Psikoterapide Ciddi Bir Etik İhlal: Hasta ve Terapist Arasındaki Cinsel İlişki

Etik, her meslek için hizmet sınırlarını çizen kurallar bütünüdür. Psikoterapistlik gibi zedelenebilir hasta grubuyla çalışan mesleklerde etik sınırlar ayrı bir öneme sahiptir. Etik sınırların ihlali, hasta ve terapist arasında var olması gereken mesleki sınırların korunamaması durumunda ortaya çıkar. Bu durum hastaya, terapiste ve terapötik sürece zarar verir. Psikoterapi alanında çalışan klinik psikologlar için terapist-hasta ilişkisini düzenleyen etik kurallarda, terapist ve hasta arasındaki cinsel ilişki etik dışı eylem olarak belirlenmiştir. Her ne kadar bu ihlalleri gerçekleştiren terapistler hasta yararına yaptıklarını iddia etseler de, bu süreç taraflara ciddi zararlar verebilmektedir. Aktarım ve karşı aktarım süreçleri, hastanın anlaşılması bakımından terapi sürecine ciddi katkılar sağlayabileceği gibi, cinsel içerikli etik ihlallerde de önemli rol oynamaktadır. Erkek terapistler tarafından gerçekleştirilen cinsel kötüye kullanım oranları, kadınlarınkinden fazladır. Hastalarıyla cinsel ilişkiye giren terapistlerin yüksek oranda kişisel meselelerini çözüme kavuşturamamış oldukları saptanmıştır. Terapistleriyle cinsel ilişkiye giren kadınların ise geçmişlerinde yüksek oranda cinsel istismar yaşadıkları bildirilmiştir. Bu gibi etik ihlallerin ortaya çıkmaması ya da çıkma sıklığının azaltılması, verilen eğitimlerde etik duyarlılık sağlanmasına ve terapistlerin danışmanlık ve süpervizyon alıp kişisel terapilere gitmelerine bağlıdır.

A Serious Ethical Violation in Psychotherapy: Sexual Relationship Between Patient and Therapist

Ethics is the body of rules, for each profession, which draw the lines of service. Lines of ethics has a particular importance for professions working with vulnerable patient groups. Breaching of ethics borders exists in the situation of not patrolling the border between patient and therapist. This situation harms patient, therapist and therapeutic process. In clinical psychology ethics codes organizing the therapist – patient relationship, sexual intercourse is banned. Although the therapists violating this code claim that they done this for the sake of client, these situations do damage. Even though both transference and counter transference process contribute understanding the client, those processes also have critical roles on ethical violation. Number of cases performed by male therapists is bigger than female therapists. For the therapists have a sexual relationship with their client it is appointed that they have unsolved personal issues. For the woman therapist having relationship with her patient, it is reported that they have sexual abuse in their past experiences. Decreasing the such kind of ethical violation or the frequency of it depend on providing ethical sensitiveness by ethics course and taking supervision and personnel therapy.

PDF

___

AMERİKAN PSİKOLOJİ BİRLİĞİ. 2017. Guidelines and principles for accreditation. Erişim tarihi 6 Aralık 2017, http://www.apa.org/ethics/code/
BLANCHARD, C. A. LICHTENBERG, J. W. 1998. Counseling psychologists' training to deal with their sexual feelings in therapy. The Counseling Psychologist, 26(4), 624-639. https://doi.org/10.1177/0011000098264006
BÜKEN, N. BÜKEN, E. 2002. Nedir şu “tıp etiği” dedikleri? Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11, 17-20. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi URL’si http://www.ttb.org.tr/STED/sted0102/nedir_su.pdf
CELENZA, A. 1991. The misuse of countertransference love in sexual intimacies between therapists and patients. Psychoanaytic Psychology, 8, 501-509. http://dx.doi.org/10.1037/h0079302
CELENZA, A. 1998. Precursors to therapist sexual misconduct: Preliminary findings. Psychoanalytic Psychology, 15, 378-395. http://dx.doi.org/10.1037/0736-9735.15.3.378
CELENZA, A., GABBARD, G. O. 2003. Analysts who commit sexual boundary violations: A lost cause? Journal of the American Psychoanalytic Association, 51, 617-636. Journal of the American Psychoanalytic Association URL’si http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/00030651030510020201
FANCHER, R.E. 1990. Ruhbilimin Öncüleri. (A. Yardımlı, Çev.) İdea Yayınları: İstanbul GABBARD, G. O., LESTER, E. 1995. Boundaries and Boundary Violations in Psychoanalysis. New York: Basic Books.
GİOVAZOLİAS, T., DAVİS, P. 2001. How common is sexual attraction towards clients? The experiences of sexual attraction of counselling psychologists toward their clients and its impact on the therapeutic process. Counselling Psychology Quarterly, 14, 281-286. https://doi.org/10.1080/09515070110100974.
HOLROYD, J. C., BRODSKY, A. M. 1977. Psychologists' attitudes and practices regarding erotic and nonerotic physical contact with patients. American Psychologist, 32(10), 843. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.32.10.843
KARASU, B. 1993. Ethical aspects of psychotherapy. S. Bloch ve P. Chodoff (Ed.), Psychiatric Ethics içinde (s. 155-160). New York: Oxford University Press.
KERNBERG, O. 1989. The temptations and conventionality. Arnold M. Cooper, O. F. Kernberg ve E. S. Person (Ed.), Psycho-analyis; Toward the Second Century içinde (s. 12–35). New Haven: Yale University Press.
NİCKELL, N. J., HECKER, L. L., RAY, R. E., BERCİK, J. (1995). Marriage and family therapists' sexual attraction to clients: An exploratory study. The American Journal of Family Therapy, 23(4), 315-327. https://doi.org/10.1080/01926189508251362
OĞUZ, N. Y. 2013. Psikiyatride Hekim-Hasta Arasında Cinsel Yakınlık Sorunu: Az Konuşulan Sık Yaşanan Bir Etik İkilem. Türk Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Araştırmaları Yıllığı, 4-5-6, 95-100. Türk Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Araştırmaları URL’si http://www.teth.org.tr/Files/arastirmalar%20yilligi.pdf#page=108
OĞUZ, N. Y. 1994. Psikiyatride Onam ve Aydınlatılmış Onam: Etik, Hukuk ve Bilim Açısından (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ÖZÇETİN, Y. S. Ü., YALÇIN, İ. 2015. Grupla psikolojik danışma sürecinde bir risk alanı: Sınır aşımları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5, 128-136. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi URL’si http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/5000113301
POLLACK, W. S. 1992. Should men treat women? Dilemmas for the male psychotherapist: Psychoanalytic and developmental perspectives. Ethics & Behavior, 2, 39-49. https://doi.org/10.1207/s15327019eb0201_3
POPE, K. S. 1988. How clients are harmed by sexual contact with mental health professionals: The syndrome and its prevalence. Journal of Counseling and Development, 67, 222–226. doi:10.1002/j.1556-6676.1988.tb02587.x
POPE, K. S. 1989. Student-teacher sexual intimacy. G. O. Gabbard (Ed.), Sexual exploitation within professional relationships içinde (s. 163–176). Washington, DC: American Psychiatric Press.
POPE, K. S. 1994. Sexual involvement with therapists: Patient assessment, subsequent therapy, forensics. Washington, DC: American Psychological Association.
POPE, K. S. 2001. Sex between therapists and clients. J. Worell (Ed.), Encyclopedia of women and gender içinde (s. 955–962). Orlando, FL: Academic Press.
POPE, K. S., BOUHOUTSOS, J. C. 1986. Sexual intimacies between therapists and patients. Westport, CT: Praeger.
POPE, K. S., LEVENSON, H., SCHOVER, L. R. 1979. Sexual intimacy in psychology training: Results and implications of a national survey. American Psychologist, 34(8), 682. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.34.8.682
POPE, K. S., SONNE, J. L., HOLROYD, J. 1993. Sexual feelings in psychotherapy: Explorations for therapists and therapists-in-training. Washington, DC: American Psychological Association.
POPE, K. S., TABACHNİCK, B. G., KEİTH-SPİEGEL, P. 1987. Ethics of practice: The beliefs and behaviors of psychologists as therapists. American Psychologist, 42(11), 993-1006.
POPE, K. S., VETTER, V. A. 1991. Prior therapist-patient sexual involvement among patients seen by psychologists. Psychotherapy, 28, 429–438. http://dx.doi.org/10.1037/0033-3204.28.3.429
STAKE, J. E., OLİVER, J. 1991. Sexual contact and touching between therapist and client: A survey of psychologists' attitudes and behavior. Professional Psychology: Research and Practice, 22(4), 297. DOI: 10.1037/0735-7028.22.4.297
TÜRK PSİKOLOGLAR DERNEĞİ (TPD), 2004. Türk Psikologlar Derneği Etik Yönetmeliği. Erişim tarihi 6 Aralık 2017, http://www.psikolog.org.tr/turkey-code-tr.pdf