GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BOYABAT ÖLÜM ÂDETLERİ

Anadolu insanının büyük bir çoğunluğu geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Bu nedenle halkın geleneksel yaşamının ve davranış kalıplarının özünü oluşturan birçok âdet, inanma ve ritüelleri de bünyesinde barındırmaktadır. İnsan yaşamında üç önemli geçiş dönemi vardır: Doğum, evlenme ve ölüm. Bu dönemlerin her birine ait farklı âdet, inanma, tören, dinsel ve büyüsel işlemler mevcuttur. Bu işlemlerin birçoğu insanın yeni durumuna uyum sağlaması temelinde gerçekleştirilmektedir. Ölüm, yaşamın son bulması anlamına geldiğinden insanlar için her zaman farklılık arz etmiştir. İnsanlığın var oluşundan günümüze kadar uzanan süreçte ölümün uzaklaştırılması veya önceden anlaşılabilmesi amacıyla birçok ritüel ve pratik geliştirilmiştir. Ölüm, toplumu yakından ilgilendiren bir olgu olduğu için, bununla ilgili birtakım âdet, uygulama ve inançların olması da kaçınılmazdır. Boyabat yöresinde de ölüm öncesi, ölüm anı ve ölüm sonrasında bazı ritüel ve pratikler yapılmaktadır. Bu çalışmada; Boyabat ilçesi ölüm âdetlerinde geçmişten günümüze ne gibi değişiklikler olduğu ortaya konulacaktır.

___

  • Abdülkadir İnan, Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Yayınları: Ankara, 2015. ..............., Eski Türk Dini Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları: İstanbul, 1976. Bekir Şişman, “Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar”, Erdem Dergisi, AKM Yayınları: Ankara, 2002, ss. 445 - 470. ................, “İslamiyet Öncesi Türk İnanç ve Ritüellerinin Samsun Yöresindeki İzleri”, Türk Kültürü, S. 401, ss. 563 - 574, Ankara Üni. Basımevi: Ankara, 1996. Erman Artun, Türk Halkbilimi, Kitabevi Yayınları : Ankara , 2008. Jean Poul Roux, Türkler in ve Moğolların Eski Dini , (çev. Aykut Kazancıgil ) , Kabalcı Yayınları : İstanbul, 2002. Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali , Bilmen Yayınevi : İstan bul , 1990. Ruhi Ersoy, “Türklerde Ölüm ve Ölü ile İlgili Rit ve Ritüeller”, Milli Folklor, S. 54, ss . 86 - 101, Ankara, 2002.