Bu çalışmada Kanunî Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mehmed’in kızı Hümaşah Sultan’ın kurduğu iki vakıf ele alınmıştır. Bu vakıfları araştırırken yararlandığımız en önemli kaynak Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)’nde bulunan vakfiye kaydıdır. Bu vakfiye arşivde 747 defter ve 252 sıra numarasıyla kayıtlıdır. Vakfiyeye esas olan iki vakıftan biri sultanın yaşadığı saray (konak) ve müştemilatı ile İstanbul’daki gayrimenkullerini kapsayan “Saray-ı Kebir” vakfı; diğeri ise Şehzade Mehmed Külliyesi’nde bulunan kendi türbesinde okunacak cüzler için kurduğu vakıftır. Bu vakıfların özelliği evlatlık (zürri) vakıf olmalarıdır, yani tevliyetin zürriyeti kesilinceye kadar kendi soyundan gelenlere (evlâd-ı evlâd-ı evlâdına) şart edildiği vakıflardır. Vakfiyeye ilaveten özellikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) defter ve vesikaları ile İstanbul Müftülük Arşivi Evkaf-ı Hümayun Müfettişliği Defterleri (İ.MÜF.EVK.MFTŞ.d.) kullanılmıştır.

This study deals with examining two waqfs founded by Hümasah Sultan, daugther of Şehzade Mehmed who is son of Sultan Suleyman Magnificient. While searching these waqfs the most important resource benefited is endowment (wakfiye) where in the Vakıflar Genel Mudurlugu Arsivi (VGMA). This endowment registered is number of book 747 and number of order 252 in this archive. Two of one, waqf of “Saray-ı Kebir” is the palace that she lived in and its outbuldings with landed property in İstanbul; the other one is for reading prays in her tomb in Sehzade Mehmed Kulliye. The specialty of these waqfs is to be zurri waqf, namely her successors can be trustee generation to generation. Addition to the endowment, expecially some of the books and documents were used in Basbakanlık Osmanli Archive (BOA) and İstanbul Muftuluk Arsivi Evkaf-ı Humayun Mufettisligi (I.MUF.EVK.MFTS.d.).