Dadaizm’den Sürrealizm’e: Aykırı Bir Görüşü Üretime Dönüştüren Sürrealizm Akımının İncelenmesi

Sürrealizm akımını araştıran bu makalede öncelikle Sürrealizm akımının oluşmasında önemli bir yer tutan Dadaizm akımı üzerinde durulmaktadır. Dadaizm akımının nasıl ortaya çıktığı, Dadaist sanatçıların eserleri ve bu akımın ortaya çıkışındaki nedensellik araştırılmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte Dadaizm ve Sürrealizm akımları birlikte değerlendirilmeye çalışılmış, her iki sanat akımının benzer özellikleri ve birbirinden farklı yönleri ele alınmıştır. Bu değerlendirmeler ışığında Sürrealizm akımı ele alınmış, sanat tarihinde önemli yer tutan, söz konusu sanat akımının özellikleri, düşünsel altyapısı, bilinçaltının dış ortamı nasıl algıladığı ve bunun sanat eserleri aracılığıyla nasıl yansıtıldığı üzerinde durulmuştur. Ayrıca Sürrealizm akımının en önemli sanatçılarından Marc Chagall, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Rene Magritte ve Salvador Dali’nin eserleri üzerinden gözleme dayalı betimsel ve dokümanlara dayalı değerlendirmeler yapılarak bu önemli akım ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dadaizm, Sürrealizm, Bilinçaltı, Rüya

From Dadaism to Surrealism: An Examination of the Surrealism Movement That Converts a Contradictory Vision into Production

In this article that investigates the Surrealism movement, the Dadaism movement, which has an important place in the formation of the Surrealism movement, is emphasized first. How the Dadaism movement emerged, the works of Dadaist artists and the causality in the emergence of this movement were tried to be investigated. However, Dadaism and Surrealism movements were tried to be evaluated together, and the similar features and different aspects of both art movements were discussed. In light of these evaluations, the surrealism movement was discussed and the characteristics of the art movement, which has an important place in art history, its intellectual infrastructure, how the subconscious perceives the external environment and how this is reflected through works of art are emphasized. In addition, observational descriptive and document-based evaluations were made through the works of Marc Chagall, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Rene Magritte and Salvador Dali, the most important artists of the Surrealism movement, and this important movement was tried to be addressed.

Keywords:

Dadaism, Surrealism, Sub-consciousness, Dream,

PDF

___

Alamdari, S. F. (2012). Resim ve Mekân: Salvador Dali Çalışmaları Üzerine Bir Eleştiri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Altınyıldız Artun, N. (2014). Mimarlığı Baştan Çıkarmak, N. Altınyıldız Artun (Der.). Sürrealizm/Mimarlık: Mekân Sanatı. İstanbul: İletişim Yayınları, 11-56.
Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı Sanatından Akımlar, Sel Yayıncılık, İstanbul.
Artun, A. (2011). Sanat Manifestoları Avangard ve Direniş. İletişim Yayınları: İstanbul.
Artun A. ve Altınyıldız N. (2018). Dada Kılavuz. İletişim Yayınları: İstanbul.
Biber Vangölü, Y. (2016). Geçmişten Günümüze Sürrealizm. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20,(6). ss. 871-883.
Breton, A. (2009). Sürrealist Manifestolar. Yeşim Seber Kafa Artemis Günebakanlı, (çev.) Altı Kırkbeş Yayınları: İstanbul.
Caws, M. A. (2001) (Ed.). Manifesto: A Century of Isms. Lincoln: University of Nebraska Press.
Criel, G. (1952). “Surrealism”. Books Abroad, 26 (2), 133-136.
Dachy, M. (2014). Dada Sanatın Başkaldırısı. Orçun Türkay (çev.). Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
Demir, M. (2021). Amerika Birleşik Devletleri’nde Pop Sürrealizm ve Mark Ryden’ın Eserlerinden İmgesel Tasarım Örneklemesi. Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya.
Demirarslan D. ve Demirarslan O. (2021). Salvador Dali, Sürrealizm ve Mobilya. Mimarlık ve Yaşam Dergisi. 6(2), 2021, (735-766). ISSN: 2564-6109. DOI: 10.26835/my.956239
Dixon A. G. (2013). Sanat Atlası. Ayça Sabuncuoğlu, Begüm Kovulmaz (çev.). Boyut Yayınları: İstanbul.
Dixon, A. (2008). Sanat Atlası Dünyanın En Kapsamlı Müze Kitabı, Boyut Yayınları: İstanbul.
Doğan Özcan, Ç. (2019). Marc Chagall, Kiki Smith ve Paula Rego Örnekleri Üzerinden Resimde Kurgusal Anlatımların Görünümü, Ulakbilge, 40 (2019 Eylül), s.629-643. doi: 10.7816/ulakbilge-07-40-04
Farthing, S. (2010). Sürrealizm (Gerçeküstücülük). Sanatın Tüm Öyküsü, Çin: Hayalperest Yayınevi.
Freud, S. (2004). Cinsiyet Üzerine. (A. A. Öneş, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
Foster, H. (2011). Zoraki Güzellik. Şebnem Kaptan (çev.). Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
Gombrich, E. (2013). Sanatın Öyküsü. Erol Erduran, Ömer Erduran (Çev.). Remzi Kitabevi Yayınları: İstanbul.
Grzymkowski, E. (2019). Bir Hareketi Tanımlamak. Sanat 101, İstanbul: Say Yayınları.
Hausmann, R. (1958). Courier Dada. Paris: Le Terrain Vague.
Hentea, M. (2015). Federating the Modern Spirit: The 1922 Congress of Paris. PMLA/Publications of the Modern Language Association of America, 130(1), 37-53. doi:10.1632/pmla.2015.130.1.37
Hopkins, D. (2004). Dada And Surrealism. A Very Short Introduction. Newyork: Oxford University Press.
Hubbard, G. (2001). Surrealism. Arts & Activities, 130, ss. 25-28.
İlata, D. (2021). Biyomorfik ve Veristik Sürrealizmde Deformasyon ve Dekonstrüksiyon. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Resim Anasanat Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale.
Kent, A. (2003). Altered bodies that define surrealism: La Révolution surréaliste and gaceta de arte. Journal of Romance Studies, 3(2), 69-79.
Küçükler Daldaban, H. (2006). Gerçeküstü Resmin Oluşumunun Nesnenin Dönüşümüne Bağlı Olarak İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Resim Bölümü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Özer, G. G. (2018). Sürrealizm Bağlamında Moda Marka Sanat İlişkisi. Altınbaş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Passeron, R. (1996). Sürrealizm sanat ansiklopedisi. Remzi Kitabevi: İstanbul.
Puchner, M. (2012). Marx ve Avangard Manifestolar Devrimin Şiiri. Çağrı B. Kasap (çev.). Altı Kırk Beş Yayınevi: İstanbul.
Sayın, Z. (2013). İmgenin Pornografisi. Metis Yayınları: İstanbul.
Tzara, T. (2004). Dada Manifestoları. Elif Göktepe (çev.). Norgunk Yayıncılık: İstanbul.