Osmanlı Devleti'nin Balkanlardan çekilmesi sürecinde Mevlevîhânelerin durumu: Yenişehir (Larissa) Mevlevîhânesi örneği
Yenişehir Mevlevîhânesi hakkında kuruluşundan 19. yüzyıl başlarına kadar yeterince bilgimiz yoktur. 1881 yılında Teselyanın Yunanistan hakimiyetine geçmesi ve bu bölgenin en önemli şehri olan Yenişehirin (Larissa) Yunanistana terk olunmasından sonra Müslüman ahalinin çoğunluğu bölgeden göç etmiştir. Bu durum üzerine Yenişehirde bulunan Mevlevîhânenin idaresi zorlaşmıştır. Bu hususta dergâhın Şeyhi Mehmet Keleş Efendi, kendilerine dergâhın yıkılacağı ve şehri terk etmelerinin söylendiğini ifade ederek zorunluluktan dolayı Bursaya gelmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devletinin Balkanlardan çekilmesi sürecinde mevlevîhânelerin içine düştüğü durumlara örnek olması açısından Yenişehir (Larissa) Mevlevîhânesinin durumu incelenmeye çalışılacaktır.
The situatı on of Mevlevihanes in the Ottoman Balkans during the period of dissolutıon: A case study of Yenişehir (Larissa)
We don t have enough information about Larissa Mevlevihanesi from the establishment period until the beginning of the nineteenth century. In 1881 Teselya came under the Greek domination. Thus, one of the most important city of Yenişehir (Larissa) in the Otoman Balkans the left to Greece. Following this, majority of Muslim population started to emigrate to Turkey and in a very short period of time left the region in a masses. In terms of maintenance and administrative point of view the mentioned immigration made the situation worse for Yenişehir (Larissa) Mevlevihanesi. In this difficult circumstances Şeyh Mehmet Keleş Efendi left Yenişehir for Bursa. This paper is intended to examine Mevlevihanesi in the Ottoman Balkans with particuler referances to Yenişehir (Larissa).
___
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Orman ve Maadin (BOA İ.OM)
- BOA, İ. OM. D.N: 8, G.N: 1320- Z 1
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Mektubi Kalemi (BOA DH. MKT)
- BOA, DH. MKT, D.N: 689, G.N: 48
- BOA. DH. MKT. D.N: 1026, G.N: 52
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Taltifat (BOA İ. TAL) BOA, İ.TAL. D.N:237, G.N: 1318 N 07
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Evkaf
- BOA, İ.EV. D.N:14, G.N: 1314-R 10
- BOA, İ.EV. D.N:26, G.N: 1318-B 22
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler
- BOA. İ. DH. D.N: 1171, G.N: 91533
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Cevdet Nafia
- BOA. C. NF. D.N: 42, G.N: 2062
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Sadaretten Müteferrik Belgeler (BOA A.M) BOA. A.M. D.N: 19, G.N:22
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Yıldız Perakende Arzuhaller ve Jurnaller (Y. PRK. AZJ) BOA, Y.PRK. AZJ. D.N:18, G.N: 45
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Yıldız Perakende Meşihat Dairesi Maruzatı (Y. PRK. MŞ)
- BOA, Y.PRK. MŞ. D.N:5, G.N: 23 Salnameler
- 1303 Konya Vilayet Salnamesi
- Tetkik Eserler
- Abdülbaki Nasır Dede, Defter-i Dervişan II, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Kütüphanesi, nr. 18112
- Defter-i Dervişan, (2011) Yenikapı Mevlevîhanesi Günlükleri, Haz. Bayram Ali Kaya, Sezai Küçük, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul
- Esrar Dede, (2000) Tezkire-i Şuara-yı Mevlevîye, Haz. İlhan Genç, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000, s. 517.
- Gölpınarlı, Abdülbâki; (1983) Mevlânâdan Sonra Mevlevîlik, İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul
- Karpuz, Haşim, (2010) Balkan Mevlevîhaneleri, Akademik Sayfalar, c. 9, sy.7, 3 Mart 2010, ss. 100- 101.
- Mehmet Süreyya, (1996), Sicill-i Osmani, Haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996
- Osman Nuri, (1327), Abdülhamid-i Sani Devr-i Saltanatı, İstanbul
- Özbek, Nadir; (2002) Osmanlı İmparatorluğunda Sosyal Devlet, İletişim Yayınları, İstanbul
- Özcan, Nuri Asım Bey, Giriftzen, DİA, c. 3, ss. 476-477 Sakıb Dede, (1283) Sefine-i Nefise-i Mevlevîyan, Matbaa-yı Vehbi, Mısır
- Shaw, Stanford; (1994) Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C.1, Çev. Mehmet Harmancı, E Yayınları, İstanbul
- Şimşir, Bilal N.; Rumeliden Türk göçleri, Belgeler, TTK Yayınları Ankara 1989, c. III
- ISSN: 1300-9435
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi