1916

Sağlık Profesyoneli Olan ve Olmayan Hastane Çalışanlarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları*

Amaç: Araştırmanın amacı, hastane çalışanlarınınsağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Evreni, bir eğitim ve araştırmahastanesinde çalışan 1026, örneklemi 858 çalışanoluşturdu. Veriler anket formu ve Sağlıklı YaşamBiçimi Davranışları Ölçeği-II kullanılarak toplandı. Bulgular: Katılımcıların %53,4'ü sağlık profesyoneli,%46,6'sı sağlık profesyoneli değildir. Sağlıklı yaşambiçimi davranışları ölçeği puanı orta düzeyde olup;fiziksel aktivite en düşük, manevi gelişim en yüksekpuan alınan alt boyutlardır. Alt boyutlardan manevigelişim ve kişilerarası ilişkiler puanı sağlıkprofesyonellerinde; stres yönetimi puanı sağlıkprofesyoneli olmayan grupta daha yüksektir. Sağlıkprofesyoneli olan grupta; sağlık sorunu görülme veözel sağlık sigortası yaptırma, sağlık sorunuyaşadığında kendisi çözme ve ihmal etme oranı dahayüksek; kendini sağlıklı hissetme, sağlıklı yaşadığınainanma ve sağlığını sürdürmek için yeterli çabaharcadığına inanma oranı daha düşüktür. Sağlıkprofesyonelleri hastanede çalışmanın sağlıkdavranışları ve alışkanlıklarını olumsuz etkilediğiniifade etmiştir. Sağlık çalışanı olmayan grupta; 1.derece obez oranı daha yüksektir, sağlık sorunuyaşadığında hemen hastaneye başvurma, düzenlisağlık kontrolü ve inceleme yaptırma oranı dahafazladır.Sonuç: Hastane çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimidavranışları ölçeği toplam puanının orta düzeydeolduğu belirlendi. Sağlık profesyoneli olan veolmayan hastane çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimidavranışları ölçeği toplam puanı arasında anlamlı farkbulunmadı.

Healthy Lifestyle Behaviours Among The Healthcare Professionals and Non-Professional Employees Working in a Hospital

Aim: The purpose of this study is to determine healthylifestyle behaviours among hospital employees.Material and Method: The universe of the studyconsisted of 1026 employees working in a training andresearch hospital and the study sample was composed of858 workers of this hospital. The data were collected byusing a questionnaire and Health Promoting LifestyleProfile II Scale. Findings: 53,4% of the participants were professionalhealthcare workers, 46,6% of them were nonprofessional hospital workers. The scores on HealthyLifestyle Behaviour Scale were at medium level; thelowest scores were for physical activity sub-dimensionand the spiritual development was the sub-dimensionwith highest scores. The scores of the professionalhealthcare workers for spiritual development andinterpersonal relationships sub-dimensions and stressmanagement scores of non-professional workers werefound to be higher. Among the group of healthcareprofessionals, the prevalence of health problems, havingprivate health insurance, solving health problems theyexperienced by themselves and neglecting theseproblems was higher; the rate for feeling healthy,believing that they live healthily and make an adequateeffort to maintain their health was lower. The healthcareprofessionals stated that working in hospitals affectshealth behaviours and habits negatively. In nonprofessional workers group, primary obesity prevalencewas higher, the ratio of applying at the hospitalimmediately for health problems, having regular healthcheck-ups and laboratory tests was higher.Conclusion: Hospital workers' total scores on the healthylifestyle behaviours scale were found to be at mediumlevel. There was no significant difference between thetotal scores of professional healthcare workers and nonprofessional workers on healthy lifestyle behavioursscale.

PDF

___

1. Ewles L, Simnett I. Promoting health: A practical guide to health education. 5th ed. Edinburgh: Bailliere Tindall; 2003.
2. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II'nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2008; 12(1):1-12.
3. Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice. 4th ed. New Jersey; 2002.
4. Bilgili N, Ayaz S. Kadınların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin 2009; 8(6): 497-502.
5. Akdağ R. Türkiye sağlıkta dönüşüm programı ilerleme raporu. TC Sağlık Bakanlığı Yayınları 2008; 749:127-129
6. Tengilimoğlu D. Sağlık kurumları yönetimi hastane yönetimi ve organizasyonu. 1. Baskı. Eskişehir: Web-Ofset; 2012.
7. Çelik GO, Malak AT, Bektaş M, Yılmaz D, Yümer AS, Öztürk Z, Demir E. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Anatol J Clin Investig 2009; 3(3):164-169.
8. Çam R, Korkmaz FD, Özsaker E, Demirkıran AE. Descriptive cross-sectional study: analysis on the profiles, healthy life style behaviors and quality of life of surgical nurses working in a province of Turkey. HealthMed 2012; 6 (12): 4217-4227.
9. Özkan S, Yılmaz E. Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008; 3(7) 89-105.
10. Yalçınkaya M, Özer FG, Karamanoğlu AY. Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 2007: 6(6):409-420.
11. Güner İC, Demir F. Ameliyathane hemşirelerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının (SYBD) belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9 (3) 17-25.
12. Erci B, Tortumluoğlu G, Aydın İ. Koruyucu hizmetlerde görev yapan ebelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile gebe ve lohusa izlemlerinde verilen bakım hizmetleri arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2000; 3(1): 16-22.
13. Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı (2013-2017). TC. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Sağlık Bakanlığı Yayınları No: 773, 3.Baskı, Ankara. http://www.beslenme.gov.tr. Erişim Tarihi: 23.07.2015.
14. Yılmaz E, Özkan S. Bir ilçede çalışan hemşirelerin sağlık sorunları ve yaşam alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi; 2006: 1 (3): 82-99.
15. Pappas NA, Alamanos Y, Dimoliatis IDK. Selfrated health, work characteristics and health related behaviours among nurses in Greece: a cross sectional study. BMC Nursing 2005; 4:8;1- 8.
16. Arslan C, Ceviz D. Ev hanımı ve çalışan kadınların obezite prevalansı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2007; 21(5): 211-220.
17. Kouvonen A, Kivimaki M, Virtanen M, Heponiemi T, Elovainio M, Pentti J, Linna A, Vahtera J. Effort-reward imbalance at work and the co-occurrence of lifestyle risk factors: crosssectional survey in a sample of 36,127 public sector employees. BMC PublicHealth 2006; 6:24; 1-11.
18. Vardiyalı, uzun süre, fazla çalışma ve etkileri. Türk Hemşireler Derneği. http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/tr.aspx Erişim Tarihi: 23.07.2015.
19. Selvi Y, Özdemir PG, Özdemir, Aydın A, Beşiroğlu L. Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010; 23: 238-243.
20. Parlar S. Sağlık Çalışanlarında Göz Ardı Edilen Bir Durum: Sağlıklı Çalışma Ortamı. TAF Preventive Medicine Bulletin 2008; 7(6): 547-554.
21. Ungan M, Tekiner AS Ünal M. Riskli davranışlar ve korunma-sağlığın geliştirilmesi: Sağlıklı yaşam. 1. Baskı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları Web Ofset; 2013: 110-121, 126-134.
22. Erbaycu AE, Aksel N, Çakan A, Özsöz A. İzmir ilinde sağlık çalışanlarının sigara içme alışkanlıkları. Toraks Dergisi 2004; 5(1):6-12.
23. Cürcani M, Tan M, Özdelikara A. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9(5):487-492.
24. Bahar Z, Beşer A, Özbıçakçı Ş, Haney MÖ. Health promotion behaviors of Turkish women. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2013; 6 (1): 9-16
25. Altıparmak S, Kutlu KA. 15-49 Yaş kadınlarda sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. Koruyucu Hekimlik Bülteni 2009; 8: 421-422.
26. Kaya F, Ünüvar R, Bıçak A, Yorgancı E, Öz BÇF, Kankaya FC. Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2008; 7(1):59-64.
27. Beşer A, Bahar Z, Büyükkaya D. Health promoting behaviors and factors related to lifestyle among Turkish workers and occupational health nurse' responsibilities in their health promoting activities. Industrial Health 2007; 45: 151-159.
28. Kaya M, Özvarış ŞB, Atlaş H, Altay M, Atik Ç, Aytekin G, Badak E. Ankara'da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınların sağlığı geliştirici yaşam biçim düzeylerinin belirlenmesi. Toplum Hekimliği Bülteni 2009; 28 (1) 8-13.
29. Güler G, Güler N, Kocataş S, Yıldırım F, Akgül N. Bir üniversitede çalışan öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Dergisi 2008; 12 (3) 18- 26.
30. Türkol E, Güneş G. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde ihtisas yapan asistanların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2010; 19(3):159- 66.