Biyogüvenlik Açısından Türk-Alman Devletlerinin Etkinliklerinin Karşılaştırılması*

Yaşam bilim araştırmaları sağlık hizmetlerinin ana temasını oluşturmaktadır. Yaşam bilimleri alanındaki olası bilgi, ürün ya da teknolojileri ortaya çıkaracak çalışmaların, halk sağlığına ve kritik doğal kaynakların güvenliği üzerine etkileri, faydadan çok zarar verecek biçimde yanlış kullanımının olası sonuçları tartışılmaktadır. Biyogüvenlik konusunun biyoterör, biyogizlilik, biyopolitikalar ve biyoetik çerçevesinde ele alınması gerekmektedir. Bir araştırmanın kurgulanmasından başlayıp sonuçlanmasına kadar süren aşamalar; finansörler, laboratuvar aşamalarındaki güvenlik kaygılarının tamamı biyogüvenlik kavramının içerisine girmektedir. Biyogüvence kavramı biyogüvenliğin biyoetik temellerinde yükselmekte olan hali olarak daha kapsayıcı bir tanımlamadır. 2001de ABDde 5 kişinin ölümüyle sonuçlanan şarbonlu mektuptan sonra yaşam bilimine bakış ve güvenlik algısı değişmiştir. 2012de Avian Influenza virüslerinin memelilerde aktarılabilirliğini içeren çalışmalarda araştırma bulgularının kötüye kullanımı, konu ile ilgili tartışmaları artırmıştır. Bu çalışmada Türkiyede 2010 yılında yürürlüğe giren Biyogüvenlik kanunu ele alınarak, Mayıs 2014de Berlinde Alman Etik Konseyinin biyogüvenlikle ilgili raporu da incelenerek Türk ve Alman hükümetlerinin yaptığı çalışmalar karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmiştir. Biyogüvenlik çalışmalarının biyoetik alanının katkısı olmadan yürütülemeyeceği görülmüştür. Ülkemizde, biyogüvenlik kanununun yalnızca genetiği değiştirilmiş organizmalarla sınırlı kaldığı anlaşılmış, uluslararası arenadaki karşılığını tam olarak bulamadığı gözlenmiştir. Bu doğrultuda bu çalışmada biyogüvenlik sistemimizin kurulmasına ve uluslararası entegrasyonunun sağlanmasına yönelik öneriler belirtilmiştir. Ayrıca konunun veteriner hekimlik boyutu ile ilgili tartışmalar da makalede dile getirilecektir. Anahtar sözcükler: Biyogüvenlik, Biyogüvence, Çifte

The Comparison of the Activities of Turkish and German Governments in Terms of Biosafety

The life sciences researches compose the main subject of the healthcare services. There is a debate about the impacts of the studies that would promote potential knowledge, product or technologies in life sciences field on the public health and the safety of the critical natural resources and possible consequences of misuse of these studies doing more harm than benefits. The topic of biosafety should be approached within the frame of bioterror, biosecrecy, biopolicy and bioethics. The phases of a research from design to conclusion, the finance providers, the safety concerns in the laboratory stages are all included in the concept of biosafety. Biosecurity concept, as a form of the biosafety arising on the basis of bioethics, is a more inclusive definition. After the anthrax-laced letters were posted in USA in 2001 that resulted in the death of 5 people, the approach to life sciences and the perception of safety were changed. In 2012, the misuse of the findings of the studies on the communicability of Avian influenza viruses among mammals intensified the discussions on the topic. In this study, by looking through the Biosafety Law, which came into force in Turkey in 2010 and examining the report of German Ethics Council on biosafety issued on May 2014 as well, the studies carried out by Turkish and German governments were assessed comparatively. It was seen that the studies on biosafety could not be conducted without the contribution of the field of bioethics. In our country, it was observed that the biosafety law remained limited to genetically modified organisms and it does not entirely correspond to the norms in the international arena. Accordingly, in this study, the recommendations towards establishment of our biosafety system and its international integration were emphasised. Besides, the discussions on the veterinary medicine aspects of the issue will also be mentioned in the article. Elderly, Food, Food-Drug İnteraction

PDF

___

Kaynakça 1. Douglas T. Biosecurity and the division of cognitive labour. J Med Ethics. 2013; 39(4):193-4. 2. Resmi Gazete Biyogüvenlik Kanunu. Kanun No: 5977, Kabul tarihi: 18 Mart 2010, sayı: 27533 e 3. Güleşçi Y. 5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanu'nun İncelenmesi. Ankara Barosu Sağlık Hukuku Digestası Dergisi 2012; 2(2):159-81 4. Gül Y, İssi M, Baykalır BG. Araştırma Laboratuvarlarında Biyogüvenlik, Zoonotik Hastalıklar ve Tıbbi Atıkların Bertarafı. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi.2013; 8(1):81-96 5. Çetiner S. Biyogüvenlik Nedir Ne değildir. Tarlasera. 2011; 6,88-91 6. Resmi Gazete Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi. Yayın tarihi 27 Aralık 1996, Sayı: 22860, Yürürlük tarihi 12 Mayıs 1997 7. Özcanaalp EG. Bilim ve Teknoloji Politikaları Bağlamında Türkiyede Biyogüvenlik Yasa Tasarısının İncelenmesi [Yüksek Lisans]. Ankara: Ankara Üniversitesi. 2006 8. The Federal Institute for Occupational Safety and Health (BAuA) Biosecurity. Decision. 2011; 36 9. Uhlenhaut C, Burger R, Schaade L. Protecting society. Biological security and dual-use dilemma in the life sciences--status quo and options for the future. EMBO Rep 2013; 14(1):25-30 10. Serinken M, Kutlu SS. Biyoterörizm ve Şarbon. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2009; 9(4):185-90 11. Anderson PD, Bokor G. Bioterrorism: pathogens as weapons. J Pharm Pract. 2012; 25(5):521-9 12. Akçalı A. Biyolojik Silah Olarak Virüsler. Mikrobiyoloji Bülteni 2005; 39: 383-97 13. Genç Ö. Kara Ölüm: 1348 Veba Salgını ve Ortaçağ Avrupa'sına Etkileri. Tarih Okulu Dergisi, 2011; 10, 123- 50. 14. Celen E. Türkiye'deki Biyogüvenlik Yasasının Etkilerinin Değerlendirilmesi Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı,Yüksek Lisans Tezi, 2014; s. 155 15. Demir C. Türkiye'de Alınması Gereken Biyogüvenlik ve Biyosavunma Önlemleri, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Fen Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi 2009; s. 132 16. Pamuk Ş. Genetiği Değiştirilmiş Gıdalara Genel Bir Yaklaşım. Kocatepe Veteriner Dergisi. 2010; 3(2):91-100 17. Ergin SÖ, Yaman H. Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 2(2) 18. Yener H., Atalar B. Mundan D. Şanlıurfa İlindeki Sığırcılık İşletmelerinin Biyogüvenlik ve Hayvan Refahı Açısından Değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2013; 2(2), 87-93 19. Başustaoğlu A.C., Güney M. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Biyogüvenlik. Ankara: KLİMUD 2012 20. Şeker E., Yardımcı H. Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Biyogüvenlik. Mikrobiyoloji Dergisi, 2003; 1(4), 3-32. 21. Akbaş E. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında Biyogüvenlik ve İyi Laboratuvar Pratiği: Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara, 2004. 22. Edwards B. Taking stock of security concerns related to synthetic biology in an age of responsible innovation. Front Public Health. 2014; 2:79, 1-3 23. Council GE. Biosecurity-Freedom and Responsibility of Resarch.Opinion 2014.