TÜRKİYE’DE MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN 2000-2014 DÖNEMİNDE YURTİÇİ TASARRUFLARA ETKİSİ

Bu çalışmada, Türkiye’de 2000-2014 döneminde hanehalkı tüketim harcamaları, kamu harcamaları, Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) ve dış ticaret açığı makro değişkenlerinin yurtiçi tasarruflara etkileri incelenmiştir. Bu amaçla değişkenlerin 2000-2014 çeyrek dönem verilerinin durağanlık seviyeleri, Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) birim kök testleri ile araştırılmıştır. Engle-Granger Eşbütünleşme testi uygulanmış, uzun ve kısa dönem analizleri Dinamik En Küçük Kareler (DEKK) modeliyle yapılmıştır. Analize göre bu dönemde GSYH artışı tasarrufların artmasında önemli bir etkendir. Dış ticaret açığındaki artış da, tasarrufları kısmi olarak pozitif yönde etkilemiştir. Kamu harcamaları ve hanehalkı harcamalarındaki artışlar ise tasarrufları negatif etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yurtiçi Tasarruflar, Kamu Harcamaları, Hanehalkı Tüketim Harcamaları, Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH), Dinamik En Küçük Kareler Analizi (DEKK)

IN TURKEY, THE EFFECT OF MACROECONOMIC FACTORS ON DOMESTIC SAVINGS DURING THE PERIOD OF 2000-2014

In this study, the effects of household consumption expenditures, public expenditures, Gross Domestic Product (GDP) and foreign trade deficit of macro variables on domestic savings were examined during the period of 2000-2014 in Turkey. For this purpose, the stationary levels of the quarterly data of variables in 2000-2014 were investigated with the unit root tests of the Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron. Engle-Granger co-integration test was applied, the long and the short term analyzes were done with the model of Dynamics Ordinary Least Square Analysis (DOLS). According to the analysis, the growth of the Gross Domestic Product (GDP) in this period was an important factor on the increase in savings. The increase in the foreign trade balance also affected the savings partially in the positive direction. The increases of the public expenditures and the household consumption expenditures also negatively affected the savings.

Keywords:

Domestic Savings, Gross Domestic Product (GDP), Public Expenditures, Household Consumption Expenditures, Dynamics Ordinary Least Square Analysis (DOLS),

PDF

___

Arıç, K. H. (2015). “Determinants of Savings in The Middle East Countries”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi KOSBED, 29, 23-36.
Çağlayan, E. (2006). “Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri”, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 423-438.
Çolak, Ö. F. ve Öztürkler, H. (2012). “Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi”, Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, 82, 1-43.
Dünya Bankası. (2011). “Yüksek Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yurtiçi Tasarrufların Rolü Türkiye Ülke Ekonomik Raporu”, Rapor No. 66301-TR.
Edwards, S. (1995). “Why Are Saving Rates So Different Across Countries?: An International Comparative Analysis”, International National Bureau Of Economic Research (NBER) Working Paper No. 5097, 1-48.
Eğilmez, M. (2010). Makro Ekonomi Türkiye’den Örneklerle, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Engle, F. R. ve Granger, C.W.J. (1987). “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”, Econometria, 55(2), 251-276.
Esteve, V. ve Requena, F. (2006). “A Cointegration Analysis of Car Advertising and Sales Data in the Presence of Structural Change”, International Journal of the Economics of Business, 13(1), 111-128.
Göçer, İ. (2015). Ekonometri, İzmir: Aymir Yayınevi.
Gülmez, A. ve Yardımcıoğlu, F. (2013). “BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin Ekonomik Büyümesinde Ulusal ve Yabancı Tasarrufların Etkisi: Panel Veri Analizi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 47-68.
Güriş, S., Çağlayan, E. ve Güriş, B. (2013). Eviews ile Temel Ekonometri, İstanbul: Der Yayınları.
Horioka, Y. C. ve Hagiwara, T. A. (2012). “The Determinants and Long-Term Projections of Saving Rates in Developing Asia”, Japan and the World Economy, 24, 128-137.
Horioka, Y. C. ve Wan, J. (2007). “The Determinants of Household Saving in China: A Dynamic Panel Analysis of Provincial Data”, Journal of Money, Credit and Banking, 39(8), 2077-2096.
Hu, Y. (2015). “Population Ageing and Saving Rates in China, Japan and Korea: A Panel Granger Causality Analysis”, Global Economic Review, 44(1), 64-73.
Johansen, S. (1988). “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamic and Control, 12(2-3), 231-254.
Kalkınma Bakanlığı (2016). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/Ekonomik SosyalGostergeler.aspx, (Erişim Tarihi: 18 Kasım 2016).
Kolasa, A. ve Liberda, B. (2014). “Determinants of Saving in Poland: Are They Different Than in Other OECD Countries?”, University of Warsay Faculty of Economics Sciences Working Papers No. 13, 1-30 . Kuadisi, V. B. (2013). “Savings And Its Determinants In West Africa Countries”, Journal of Economics and Sustainable Development, 4(18), 107-119.
Loayza, N., Schmidt-Hebbel, K. ve Serven, L. (2000). “What Drives Private Saving Around The World?”, Review of Economics and Statistics, 82(2), 165-181.
Mackinnon, J. G. (1996). “Numerical Distribution Functions For Unit Root And Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601–618.
Masson, R. P., Bayoumi, T. ve Samiei, H. (1998). “International Evidence on the Determinants of Private Saving”, World Bank Economic Review, 12(3), 483-501.
Matur, P. E., Sabuncu, A. ve Bahçeci, S. (2012). “Determinants Of Private Savings And Interaction Between Public&Private Savings In Turkey”, Loyola University ChicagoTopics in Middle Eastern and African Economies, 14, 102-125.
Morisset, J. ve Revoredo, C. (1999). “Savings and Education A Life-Cycle Model Applied to a Panel of 74 Countries”, Worldbank Policy Research Working Papers, WP.1504, 1-36.
Mualley, S. M. (2011). “Determinants of Savings: An Empirical Evidence from African Countries, 1990-1999”, http://rcweb.luedld.net/rc9/E903.pdf, (Erişim Tarihi:15 Haziran 2015).
Osoian, C., Lazar, L., Gavrea, C. ve Zaharie, M. (2008). “Determinants of Saving in Transition Economies (1986-2006)”, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 23E, 90-99.
Örnek, İ. (2008). “Yabancı Sermaye Akımlarının Yurtiçi Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(2), 199-217.
Özcan, K.M. ve Günay, A. (2011). “Türkiye’de Özel Tasarrufları Belirleyen Unsurlar”, E. Uygur (Ed.), Türkiye’de Tasarruflar, içinde (27-49), Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu Yayınları.
Özlale, Ü. ve Karakurt, A. (2012). “Türkiye’de Tasarruf Açığının Nedenleri ve Kapatılması İçin Politika Önerileri”, Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, 83, 1-34.
Pesaran, M., Shin Y. ve Smith, R. J. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988). “Testing for a Unit Root in Time Series Regressions”, Biometrika, 75(2), 335-346.
Rocher, S. ve Stierle, M. H. (2015). “Household Saving Rates in the EU: Why Do They Differ So Much?”, European Economy Discussion Paper 005, 1-36.
Saikkonen, P. (1992). “Estimation and Testing of Cointegrated Systems by an Autoregressive Approximation”, Econometric Theory, 8(1), 1-27.
Stock, J. H. ve Watson, W. M. (1993). “A Simple Estimator Of Cointegrating Vectors In Higher Order Integrated Systems”, Econometrica, 61(4), 783-820.
Tarı, R. (2014). Ekonometri, Kocaeli: Umuttepe Yayınevi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2016). “Elektronik Veri Dağıtım Sistemi”, http://evds.tcmb.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 15 Ağustos 2016).
Türkiye İstatistik Kurumu (2016). http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (Erişim Tarihi: 01 Aralık 2016).
Uluslararası Para Fonu (2016). International Finansal Statistics (IFS), http://data.imf.org/regular. aspx? key=60998117, (Erişim Tarihi: 02 Aralık 2016).
Unay, C. (1996). Makro Ekonomi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları No: 137.
Uygur, E. (2011). “Türkiye’de Tasarrufların Seyri ve Etkileyen Bazı Faktörler”, E. Uygur (Ed.), Türkiye’de Tasarruflar, içinde (1-26), Ankara: Türkiye Ekonomi Kurumu Yayınları.