Beyhan PAMUK, Şengül EROL, Esra SUNERLİ, Fatih YALÇIN

Uşak İli Deri İşletmelerinin “Sürdürülebilirlik” Kavramına Bakış Açıları ve İşbirliği Kapsamında Deri Yüzey Tasarımında Uygulama Örnekleri

Deri ve deri ürünleri sanayi,Türk ekonomisinde ihracat ve ithalat bakımından değerlendirildiğinde lokomotif sektörlerden biridir. Deri sanayi, emek isteyen bir iş kolu olduğu ve işlentisinde ciddi bir çevre kirliliğine yol açtığı için gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru üretimlerin kaydığı görülmektedir. Sektör, kullanılan kimyasal maddelerden dolayı çevreye zarar vermektedir. Deri üretimi yapılan organize sanayi bölgelerinde maliyeti yüksek olsa da katı atık, su arıtma ve geri kazanım tesisleri kurularak çevreye ve insan sağlığına verilecek zararların azaltılması için çalışılmaktadır. Küçükbaş hayvan derisi işleme alanında uzmanlığını kanıtlamış olan Uşak ili, yıllardır sektörün en zahmetli ve zor sürecini üstlenmektedir. Uşak Deri Karma Organize sanayinde yer alan deri işleme firmaları ile yapılan çalışmalarda sürdürülebilirlik çalışmalarının yasal zorunluluklarla birlikte sadece enerji tüketimi, kimyasal kullanımı ve katı atık yönetimi üzerine yoğunlaşmaktadırlar. Ancak deri üretiminde moda trendleri kapsamında ürün geliştirme faaliyetlerinde tasarım sürecindeki sürdürülebilirlik algısının firmalarca göz ardı edildiği gözlenmektedir. Bu çalışmada, Uşak ilindeki deri firmalarının yurt içi yasal uygulamalar veya yurt dışı pazarların beklentileri dışında “sürdürülebilirlik” kavramını nasıl algıladıkları ve ne tür faaliyetlerde bulunduklarını ortaya koymak için görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın ilerleyen bölümünde işbirliği yapılan firmaların yüzey kusurlu, katma değeri düşük veya kesim atık derileri olarak ayırdıkları ve üretim süreci dışında kalan ürünler belirlenerek ekonomiye kazandırılması için tasarım süreci gözetilerek deneysel yüzey uygulamaları yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilirlik, Deri, Yüzey Tasarımı.

Perspectives of Leather Companies in Usak Province on the Concept of 'Sustainability' and Examples of Application in Leather Surface Design within the Scope of Collaboration

Leather and leather products industry is one of the locomotive sectors in the Turkish economy. Since the leather industry is a labor-intensive line of business and causes serious environmental pollution in its operation, it is seen that production has shifted from developed countries to developing countries. The sector harms the environment due to the chemicals used. Although the cost is high in organized industrial zones where leather is produced, solid waste, water treatment and recycling facilities are established to reduce the damage to the environment and human health. Usak province, which has proven its expertise in the field of sheep skin processing, has been undertaking the most laborious and difficult process in the sector for years. In the studies conducted with leather processing companies in the Usak Leather Mixed Organized Industry, sustainability studies focus only on energy consumption, chemical use and solid waste management, along with legal obligations. However, it is observed that the sustainability perception in the design process in product development activities within the scope of fashion trends in leather production is ignored by the companies. In this study, interviews were conducted to reveal how leather companies in Usak perceive the concept of "sustainability" and what kind of activities they engage in, apart from domestic legal practices or expectations of foreign markets. In the next part of the study, experimental surface applications were made by considering the design process in order to gain the economy by determining the products that are separated as surface defective, low added value or cutting waste leathers by the collaborating companies and which are out of the production process.

Keywords:

Sustainability, Leather, Surface Design.,

PDF

___

Ayan, H. M., (2007). Sosyolojik açıdan özgün baskı resim sanatının bugünkü durumu ile ilgili profesyonel sanatçıların görüşlerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Barbanera, M., Belloni, E., Buratti, C., Calabrò, G., Marconi, M., Merli, F., & Armentano, I.(2020). Recycled leather cutting waste-based boards: thermal, acoustic, hygrothermal and ıgnitability properties. Journal of Material Cycles and Waste Management. 1339-1351.
Broega, A. C., Soares, B. O., & Santos, M. O. (2015). Modular design: contribution to sustainable development reusing leather waste. 29-31.
Chen, A., & Chen, Y. (2020, November). Study on redesign of scrap in leather design. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 598, No. 1, p. 012009). IOP Publishing.
Erol Ş.,Pamuk B.,Çakır Aydın M.,(2018).Sürdürülebilir moda anlayışı ile deri tasarımında ürün geliştirme,The Journal of Academic Social Science.297-309.
Erol, Ş., Pamuk, B., Yalçın, F., Sunerli Topan, E. (2021). Süblime baskı yönteminin deri üzerine uygulanabilirliği üzerine bir araştırma. Presented at the 9. Uluslararası Lif ve Polimer Araştırmaları Sempozyumu, Uşak.
Erol, Ş., (2022). Düşük kaliteli ve kesim atığı derilerden ileri dönüşüm giysi tasarımı önerileri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 82-103.
Pamuk, B. , Erol, Ş. , Sunerli, E. & Yalçın, F. (2022). Diyabetli Çocuklar İçin Özel Amaçlı Sırt Çantası Tasarımı . Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi , 8 (2) , 219-232
Pamuk B.,Erol Ş.Tereci Ergül S.(2018).Deri tasarımında inovatif yaklaşımlar: şeffaf deri üzerine yüzey uygulamaları.Turkish Studies.13 (10).887-901
Narin, S.,Çeğindir, N. (2022). Tüketicilerin giysi kiralama modeline bakış açıları . Akademik Sanat , (16) , 1-15 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/akademiksanat/issue/72452/979071
Utkun, E. ve Öndoğan, Z., (2011). Deri materyalinden ve dokuma kumaştan tasarlanan ceketlerin üretim süreçlerinin karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), s.79-85.
Yavuz, V., (2010). Matbaacılık sektöründe dijital baskı sistemleri: dijital baskı sistemi ve ofset baskı sisteminin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Zavodna, L. S., Trejnarova, L., & Pospisil, J. Z. (2020). A sustainable materials for footwear industry: designing biodegradable shoes. App. Res. Technics. Tech, and Edu, 8(1), 1-9.