VOLEYBOL HAKEMLERİNİN HAKEM ÖZ YETERLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırmada; Türkiye’deki voleybol hakemlerinin hakemlik öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın katılımcıları, 2018-2019 yarışma sezonunda faal olarak hakemlik yapan 377 voleybol hakeminden (159 Kadın, 218 Erkek) oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve ‘’Hakem Öz Yeterlik Ölçeği (HÖYÖ)’’ kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmek için Kolmogorov-Smirnov testi uygulanmıştır. Analizlerde anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Cinsiyet ve voleybolculuk geçmişi değişkenine ait verilerin analizinde Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Katılımcıların yaş, eğitim durumu ve hakemlik düzeyi değişkenlerinin analizinde Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Gruplar arasında anlamlı bulunan farklılığı belirlemek için Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda voleybol hakemlik öz yeterliğinin cinsiyet, yaş, voleybolculuk deneyimi, eğitim durumu ve hakemlik düzeyine göre anlamlı şekilde farklılaştığı belirlenmiştir (p<0.05). Araştırmada elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde; cinsiyetin, yaşın, voleybol oyunculuğu geçmişinin ve hakemlik düzeyinin, voleybol hakemlerinin öz yeterlik düzeylerinin belirleyicileri arasında yer aldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Voleybol, Hakem, Voleybol Hakemi, Öz-yeterlik, Hakem öz-yeterliği, İnanç, Spor

INVESTIGATION OF THE REFEREE SELF-EFFICACY LEVELS OF THE VOLLEYBALL REFEREES

The aim of this study is to examine the referees' self-efficacy of Turkish volleyball referees according to various variables. The sample group of the study consisted of 377 Volleyball Referees (159 Female, 218 Male) who were refereeing during 2018-2019 competition season in Turkey. Personal information form and Referee Self-Efficacy Scale, which was conducted by Karaçam ve Pulur (2017) for Turkish validity and reliability, was used as data collection tool. SPSS 22 program was used to analyze the data. Kolmogorov-Smirnov test was used to determine whether the data showed normal distribution. The significance level was accepted as p<0.05 in the analyzes. Mann-Whitney U test was used to analyze the data of gender and volleyball experience variables. Kruskal-Wallis test was used to analyze the age, education level and referee level. As a result of the research, a significant difference was found in the self-efficacy of the arbitrator and gender, age, and refereeing level (p <0.05). There was no significant difference in educational status (p> 0.05). When the results of the study were evaluated; it can be said that gender, age, volleyball player career and refereeing level can be among the determinants of self-efficacy levels of volleyball referees.

Keywords:

Volleyball Referee, Volleyball Referee, Self-efficacy, Referee self-efficacy, Level, Believe, Sport,

PDF

___

Adıgüzel, N. S. (2018). Basketbol hakemlerinin fiziksel öz saygıları ile öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 129-137.
Anderson, K. J., Pierce, D. A. (2009). Officiating bias: The effect of foul differential on foul calls in NCAA basketball. Journal of sports sciences, 27(7), 687-694.
Anshel, M. H., Weinberg, R. S. (1995). Sources of acute stress in American and Australian basketball referees. Journal of Applied Sport Psychology, 7(1), 11-22.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
Bandura, A. (1997). Self efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman.
Bandura, A. (1998). Personal and collective efficacy in human adaptation and change. In J. G. Adair, D. Belanger, K.L. Dion (Eds.), Advances in psychological science: personal, social and cultural aspects hove, UK: Psychology.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: an agentic perspective. Annual Reviev of Psychology. 54(1), 1-26.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
Cartoni, A.C., Minganti, C., Zelli, A. (2005). Gender, age, and professional-level differences in the psychological correlates of fear of injury in Italian gymnasts. Journal of Sport Behavior, 28(1), 3.
Cohen, L.M., Manion, L. (1998). Research Methods in Education. New York: Routledge.
Ekmekçi, R., Doğu, G. (2010). Basketbol Hakemleri Stres Anketi'nin (Bhsa) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Sport Sciences, 5 (1), 8-15.
Feltz, D.L., Short, S.E., Sullivan, P.J. (2008). Self-efficacy in sport. Human Kinetics. 14-20.
Fraenkel, J.R., Wallen, N. E.(2006). How to design and evaluate research in education. (6th ed.). New York: McGraw-Hill International Edition. 45-49.
García, F.G. (2003). Panorama actual en el estudio del arbitraje y el juicio deportivo desde una perspectiva psicológica. In Psicología del arbitraje y el juicio deportivo (pp. 7-24). INDE Publicaciones.
Guillén, F., Feltz, D.L. (2011). A conceptual model of referee efficacy. Frontiers in psychology, 2, 25.
Guillen, F. (2006). The psychology of refereeing and judging in sports. Deporte y Psicología, 667-684.
Haney, C.J., Long, B.C. (1995). Coping effectiveness: a path analysis of self efficacy, control, coping, and performance in sport competitions. Journal of Applied Social Psychology, 25(19), 1726-1746.
Karaçam, A., Pulur, A. (2017a). Hakem öz yeterlik ölçeğinin (HÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ömer Halisdemir Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 118-128.
Karaçam, A., Pulur, A. (2017b). Examining the relationship between referee self-efficacy and general self-efficacy levels of football, basketball and handball referees. Universal Journal of Educational Research, 5, 9, 1571-1579. https://doi.org/10.11114/jets.v5i8.2450.
Koçak, F., (2017a). The relationship between leisure constraints, constraint negotiation strategies and facilitators with recreational sport activity participation of college students. College Student Journal, 51(4): 491-497.
Koçak, F., (2017b). Leisure constraints and faciltators: Perspectives from Turkey. European Journal of Physical Education and Sport Science, 3(10): 32-47.
Moritz, S.E., Feltz, D.L., Fahrbach, K.R., Mack, D.E. (2000). The relation of self-efficacy measures to sport performance: A meta-analytic review. Research quarterly for exercise and sport, 71(3), 280-294.
Myers, N.D., Feltz, D.L., Guillén, F., Dithurbide, L. (2012). Development of, and initial validity evidence for, the Referee Self-Efficacy Scale: A multistudy report. Journal of sport and Exercise Psychology, 34(6), 737-765.
Rainey, D.W. (1995). Stress, burnout and intention to terminate among umpires. Sciences, 7, 41-63.
Rainey, D. W., Schweickert, G., Granito, V., Pullella, J. (1990). Fans' evaluations of major league baseball umpires' performances and perceptions of appropriate behavior toward umpires. Journal of sport Behavior, 13(2), 122.
Sarıdede, Ç. (2018). Voleybol hakemlerinin öz yeterlik düzeyleri ve karar verme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Stajkovic, A.D., ve Luthans, F. (1998). Self-efficacy and work-related performance: A meta-analysis. Psychological bulletin, 124(2), 240.
VanYperen, N. W. (1998). Predicting stay/leave behavior among volleyball referees. The Sport Psychologist, 12(4), 427-439.
Tuero, C., Tabernero, B., Marquez, S., Guillen, F. (2002). Análisis de los factores que influyen en la práctica del arbitraje (Analysis of the factors affecting the practice of refereeing). Sociedade Capixaba de Psicologia do Esporte 1, 7–16.
Türkiye Voleybol Federasyonu Hakemlik Rehberi ve Talimatları. (2017). http://www.tvf.org.tr/_dosyalar/MHGK_Belgeler/hakemlik_rehberi_ve_talimatlari_turkce_2017.pdf.