkin ve verimli bir şekilde kullanıp kullanmadıklarını tespit etmek için parametrik olmayan yöntemlerden veri zarflama analizi yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca, bu araştırmada veri zarflama analizini yapmak için kullanılan girdi ve çıktı değişkenleri Kamuyu Aydınlatma Platformundan (KAP’tan) şirketlerin mali tablolarından yararlanılarak elde edilmiştir. Yapılan 5 yıllık etkinlik analizi sonucunda imalat sanayi sektöründe etkin olan ve etkin olmayan şirketler tespit edilmiş ve ayrıca etkin olmayan şirketler için önerilerde bulunulmuştur. Bunlara ilaveten, imalat sanayi sektöründe analizde kullanılan girdi değişkenlerini etkin bir şekilde kullanması konusunda ilerlemeler kat ettiğine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Etkinlik, İmalat Sanayi Sektörü, Veri Zarflama Analizi

THE MEASUREMENT OF FINANCIAL PERFORMANCE EFFICIENCY IN INDUSTRIAL PRODUCTION INDUSTRY WITH DATA ENVELOPMENT ANALYSIS: A STUDY ON STOCK EXCHANGE IN ISTANBUL

In the study, data envelopment analysis method has been used from non-parametric methods to determine whether the sub-sectors in the manufacturing industry and the sub-sectors between 2010 and 2014 use their resources effectively and efficiently in Istanbul Stock Exchange. The input and output variables used in the data envelopment analysis in this study have been obtained from the Public Disclosure Platform (PDP) using the financial statements of the companies. As a result of the 5-year efficiency analysis, effective and ineffective companies in the manufacturing industry sector have been identified and some suggestions have been made for ineffective companies. Moreover, it has been reached that some progress has been made in using the input variables used for analysis in the manufacturing industry sector effectively.

Keywords:

Efficiency, Manufacturing Industry Sector, Data Envelopment Analysis,

PDF

___

Al-Shammari, M. (1999). “Optimization Modeling for Estimating and Enhancing Relative Efficiency with Application to Industrial Companies”, European Journal of Operational Research, 115(3), 488-496.
Altın, H. (2010). “Küresel Kriz Ortamında İMKB Sınai Şirketlerine Yönelik Finansal Etkinlik Sınaması : Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 15-30.
Altın, H., Karabayır, M. E. ve Süslü, C. (2010). “Şirketlerin Hayatta Kalma Kabiliyetleri: İMKB Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3), 21-35.
Başkaya, Z. ve Öztürk, B. A. (2012). “Measuring Financial Efficiency of Cement Firms Listed in Istanbul Stock Exchance via Fuzzy Data Envelopment Analysis”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (54), 175-188.
Budak, H. (2011). “Veri Zarflama Analizi ve Türk Bankacılık Sektöründe Uygulaması”, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23(3), 95-110.
Cenger, H. (2011). “İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 31-44.
Chandra, P., Cooper, W. W., Li, S. and Rahman, A. (1998). “Using DEA to Evaluate 29 Canadian Textile Companies - Considering Returns to Scale”, International Journal of Production Economics, 54(2), 129-141.
Chong, R., Abdullah, R. F. and Anderson, A. (2009). “Survival-ability of Firm: Empirical Evidence from Malaysia”, Global Journal of Business Research, 3(1), 133-145.
Dizkırıcı, A. S. (2014). “Borsa İstanbul Gıda, İçecek Endeksine Kote İşletmelerin Finansal Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü ve Malmquist Endeksine Göre Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi , (63), 151-170.
Gülcü, A., Tutar , H. ve Yeşilyurt, C. (2004). Sağlık Sektöründe Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Göreceli Verimlilik Analizi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gülsevin, G. ve Türkan, A. H. (2012). “Afyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin VZA ile Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(2), 1-8.
Joro, T. and Korhonen, P. J. (2015). Entension of Data Envelopment Analysis with Preference Information Value Efficiency, New York: Springer Science + Business Media.
Kamuyu Aydınlatma Platformu (2015). https://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-goren-sirketler/sektorler.aspx adresinden şirketlerin finansal tablolarına ulaşıldı, (Erişim Tarihi: 22.10.2015 - 19.05.2016).
Karsak, E. E. ve İşcan, F. (2000). “Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlık Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanılarak Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”, Endüstri Mühendisliği Dergisi , 11(3), 2-10.
Kaya, A., Öztürk, M. ve Özer, A. (2010). “Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektördeki İşletmelerin Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 129-147.
Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004). “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 196-219.
Kaynar, O., Zontul, M. ve Bircan, H. (2005). “Veri Zarflama Analizi ile OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 37-57.
Kök, D. ve Ay, O. E. (2013). “2008 Küresel Finansal Krizinin Türk Bankacılık Sektörü Etkinlik Düzeylerine Yansıması Üzerine Bir Araştırma: 2007-2009”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (10), 155-170.
Kula, V. ve Özdemir, L. (2007). “Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Tespiti”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(1), 55-70.
Orçun, Ç., Çimen, A. ve Şahin, A. (2014). “Şirket Etkinlikleri: İMKB 100 İmalat Sanayi Şirketleri Uygulaması”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 21-34.
Özer, A., Öztürk, M. ve Kaya, A. (2010). “İşletmelerde Etkinlik ve Performans Ölçmede VZA, Kümeleme ve TOPSIS Analizlerinin Kullanımı: İMKB İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 233-260.
Öztürk, E. (2016). “Maliyet Performansının Ölçümü İçin Göreli Etkinlik Analizi: BIST Çimento Sektöründe Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 2016-1, 1-16.
Sadjadi, S. J., Omrani, H., Abdollahzadeh, S., Alinaghian, M. and Mohammadi, H. (2011). “A Robust Super-Efficiency Data Envelopment Analysis Model for Ranking of Provincial Gas Companies in Iran”, Expert Systems with Applications, 38(9), 10875-10881.
Soba, M. ve Akcanlı, F. (2012). “Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile İMKB’de Gıda, İçki ve Tütün Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Etkinliklerinin Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 259-274.
Titiz, İ., Demir, Y. ve Onat, O. K. (2007). “Türkiye’de Şirket Birleşmelerinde Birleşme Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yoluyla Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(1), 117-139.
Yalama, A. ve Sayım, M. (2008). “Veri Zarflama Analizi ile İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 89-107.
Yıldız, A. (2007). “İmalat Sanayi Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 91-103.