Çamlık Lagünü (Karataş, Adana), seston, bentoz ve sedimentinde mevsimsel ağır metal değişimi

Bu çalışmada, Akdeniz Bölgesinde bulunan ve yoğun kirlenme tehdidi altındaki önemli sulak alanlardan, Çamlık lagününde seston, bentoz ye sediment örneklerinde ağır metallerden Pb, Cu, Zn, Cd, Fe'in birikim miktarları ve bunların mevsimsel değişimi belirlenmiştir. Örneklerdeki ağır metal konsantrasyonları yaş parçalama yöntemi uygulandıktan sonra FLAAS ve GFAAS kullanılarak ölçülmüştür. Son yıllarda bölgeye düşen yağış miktarındaki azalma, tatlı su ve deniz suyu kaynağının yetersizliği, sedimantasyon, yeni yerleşim alanları ve çevrede bulunan tarım arazileri ile birlikte yüksek tuzluluk lagünün ekolojik dengesinin bozulmasında önemli etkenler olarak düşünülebilir. Çalışmada belirlenen bulgular değerlendirildiğinde en çok Zn (2295,06 $mu gg^{-1}$ ) ve Cd (17,06 $mu gg^{-1}$ )'un sestonda; Fe ( 30441,7O $mu gg^{-1}$) ve Pb (67,29 $mu gg^{-1}$ )'un sedimentte; Cu (72,24 $mu gg^{-1}$ )'ın ise bentozda biriktiği görülmüştür. Araştırma sonucunda lagündeki seston, sediment ve bentozda ağır metal miktarlarının genelde mevsimlere bağlı düzenli değişimler göstermediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Adana, kıyı gölü, çökelti, mevsimsel değişimler, Türkiye, ağır metaller, su tabanı organizmaları, sucul topluluklar, plankton

Variations of heavy metal levels of seston benthos and sediment seasonally in çamlık lagoon (Karataş, Adana)

In this research, samples were taken seasonally from the Tuzla Lagoon and heavy metal (Cd, Pb, Cu, Zn, Fe) concentrations in the sediment, seston and benthos were measured. The concentrations of heavy metals in the seston, benthos and sediment samples were determined by using Flame Atomic Absorption Spectrophotometry (FLAAS) and Grafite Furnace Atomic Absorption Spectrophotometry (GFAAS) after wet digestion method. In recent years, decrease on the amount of local rainfalls, the lack of fresh and seawater sources, sedimentation, agricultural fields around the region, new domestic places and increasing salinity can be thought as the reasons of loosing the ecological balance in the lagoon. Results in this study showed that, in general, maximum bioaccumulation of Zn (2295,06 $mu gg^{-1}$ ) and Cd (17,06 $mu gg^{-1}$ ) was detected in seston, Fe (30441,70 $mu gg^{-1}$) and Pb (67,29 $mu gg^{-1}$ ) in sediment and maximum Cu (72,24 $mu gg^{-1}$ ) levels were detected in benthos. As the conclusion, changes of detected levels of heavy metals on seston, sediment and benthos are seasonally independent.

Keywords:

Adana, lagoons, sediment, seasonal variation, Turkey, heavy metals, benthos, aquatic communities, plankton,

___

Anonim, 1997. Türkiye Kıyılarındaki Lagünlerin Yönetim ve Geliştirilme Stratejileri ve Islahı. 1. Cilt.Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.578s

Anonim, 2000. T.C Orman Bakanlığı Milli Parklar Ve Av -Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Adana Milli Parklar Ve Av -Yaban Hayatı Baş Mühendisliği s Çukurova Deltası.Adana.

Horowitz, A.J., Eldrıck, K.A., 1987. The Relation of Stream sediment Surface Area, Grain size and Composition of Trace Element Chemistry. Applied Geochemistry 2,437-452.

Millward, G.E., Rowley, C, Sands, T.K., Howland, R.J.M., Pantıulın, A., 1999. Metals in the Sediments and Mussels of the Chupa Estuary (White Sea) Russia. Estuarine, Coastal and Shelf Science. Vol. 48, pp. 13-25.

Moore, J.N., Brook, E.J., Johns, C, 1989. Grain Size Partitioning of Metals in Contaminated Coarse-Grained Floodplain Sediment, Clark Fork River, Montana. Environmental Geology and Water Research 14,107-115.

Osuna, P.F., Ochoa-lzaguırre, M.J., Bojorquez-Leyva, H., Michel-Reynoso, I.L., 2000. Macroalgae as Biomonitors of Heavy Metal Availability in Coastal Lagoons from the subtropical Pasific of Mexico.Bull. Environ.Contam.Toxicol. Vol.64, pp. 846-851.

Perkowska, A., Protasowicki, M., 1996. Heavy Metal Contents in Sediments and the Blue Mussel Mytilus edulis from Three Regions of the Southern Baltic Sea. Oceanological Studies No.4. Institute of Oceanography University of Gdansk.

Protasowicki, M., Morsy, G., 1993. Preliminary Studies on Heavy Metal , Contents in Aquatic Organisms from the Horsund Area, with Particular Reference to Arctic Charr (Salvelinus alpinus.l)- Acta Ichthyologica et Piscatoria. Vol XXIII.

Sunlu, U., Egemen, Ö., ÖNEN, M., 1996. Güllük Lagünü Girişinde Dağılım Gösteren Mamun(Upogeb/a pus///a)'da Bazı Ağır Metal Düzeylerinin Araştırılması. 11. International Symposium on Aquatic Products September 21-23, İstanbul-Türkiye.

Topçuoğlu, S., Güven, K.C., Kırbaşoğlu, Ç., Güngör, N., Ünlü, S., Yılmaz, Y.Z., 2001. Heavy Metals in Marine Algae from Şile in the Black Sea, 1994-1997. Environmental Contamination and Toxicology. Vol. 67, pp. 288-294.

Unep, (1984)Determination of total Cadmium, Zinc, Lead and Copper in Selected marine organisms by Flameless Atomic Absorption Spectrophotometry. Reference Methods for Marine Pollution Studies No. 11 Rev. 1

Vertacnik, A., Prohıc, E., Kozar, S., Juracıc, M., 1995. Behaviour of Some v Trace Elements in Alluvial Sediments, Zagerb water-Well Field Area, Croatia. Water Research 29,237-246.

Yaramaz, Ö., Mordoğan, H., Sunlu, U., Önen, M., 1992. A Coparative Study on Heavy Metal Concentrations (Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, Cr)in the Sediments from Homa (İzmir-Turkey) and Karine(Aydın-Türkiye) Fisheries Lagoons. Rapp. Comm. Int. Medit, 33, pp.87.

Zauke, G.P., Clason, B., Savınov, V.M., Savinoma, T., 2OO3.Heavy Metals of Inshore Benthic Invertebrates from the Barent Sea. The Science of Total Environment. Volume 306, pp 99-110.