İran ve Türkistan'da İngiliz-Rus Mücadelesi (1856-1869)

İran ve Türkistan coğrafyası ondokuzuncu asrın son yarısında İngiltere ve Rusya'nın nüfuz mücadelesi sahasına dönüşmüştür. Kırım Savaşında Rusya'nın yenilmesi ve İran'ın aynı tarihte Herat'ı muhasara etmesi bu mücadeleyi hızlandırmıştır. Rusya, bu mücadelede İngiltere'yi doğrudan karşısına almamıştır. İngiltere ise hem Rusya'nın Kırım'da yenilmesi ve hem de topraklarını güneyde işgal ettiği İran'ın Herat'tan çekilmesiyle rahatlamıştır. Bu rahatlama fazla uzun sürmemiş, Rusya'nın Türkistan ve İran'da işgallere başlamasıyla bozulmuştur. Türkistan'daki Rus işgallerinin Hindistan'a yakın olması İngiltere'nin endişelerini arttırmıştır.

England and Russian Conflicts over Persian and Turkhestan (1856-1869)

In nineteenth century, Iran and Turkhestan had become an area of population struggle of England and Russia. Being defeeted of Russia in the Crimea war in 1856, surrounding Herat of Iran had accelerated the struggle. Russia hadn't apposed to England directly on the other side England had become more comfortable with not only being defeated of Iran in the Crimea but also occupying Iran from the South side which forced Iran to come back from Herat. Later, these two states had attempted to political and economical rival in Iran and Turkhestan.

PDF

___

Algar, Hamid, Religion and State in Iran. 1785-1906; The Role of The Ulama in The Qajar Period, Los Angeles 1969
Bina, Ali Ekber, Tarih-i Siyasi ve Diplomasi-i İran, Tehran 1337
Chavda, V. K., India, Britain anda Russia: A Study in British Opinion (1858-1878), New Dehli 1967
Curzon, George Nathaniel, İran ve Kaziye-i İran (terc. Vahid Mazenderanî), Tehran 1349
Dınbıli, Abdurrezzak Meftun, Muasır-ı Sultaniye (tash. Hüseyin Sadri Afşar), Tehran 1351
Eşref, Ahmed, Mevani-i Tarihi Rüşd-ü Sermayedari Der İran: Devre-i Kacariye, Tehran 1359
Hanway, Jones, Hücum-u Afgan ve Zeval-ı Devlet-i Safevi (terc. İsmail Devletşahi, Tehran 1367
Jones, Harford, Aherin Ruzha-yı Lütf Ali HanZend (terc. Hama Natık), Tehran 1352
Kazımzade, Firuz, Russia and Britain in Persia 1864-1914, New Haven and London 1968
Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Ankara 1987
Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara 1990
Lambton, Ann Kathrine Swyn, Asian Frontier: Studies in a Continuing Problem, London 1968
Lamston, Ann Kathrine Swyn, İran Asr-ı Kacar (terc. Simin Fasihi), Meşhed 1375
Lockhart, Laurance, İnkıraz-ı Silsile-i Safevi (terc. Mustafa Kuli İmad), Tehran 1368
Mahmud, Mahmud, Tarih-i Revabıt-ı Siyasi-i İran ve İngiliz I, Tehran 1328
Mahmud, Mahmud, Tarih-i Revabıt-ı Siyasî-i İran ve İngiliz III, Tehran 1328
Malcom, John, Tarih-i İran (terc. Mirza İsmail Hayret), Tehran 1362
Markham, Clement Robert, Tarih-i İran Der Devre-i Kacariye (terc. Mirza Rahim Ferzane), Tehran 1364
Mehdevî, Abdurrıza Huşeng, Tarih-i Revabıt-ı Harici-i İran, Tehran 1379
Menon, K. S., The Russıan Bogey end British Aggression İn İndia, Calcuta 1957
Meşkûr, Muhammed Cevad, Tarih-i İran-ı Zemin, Tehran 1366
Mir Ahmedî, Meryem, "Rusya Der Sahne-i Siyasî-i İran," Mecelle-i Danişikde-i Edebiyat ve Ulûm- u İnsanî, Danişgâh-ı Firdevsî IV, Meşhed 1364
Mustevfi, Abdullah, Şerh-i Zendegani-i Men ya Tarih-i İçtimai ve İdari-i Devre-i Kacariye, Tehran 1371
Nasır, Seyyid Taki, İran Der Berhûred-i Ba İsti'margirân, Tehran 1363
Necemi, Nasır, İran Dermeyan-ı Tufan ya Şerh-i Zendegani-i Abbas Mirza, Tehran 1336
Nefisi, Said, Tarih-i İçtimai ve Siyasi-i İran Der Devre-i Muasır I, Tehran 1376
Razi, Abdullah, "Feth Ali Şah," Lugatname-i Dehuda XXXVII, Tehran 1341
Shuster, Morgan, Mission in İran and The Persian Constitutional Revolution, Miniapolice 1974
Sipihr, Muhammed Taki, Nasihü't-tevarih III-IV, Tehran 1353
Sykes, Percy, Tarih-i İran (terc. Muhammed Taki Fahrdâî Gilanî), Tehran 1330
Sykes, Percy, Sefername (terc. Hüseyin Saadet Nuri), Tehran 1336
Şemim, Ali Asgar, İran Der Devre-i Saltanat-ı Kacar, Tehran 1379
Tahiri, Ebul Kasım, Tarih-i Revabıt-ı Bazargani ve Siyasi-i İran ve İngiliz II, Tehran 1356
Terentev, M. A., Rossiia Angliia ve Srednei Azii, Petersburg 1875
Terenzıo, Pıo-Carlo, Rekabetha-yı Rus ve İngiliz Der İran ve Afganistan (terc. Abbas Azerin), Tehran 1363
Thornton, A. P, "British Policy in Persia 1858-1890," The English Historical Review LXIX/273, London 1954-55
Uçarol, Rifat, Siyasi Tarih, İstanbul 1995
Velodarsky, Mikhael, "İran ve Kudretha-yı Buzûrg" (terc. Shahin Ahmedî), Tarih-i Muasır-ı İran V, Tehran 1372
Watson, Robert Grant, Tarih-i İran Der Devre-i Kacariye (terc. Vahid Mazenderani), Tehran 1354