DİCLE ARAS, C. Çağlar BILDIRCIN, Özkan GÜLER, Mehmet GÜLÜM, FIRAT AKÇA

SPOR TIRMANIŞ YETENEK SEÇİMİ TEST BATARYASI ÖRNEĞİ

Yetenek seçimi birçok parametreyi içeren karmaşık bir süreçtir ve yetenek seçim modelinin spora özgü uyarlanması gereklidir. Bu araştırmanın amacı Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Spor Tırmanış Sporcu Tarama Komisyonu tarafından geliştirilen, spor tırmanış yetenek seçimi test bataryasının (STYSTB) uygulanmasıydı. Bununla birlikte sporcuların müsabakada elde ettikleri puanlarla STYSTB parametreleri arasındaki ilişkiler de incelendi. STYSTB yaş ortalaması 11,06±1,56 olan 62 kişiye (32 kadın ve 30 erkek) uygulandı. İlk gün yarışma düzenlendi ve ikinci gün ise vücut kompozisyonu, kuvvet, sürat, esneklik ve denge parametrelerini içeren STYSTB uygulandı. Verilerin cinsiyete göre ortalama karşılaştırmaları ve müsabakada elde edilen başarı puanlarıyla korelasyon analizleri de yapıldı. Sonuçlara göre erkekler 30 ve 60 sn. şınav değerleri, kadınların ise endomorfi, vücut yağ oranı ve esneklik ölçüm değerleri arasındaki ilişki anlamlı olarak yüksek bulundu. Her iki cinsiyette müsabaka puanı ile ekstansiyonda asılı kalma süresi, toplam barfiks sayısı ve barfikste kalınan sürede, ek olarak kadınlarda sağ alt ekstremite dengesi, fleksiyonda asılı kalma süresi, 30-60 sn. şınav sayıları ve plank süresi arasında anlamlı ilişki bulundu. Kuvvet değerleri ile karşılaştırıldığında, denge ve esnekliğe ait 6 parametreden yalnızca biri ile müsabaka puanı arasında korelasyon gözlendi. Sonuç olarak güncel araştırma Türkiye’de spor tırmanış ile ilgili yapılan ilk yetenek tarama modelini oluşturmaktadır. Bu araştırmada esneklik ve denge gibi parametreler ile müsabaka puanı arasında yalnızca bir parametrede korelasyon gözlenmiş olması tecrübesiz tırmanıcıların yeteneklerini tırmanışa aktaramamasından kaynaklanıyor olabilir ve bu nedenle bu parametrelerin de yetenek seçimi test bataryasında kalması gerektiği düşünülmektedir. Bu modelde yalnızca fiziksel ve fizyolojik parametreler değerlendirilmiştir ve bilişsel ve psikolojik yeterlik testleri de bu test bataryasına eklenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Yetenek, yetenek seçimi

PDF

___

Abbott A., Button C., Pepping G.J., Collins D. (2005). Unnatural selection: Talent identification and development in sport. Nonlinear Dynamics, Psychology, and Life Sciences, 9 (1), 61-88.
Abbott A., Collins D. (2002). A theoretical and empirical analysis of a 'state of the art' talent identification model. High Ability Studies, 13 (2), 157-78.
Aras D., Akalan C. (2014). The effect of anxiety about falling on selected physiological parameters with different rope protocols in sport rock climbing. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 54 (1), 1-8.
Aras D., Akalan C. (2016). Sport climbing as a means to improve health-related physical fitness parameters. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 56 (11), 1304-10.
Aras D., Ewert A.W. (2016). The effects of eight weeks sport rock climbing training on anxiety. Acta Medica Mediterranea, 32, 223-30.
Backe S., Ericson L., Janson S., Timpka T. (2009). Rock climbing injury rates and associated risk factors in a general climbing population. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 19 (6), 850-6.
Baláš, J., Pecha, O., Martin, A.J., Cochrane, D. (2012). Hand-arm strength and endurance as predictors of climbing performance. European Journal of Sport Science, 12 (1), 16–25.
Bompa T.O. (1999). Periodization. Theory and methodology of training. 4th ed. Champaign, IL: Human Kinetics.
Elliott B.C., Ackland T.R., Blanksby B.A., Bloomfield J., Hood K.P. (1989). Profiling junior tennis players part 1: morphological, physiological and psychological normative data. Australian Journal of Science and Medicine in Sport, 21 (3), 14-21.
Espana-Romero V., Ortega Porcel F.B., Artero E.G., Jiménez-Pavón D., Gutiérrez Sainz A., Castillo Garzón M.J., Ruiz J.R. (2009). Climbing time to exhaustion is a determinant of climbing performance in high-level sport climbers. European Journal of Applied Physiology, 107 (5), 517-25.
Fanchini M., Violette F., Impellizzeri F.M., Maffiuletti, N.A. (2013). Differences in climbing-specific strength between boulder and lead rock climbers. Journal of Strength and Conditioning Research, 27 (2), 310–14.
Feu S., Ibanez S.J., Saenz-Lopez P., Gimenez F.J. (2008). Progession of female basketball players on the Spanish national teams. Education Fisica y Deportes, 93, 71-8.
Giles L.V., Rhodes E.C., Taunton J.E. (2006). The physiology of rock climbing. Sports Medicine, 36 (6), 529-545.
HCAS-IM, The Heath-Carter anthropometric somatotype – Instruction manual; 2002 [updated 2002; cited 2018 February]. Available from: www.somatotype.org/Heath-CarterManual.pdf
Howe M.J.A., Davidson J.W., Sloboda J.A. (1998). Innate talents: Reality or myth? Behavioral and Brain Sciences, 21 (3), 399-407.
IRCRA, International Rock-Climbing Research Association. IRCRA MCT: Test Manual; 2018 [updated 2015 November; cited 2018 February]. Available from: https://www.ircra.rocks/mct-documents.
Ko B. (2014). Sports talent identification and selection in Korea. International Journal of Applied Sports Sciences, 26 (2), 99-111.
Köstermeyer G. (2008). Peak Performance. 5th ed. Hergensweiler, Germany: TMMS Verlag.
Larew B., Haibach-Beach P. (2017). Climb hard, train harder: Suplemental training techniques for improved rock climbing performance. Journal of Phyical Education, Recreation & Dance, 88 (6), 13-20.
Magiera A., Roczniok R., Maszczyk A.,Czuba M., Kantyka J., Kurek P. (2013). The Structure of Performance of a Sport Rock Climber. Journal of Human Kinetics, 36, 107-17.
Mermier Ch., Janot J., Parker D., Swan J. (2000). Physiological and anthropometric determinants of sport climbing performance. British Journal of Sports Medicine, 34, 359-66.
Michailov, M., Mladenov, L., Schöffl, V. (2009). Anthropometric and strength characteristics of world-class boulderers. Medicina Sportiva, 13 (4), 231–38.
Laffaye G., Levernier G., Collin J.M. (2016). Determinant factors in climbing ability: Influence of strength, anthropometry, and neuromuscular fatigue. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 26, 1151-59.
O’Connor D., Larkin P., Williams A.M. (2016). Talent identification and selection in elite youth football: An Australian context. European Journal of Sport Science, 16 (7), 837-44.
Özveren Y., Özçaldıran B., Durmaz B., Oral O. (2014). Talent selection and genetics in sport. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16 (2), 1-8.
Saenz-Lopez P., Feu S., Ibanez S. (2006). Analysis of the involment of the Spanish basketball players in different age stages of the national team. Education Fisica y Deportes, 85, 36-45.
Seather S.A. (2015). Selecting players for youth national teams - a question of birth month and reselection? Science and Sports, 30 (6), 314-20.
Schöffl V., Morrıson A., Schwarz U., Schöffl I., Küpper T. (2010): Evaluation of ınjury and fatality risk in rock and ıce climbing. Sports Medicine, 40 (8), 657-79.
Schweizer A., Schneider A., Goehner K. (2007). Dynamic eccentric-concentric strength training of the finger flexors to improve rock climbing performance. Isokinetics and Exercise Science, 15; 131-136.
Sheel A.W. (2004). Physiology of sport rock climbing. British Journal of Sports Medicine, 38, 355-59.
Sturm G., Zintl F. (1979). Felsklettern, alpin-lehrplan 2, deutscher alpenverein. 1st ed. München, Germany: BlV Verlagsgesellschaft.
Williams A.M., Reilly T. (2000). Perceptual skill in soccer: Implications for talent identification and development. Journal of Sports Sciences, 18 (9), 737-50.