HASAN BAYDAR, TAHSİN KARADOĞAN, Kadriye ÇARKÇI

Isparta Bölgesinde kültüre alınan aromatik bitkilerin drog ve uçucu yağ verimlerinin belirlenmesi

Isparta yöresinde kültüre alman aromatik bitkilerin drog ve uçucu (eterik) yağ verimlerinin saptanması amacıyla 1998 ve 1999 yıllarında yürütülen bu araştırmada, materyal olarak lavanta (Lavandula,hybrida Rev.), kekik (Origanum onites L.), tıbbi adaçayı (Salvia officxinalis L.) misk adaçayı (Salvia sclarea L.), oğulotu (Melisa officinalis L.) ve çörekotu (Nigella sativa L.) türleri kullanılmıştır. Adaçayı türleri ilk yıl çiçek oluşurmadıklan için, ikinci yılda hasat edilmişlerdir, ikinci yıl sonuçlarına göre; lavantadan 1 biçimde ortalama 9.89 1/da yağ ve 163.9 kg/da drog flores verimi, kekikten 3 biçimde toplam 12.91 1/da yağ ve 447.0 kg/da drog herba, tıbbi adaçayından 2 biçimde toplam 4.40 l/da yağ ve 392.7 kg/da drog herba, misk adaçayından 2 biçimde toplam 3.04 1/da yağ ve 1091.9 kg/da drog herba, oğulotundan tek biçimde ortalama 0.43 1/da yağ ve 251.3 kg/da drog herba, ve çörekotundan 1 hasatta ortalama 0.12 1/da yağ ve 45.3 kg/da drog semen verimi elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Nigella sativa, Origanum onites, Melissa officinalis, Lavandula intermedia, Salvia sclarea, Salvia officinalis, Lavandula, adaçayı, uçucu yağlar

Determination of drug and essential oil yields of the aromatic plants grown under cultivated conditions in the Isparta Region

This research was carried out to determine the drug and oil yields of essential oil plants grown in İsparta region in 1998 and 1999 years. Lavandin (Lavandula hybrida Rev.), oregano (Origanum onites L.), sage (Salvia officinalis L.), clary sage (Salvia sclarea L.), balm (Melissa offidnalis L.) and nigella (Nigella sativa L.) were used as materials in this research. Sage species were only harvested in the second year because of the nonflowering in the first year. The second year yields of essential oil and dried drug, respectively were 9.89 1/da and 163.9 kg/da as 1 harvest of drug flores from lavandin, 12.91 1/da and 447.0 kg/da as 3 harvest of drug herbal from oregano, 4.40 1/da and 392.7 kg/da as 2 harvest of drug herbal from sage, 3.04 1/da and 1091.9 kg/da as 2 harvest of drug herbal from clary sage, 0.43 1/da and 251.3 kg/da as 1 harvest of drug herbal from balm and 0.12 1/da and 45.3 kg/da as 1 harvest of drug semen from nigella

Keywords:

Nigella sativa, Origanum onites, Melissa officinalis, Lavandula intermedia, Salvia sclarea, Salvia officinalis, Lavandula, sage, essential oils,

___

Anonymous, (1988) Chemical Market Reporter, June 8, 1998.
Anonymous, (2000) Agricultural Statistics Of Turkey; Export-Import Reports, IGEME, Ankara
Arslan, N., Yılmaz, G., Akmerdem, F., Özgüven, M., Kırıcı, S., Anoğlu, H., Gümüşçü, A., Telci, î., (2000) Nişasta- Şeker, Tütün Ve Tıbbi-Aromatik Bitkilerin Tüketim Projeksiyonları Ve Üretim Hedefleri, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi 17-21 Ocak 2000, 453-484 S.
Başer, K.H.C., (1993) Essential Oils Of Anatolian Lamiaceae: A Profile, Acta Horticulturae 333, 217-238.
Başer, K.H.C., (1994) Essential Oils Of Lamiaceae From Turkey: Recent Results, Lamiales Newsletter 3, 6-11.
Başer, K.H.C., (2000) Uçucu Yağların Parlak Geleceği, TAB Bülteni 15, 20-33.
Baydar, H., Marquard, R., Karadoğan, T., (1999) İsparta Yöresinden Toplanarak İhracat Edilen Bazı Önemli Origanum, Coridothymus, Thympra Ve Salvia Türlerinin Uçucu Yağ Verim Ve Kompozisyonu, 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana.
Ceylan, A. Vömel, A., Kaya, N., Çelik, N., Niğdeli, F., (1988) Bitki Sıklığının Lavantada (Lavandula officinalis L.) Verim Ve Kaliteye Etkisi Üzerinde Araştırma, E.Ü.Z.F. Dergisi 25 (2), 135-148.
Ceylan, A., Bayram, E., Özay, N., Otan, H., San, O., Polat, M., (1994) Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Salvia officinalis L. (Tıbbi Adaçayı)'De Bazı Agronomik Ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırma, Tarla Bitkileri Kongresi 25-29 Nisan 1994, 142-145 S.
Ceylan, A., Kaya, N., Çelik, N., (1989) Anadolu Adaçayı (Salvia triloba L.) Üzerinde Agronomik Araştırmalar, E.Ü.Z.F. Dergisi 25:3, 167-184.
Ceylan, A., (1976) Origanum Smyrnaeum L. 'Da Verim Ve Ontogenetik Varyabilite, E.Ü.Z.F. Dergisi 13 (2), 139-143.
Marotti, M., Piccaglia, R., Galletti, C., (1989) Characterization Of Essantial Oils From Lavandula hybrida Rev. HerbaHungarica 28 (1-2), 37-44.
Özçelik, H., Serdaroğlu, H., (1998) İsparta Florasına Genel Bakış, İsparta'nın Dünü, Bugünü Ve Yarını Sempozyumu, 16-17 Mayıs 1998.
Özgen, M., Adak, S., Söylemezoğlu, G., Ulukan, H., (2000) Bitkisel Gen Kaynaklarının Korunma Ve Kullanımında Yeni Yaklaşımlar, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi 17-21 Ocak 2000, 259-284 S.
Özgüven, M., Tansı, S., (1989) Çukurova Koşullarında Nigella Türlerinde Optimum Ekim Zamanının Saptanması Üzerinde Bir Araştırma, VIR Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı. İstanbul Üniveristesi Eczacılık Fakültesi 19-21 Mayıs 1989, 285-289 S.
Tanker, M., Tanker, N., (1990) Farmakognozi, Cilt 2, Ankara Ün. Eczacılık Fak. Yayınları No: 65.
Tansı, S., Özgüven, M., (1994) Farklı Ekolojilerde Limonotu (Melissa officinalis)'Nun Uygun Çoğaltma Tekniklerinin Belirlenmesi (Baskıda).
Tümen, G., Ermin, N., Özek, T., Kürkçüoğlu, M., Başer, K.H.C., (1994) Composition Of Essential Oils From Two Varieties Of Thympra spicata L., J. Essent.Oil Res., 6, 463-468.