GELENEKSEL YAPI İLE MODERNİTE ARASINDAKİ GERİLİME BİR ÖRNEK: ARNAVUTLUK’TA KAN DAVALARI VE II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE SORUNA ÇÖZÜM ARAYIŞLARI

Arnavutlar arasında Kan Davaları Lek Dukakin Kanununun doğal bir yansıması olarak ortaya çıkmış ve dağ kanunu olarak tanımlanan bu kanunlar çerçevesinde Kan Davaları Arnavutlar arasında oldukça yaygınlaşmıştır. 20. yüzyılın başına gelindiğinde Osmanlı Devleti birçok alanda modernleşmeye çalışırken geleneksel yapı ile zorlu bir mücadeleye girmek durumda kalmıştır. Meşrutiyet sadece Türkler için değil Osmanlı Devleti içindeki tüm unsurlar için önemli bir tarihsel olaydır. Bu açıdan bugün ulus-devlet haline gelmiş birçok Balkan devletinin demokrasi tarihini 1876 yılında ilki ilan edilen Meşrutiyetle başlatmakta yarar vardır. 1908 ilan edilen Meşrutiyet önemli ölçüde Balkanlardaki gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. II. Meşrutiyet sonrasında İttihat ve Terakki’nin izlediği merkezileşme politikası modernleşme çabalarının önemli bir özelliği olarak dikkati çekmektedir. Bu süreçte Osmanlı Hükümetleri Arnavutluk’ta yaşanan Kan Davalarını bitirerek toplumsal uzlaşma yaratma amacına uygun olarak daha önce başlanmış ama yeterli ilerleme sağlanamamış “Müsalaha-i Dem Komisyonları”nı (Kan Davalarını Barıştırma) yeniden faaliyete geçirmeye karar vermişlerdir. Böylece modernleşmenin toplumsal tabana yayılması ve toplumun geleneksel yapısının çözülerek yeni sisteme uyum sağlamasına çalışılmıştır. Makalenin amacı, bu kan davalarının kökenlerini ve Osmanlı Devleti’nin bu geleneksel yapıyı dönüştürerek Arnavutlar arasında uzlaşma sağlayacak bir altyapının oluşturulmasına yönelik politikalarını incelemektir

Anahtar Kelimeler:

Arnavutluk, Kan Davaları, II. Meşrutiyet, Lek Dukakin Kanunu

-

Blood feuds between Albanians emerged as a natural reflection of theLaw of Lek Dukak which was defined as the mountain law and in the framework of this law, blood feud had become widespread among Albanians. In the beginning of the twentieth century, while the Ottoman Empire was trying to become modern in many areas, the empire was obliged to enter into a tough struggle against traditional structure. Constitutionalism, not just for the Turks but also for all elements of the Ottoman Empire, is an important historical event. From this point of view it is useful to start history of democracy of many Balkan states which now have become nation states, with First Constitutional Era in 1876. Furthermore, the Second Constitutional Era which was declared in 1908 has significantly emerged as a result of the developments in the Balkans. After declaration of the Second Constitutional Era, the centralization policies of the Committee of Union and Progress are remarkable as an important feature of the modernization efforts. In this process, the Ottoman government decided to restart "Müsalaha-i Dem Commissions" (Reconciliation of the Blood Feuds) which was previously started but could not be successful to finish blood feuds and to create social consensus in Albania. Thus, the spread of modernization to social base and to adapt the empire to the new system by dissolving the traditional structure of society were aimed. The purpose of the article is to examine the origins of these feuds and policies of the Ottoman Empire on the creation of a substructure that enables reconciliation between Albanians through transforming traditional structure

Keywords:

Albania, Blood Feuds, the Second Constitutional Era, the Law of Lek Dukak,

PDF

___

Gazete ve Mecmualar A. Hilmi, "Arnavutluk’un Halet-i Ruhiyesi İdare ve İsyan", Tasvir-i Efkar, 10 Nisan 1910.
"Arnavutluk İhtilali", Salname-i Servet-i Fünun, s.306-308. "Arnavutluk’ta", Salname-i Servet-i Fünun, 1328, s.200, Senin, 6 Haziran 1327.
"Arnavutluk’ta", Tan’dan aktaran Renin, 23 Haziran 1327.
“Arnavutluk Teşkilat-ı İçtimaiyesi: Cibal Kanunu”, Şehbal, 1 Teşrin-i Sani 1328.
B. İsmail Hakkı, "Sadrazam Paşa’nın Nutku", Senin, 7 Haziran 1327.
"Hakkı Paşa’nın Beyanatı", Senin, 6 Haziran 1327.
"İpek ve Priştine Hadisatı", Tasvir-i Efkar, 9 Nisan 1910.
"Malisörler", Tanin, 9 Eylül 1327.
"Osmanlı-Karadağ Hududunda", Tan gazetesinden aktaran Senin, 2 Haziran 1327.
"Seyahat-ı Hümayun", Salname-i Servet-i Fünun, 1328, s.416. Zabit Cerideleri MMZC, İ:28, 25 Haziran 1328. MMZC, İ:82, 21 Nisan 1326, s.556-559. Kitap ve Makaleler
Avlonyalı Ekrem Bey, Osmanlı Arnavutluk’undan Anılar (1885-1912), İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
Ayni, M.Ali, Ulusçuluk, Peva Yayınları, İstanbul 1997.
Bartl, Peter, Milli Bağımsızlık Esnasında Müslüman Arnavutları (1878- 1912),
Çev. Ali Taner, Bedir Yayınları, 1998.
Basri, Mustafa, Arnavutluk ve Buhran-ı Osmani, 1329.
Bayur. Y. Hikmet, İkinci Meşrutiyet Devri Üzerine Bazı Düşünceler, Belleten cilt XXIII.sayı.90’dan ayrı basım TTK, basımevi Ankara 1959.
Brahaj, Sokol, Arnavutluk'ta Demokratikleşme Süreci ve Avrupa Birliği'nin Yapıcı Etkileri, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2009
Çelik, Bilgin, İttihatçılar ve Arnavutlar, II. Meşrutiyet Döneminde Arnavut Ulusçuluğu ve Arnavutluk Sorunu, Büke Yayınları, İstanbul 200 Ebu Ziya, "Arnavutluk ve Arnavutlar", Tasvir-i Efkar, 5 Mayıs 1910.
Hürriyet Kahramanı Resneli Niyazi, Hatırat-ı Niyazi, Örgün Yayınevi, 200 Kadri, H. Kazım, Balkanlardan Hicaza İmparatorluğun Tasfiyesi (10 Temmuz İnkılabı ve Netayici), Pınar Yayınları, İstanbul 1992.
Karpat, Kemal H., Osmanlı Modernleşmesi, Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus, Çev.Akile Zorlu Durukan&Kaan Durukan, İmge Yayınları, 200 Kayalı. Hasan, Jön Türkler ve Araplar, Osmanlıcılık, Erken Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık (1908-1918), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1998.
Kuran, A. Bedevi, İnkılap Tarihimiz ve İttihat ve Terakki, Tan Matbaası, 1948.
Kuran, A. Bedevi, Osmanlı İmparatorluğunda İnkılap Hareketleri ve Milli Mücadele, Baha matbaası, İstanbul 1956.
Kutay, Cemal, Şehit Sadrazam Talat Paşa’nın Gurbet Hatıraları, C. 2, Kültür matbaası, İstanbul 1983,
Kutay. Cemal, Şehit Sadrazam Talat Paşa’nın Gurbet Hatıraları, Kültür Matbaası, İstanbul 1983.
Külçe, Süleyman, Osmanlı Tarihinde Arnavutluk, İzmir 1944.
Lütfi Bey "Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati", Resimli Tarih Mecmuası, sayı: 63, cilt 6, s.3706-3710.
Lütfi Bey, Osmanlı Sarayının Son Günleri, Hürriyet Yayınları. Macfie, A.L, The End of Ottoman Empire 1908-1923, Newyork 1998.
Ortaylı, İlber. İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Alkım Yayınları, 2006.
Şeyhülislam Cemaleddin Efendi, Hatırat-ı Siyasiyesi, Dersaadet 1332.
Uzer, Tahsin, Makedonya’da Eşkıyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi, TTK, Ankara 1979.