ERCAN POLAT, HALİL ERDEM AKOĞLU, Osman KONAK, GÜÇLÜ ÖZEN

FİZİKSEL AKTİVİTE YAPAN VE YAPMAYAN BİREYLERDE SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Küreselleşen dünyada evrensel kültürün bir parçası olarak spor, dili, ırkı, dini farklı insanları birleştiren önemli bir araç olarak devletler için siyasi, insanlar için ise kültürel bir vasıta görevi görmektedir (Devecioğlu, 2012). Spor, insan hayatında bu denli önem arz ederken insanlık için ise spor ve sürdürülebilirlik arasındaki köprülerin anlaşılması gerekmektedir. Bu çalışma fiziksel aktivite yapan ve yapmayan bireylerde sürdürülebilir tüketim davranışlarının bazı değişkenler çerçevesinde incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma genel tarama desenlerinden biri olan ilişkisel tarama modeliyle yapılmıştır. Araştırma grubunu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden uygun (kolay ulaşılabilir) örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, bir üniversitenin doğa sporları ile farklı branşlarda fiziksel aktivite yapan ve yapmayan öğrencilerinden 377 erkek 376 kadın olmak üzere toplam 753 gönüllü birey oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak anket yönteminden yararlanılmıştır. İki bölümden oluşan anketin birinci bölümünde kişisel bilgi formu ikinci bölümünde ise Doğan ve ark., (2015) tarafından geliştirilen Sürdürülebilir Tüketim Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre bireylerin, yaş ve doğanın korunmasına karşı duyarlılık puanlarının sürdürülebilir tüketime yönelik davranışları pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Özellikle gerek lisanslı olarak gerekse rekreatif olarak fiziksel aktivite yapan bireylerin fiziksel aktivite yapmayan bireylere göre; doğada fiziksel aktivite yapan bireylerin ise fiziksel akivite yapmayanlar ve salonda fiziksel aktivite yapanlara göre daha olumlu bir sürdürülebilir tüketim davranışı gösterdiği tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda da fiziksel aktivite yapan bireylerin yapmayan bireylere göre daha bilinçli sürdürülebilir tüketim davranışı sergilediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aktif Sporcu, Rekreatif Spor Yapan, Spor Yapmayan, Sürdürülebilir Tüketim Davranışı

Investigation of Sustainable Consumption Behaviors in Individuals Who Do and Don't Physical Activity

Sport which is both a part of international culture in today’s globalizing world and a significant unifying tool of humans of different races, languages, and religions acts as a political bridge among states and as cultural bridge among people. Due to this crucial role it has been playing in human beings' life, it is fundamental to find out the ties between sport and sustainability. This study aimed to analyse the sustainable consumer behaviours of sportsman and non-sportsman in the framework of certain variables. Relational screening model which is one of the general screening models was used in the study. 753 volunteer athletes engaged indoor and outdoor sports and non-sportsman players from a university participated into the study. Survey consisting of two parts, the first of which includes personal information and the second of which includes Sustainable Consumer Behaviour Scale was conducted to collect the data. The findings showed that age and the scores of individuals' sensitivity about nature affect their sustainable consumption behaviours positively. Especially certificated sportsman players and recreative sportsman players compared to non-sportsman players and outdoor sportsman players compared to indoor sportsman players and non-sportsman players were found to have more positive sustainable consumer behaviours.

Keywords:

Active Sportsman, Recreative Sportsman, Non-sportsman, Sustainable Consumption Behavior,

PDF

___

Akandere, M., Baştuğ G., Güler, E.D. (2009). Orta öğretim durumlarında spora katılımın çocuğun ahlaki gelişimine etkisi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 59-68.
Ağca, B. (2002). Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi (Johannesburg, 26 Ağustos- 4 Eylül 2002). Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 7.
Aksu, C.K., Gelibolu, L. (2015). Üniversite çalışanlarının sürdürülebilir tüketim açısından tutumlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. KAÜ İİBF Dergisi, 6(9), 235-248.
Ardahan, F., Yerlisu Lapa, T. (2010). Açık alan rekreasyonu: Bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
Arslan, E., Ünlü, H., Çelebi, M. (2011). Yerel yönetimlerin spora bakış açıları ile spor programlarının sürdürülebilirliğinin incelenmesi (Balçova Belediyesi Örneği). I. Uluslararası spor ekonomisi ve yönetimi kongresi, 12-15 Ekim, İzmir: Bildiriler Kitabı, 923-940.
Balcı, V., Koçak, F. (2014). Spor ve rekreasyon alanlarının tasarımında ve kullanımında çevresel sürdürülebilirlik. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 46-58.
Balcı, V., Gök, Y., Akoğlu, H.E. (2018). Türkiye’nin ulusal gençlik ve spor politikalarının, sürdürülebilirliğin sosyal boyutuyla incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 9-22.
Başar, E.E. (2016) Hane halklarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
Bayazıt Hayta, A. (2009). Sürdürülebilir tüketim davranışının kazanılmasında tüketici eğitiminin rolü. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 143-151.
Bener, Ö., Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir tüketim davranışı ve çevre bilinci oluşturmada bir araç olarak tüketici eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 5(1), 1-10.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Çınar, R., Çubukçu, İ. (2009). “Tüketim toplumunun şekillenmesi ve tüketici davranışları-Karşılaştırmalı bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 277-300.
Demir, C. (2002). Milli parklarda sürdürülebilirlik kavramının turizm ve rekreasyon faaliyetleri açısından analizi: Türkiye'deki milli parklara yönelik bir uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 87-105.
Doğan, O., Bulut, Z.A., Kökalan Çımrın, F. (2015). Bireylerin sürdürülebilir tüketim davranışlarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(4), 659-678.
Doralp, B., Barkul, Ö. (2011). Olimpiyat yerleşkeleri tasarımında bir girdi olarak sürdürülebilirlik. Yıldız Teknik Üniversitesimimarlık Fakültesi E-Dergisi, 6(2), 123-137.Gibson, H.J., Kaplanidou, K., Kang, S.J. (2012). Small-scale event sport tourism: A case study in sustainable tourism. Sport Management Review, 15(2), 160-170, DOI: 10.1016/j.smr.2011.08.013
Girginov, V., Hills, L. (2008). A sustainable sports legacy: creating a link between the london olympics and sports participation. The International Journal of the History of Sport, 25(14), 2091-2116.
Girginov, V., Hills, L. (2009). The political process of constructing a sustainable London Olympics sports development legacy. International Journal of Sport Policy and Politics, 1(2), 161-181.
Güzel, P., Çoknaz, D. Noordegraaf, M.A. (2009). Sürdürülebilir kalkınmanın çevre boyutunda uluslararası olimpiyat komitesi (IOC) uygulamaları ve olimpiyat organizasyonları kapsamında incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 20(2), 25-69.
Hekim, M. (2016). Çocuklarda beden eğitimi, spor ve oyun etkinliklerine katılımın kemik gelişimi üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (2), 66-71.
Hinch, T., Ito, E. (2018). Sustainable sports tourism in Japan. Tourism Planning&Development, 15(1), 96-101.
Karalar, R., Kiracı, H. (2010). Bireysel değerlerin sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik öğretmenler üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2), 79-106.
Karalar, R., Kiracı, H. (2011). Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürülebilir Tüketim Düşüncesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 63-76.
Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. 31. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Koçak, F., Balcı, V. (2010). “Doğada yapılan sportif etkinliklerde çevresel sürdürülebilirlik. Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 2 (2), 213-222.
Koçak F., Tuncel, F., Tuncel, S. (2013). Sporda sürdürülebilirliğin boyutlarının belirlenmesi, Spormetre, 11 (2), 113-129.
Korkmaz, S., Ermeç S.A. (2013). Genç tüketicilerin sürdürülebilir gıda tüketimi davranışının güven ve değerlere dayanan planlı davranış teorisi kapsamında tartışılması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 127-152.
Lawson, H.A. (2005). Empowering people, facilitating community development, and contributing to sustainable development: The social work of sport, exercise, and physical education programs. Sport, Education and Society, 10(1), 135-160, DOI: 10.1080/1357332052000308800
Loland, S. (2006). Olympic sport and the ideal of sustainable development. Journal of the Philosophy of Sport, 33(2), 144-156. DOI: 10.1080/00948705.2006.9714698
OECD (2008). Promoting sustainable consumption: Good practising in OECD contries. Usa, OECD Publishing. https://www.oecd.org/greengrowth/40317373.pdf, (Erişim: 14.10.2018)
Özgül, E. (2010), Tüketicilerin değer yapıları, gönüllü sade yaşam tarzı ve sürdürülebilir tüketim üzerindeki etkileri. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 117-150.
Soygüden, A., Cerit, E. (2015). Yaşlılar için egzersiz uygulamalarının önemi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 197-224.
Steptoe A., Wardle, J., Filler, R., Holte, A., Justo, J., Sanderman, R., Wichstrøm, L. (1997). Leisure-time physical exercise: prevalence, attitudinal correlates, and behavioral correlates among young Europeans from 21 countries. Preventive Medicine, 26(6), 845-854, DOI: 10.1006/pmed.1997.0224
Vermeir, I., Verbeke, W. (2006). Sustainable food consumption: Explorıng the consumer “Attitude – Behavioral intention” gap. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, (19), 169–194.
WCED-World Commission on Environment and Development (1987), Report of the World Commission On Environment and Development: Our Common Future, Annex to Document A/42/427 – Development and International Co-operation: Environment. http://www.un-documents.net/ocf-02.htm#I, (Erişim: 16.10.2018)
Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma: Bir yazın taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 181-208.
Young, W., Hwang, K., McDonald, S., Oates C.J. (2010). Sustainable consumption: Green consumer behaviour when purchasing products. Sustainable Development, 18(1), 18 - 31.
Yıldız, E., Ayas Aydın, S. (2013). Olimpiyat oyunlarının sürdürülebilir kalkınma açısından değerlendirilmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 24(4), 269-282.