BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİ, ÖĞRENCİLER VE AİLELERİN BAKIŞ AÇISI İLE SAĞLIKLA İLGİLİ FİZİKSEL UYGUNLUK KARNESİ: YENİ BİR UYGULAMA

Fiziksel uygunluk ve aktivite her insan için hayati önem taşımaktadır. Düzenli, planlı ve uygun fiziksel etkinlikler sağlıklı bir gelişim için çok önemlidir. Fiziksel aktivite, çocukların hem beden hem de duygusal, zihinsel ve sosyal gelişimlerinde oldukça önemli bir paya sahiptir. Fakat hayatımızda giderek önemli yer tutan teknoloji, sağlıksız beslenme ve birçok nedenden dolayı hareketsiz ve sağlıksız bireylerin sayısı önemli ölçüde artmaktadır. Bu üzerinde durulması gereken önemli bir konu olduğundan okullarda öğrencilere fiziksel aktivite farkındalığı kazandırıp hayatları boyunca devam ettirmelerine katkı sağlayacak olan yeni bir uygulama başlatılmıştır. Sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi olarak isimlendirilen bu uygulamanın çalışmamızda incelenerek olumlu ve olumsuz taraflarının derinlemesine ele alınmasına ve verilen önerilerle gerekli düzenlemelerin yapılabilmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı 2016/2017 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde okullarda uygulanmaya başlayan sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi uygulaması hakkında beden eğitimi öğretmenlerinin, öğrencilerin ve ailelerin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmada betimsel ve nitel araştırma desenlerinden olgu bilim yöntemi kullanılmıştır. Bu amaç doğrultusunda ortaokuldan 4, liseden 4 olmak üzere toplam 8 öğretmen ve 8 öğrenci, ayrıca 4 ortaokul öğrenci velisi, 4 lise öğrenci velisi olmak üzere 8 veli gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Öğretmenler ile ortaokul ve lise olmak üzere iki odak grup görüşmesi, öğrenci ve veliler ile bireysel görüşme yapılarak veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilerin deşifre işleminin ardından, veriler NVIVO 11 programı ile içerik analizine tabii tutulmuştur. İçerik analizi iki uzman tarafından ayrı ayrı yapılmıştır. Görüşmelerin analizleri sonucu oluşan kod ve alt temaların 3 ana tema altında toplandığı belirlenmiştir: Kazanımlar, sorunlar ve öneriler. Bu bulgular doğrultusunda sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi uygulamasının çok yönlü faydaları olduğu ifade edilmiştir. Fakat farklı alanlarda birçok problem de katılımcılar tarafından ifade edilerek bazı çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Fiziksel uygunluk, Fiziksel aktivite, Karne, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Sağlık

PDF

___

Alemzadeh, R., Lifshitz, F. (2003). Childhood obesity in: Pediatric Endocrinology, Lifshitz F (ed). Newyork: Marcel Dekker, 23-58.
Arastaman G., Fidan İ. Ö., Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
Aubert, S. Barnes, J. D. Abdeta, C. Abi Nader, P. Adeniyi, A. F. Aguilar-Farias, N. ...Chang, C. K. (2018). Global Matrix 3.0 Physical activity report card grades for children and youth: Results and analysis from 49 countries. Journal of Physical Activity and Health, 15(Supplement 2), 251-273.
Barnes, J. D., Cameron, C., Carson, V., Chaput, J. P., Faulkner, G. E., Janson K., Tremblay, M. S. (2016). Results from Canada’s 2016 Participaction report card on physical activity for children and youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(11 Suppl 2), 110-116.
Başbakanlık, (2010). Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı Genelgesi. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/09/20100929-5.htm adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 06.05.2019).
Bek, N. (2008). Fiziksel Aktivite ve Sağlığımız. Ankara: Klasmat.
Bektaş, D. Y. (2016). Ergenlerde beden imgesi üzerine bir çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(22), 67-75.
Biddle, S. J., Ciaccioni, S., Thomas, G., Vergeer, I. (2019). Physical activity and mental health in children and adolescents: An updated review of reviews and an analysis of causality. Psychology of Sport and Exercise, 42, 146-155.
Bozdemir, R. Çimen, Z. Kaya, M. ve Demir, O. (2015). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve spor dersinde karşılaştıkları problemler (Tokat ili örneği). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 221-234.
Carson, V., Tremblay, M. S., Chaput, J. P., Chastin, S. F. (2016). Associations between sleep duration, sedentary time, physical activity, and health indicators among Canadian children and youth using compositional analyses. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 41(6), 294-302.
Çelik A., Şahin, M. (2013). Spor ve çocuk gelişimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 467-478.
Çokluk, Ö. Yılmaz, K., Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 4(1), 95-107.
de Rezende, L. F. M. Rabacow, F. M. Viscondi, J. Y. K. Luiz, O. D. C., Matsudo, V. K. R., Lee, I. M. (2015). Effect of physical inactivity on major noncommunicable diseases and life expectancy in Brazil. Journal of Physical Activity and Health, 12(3), 299-306.
Demirhan, G. Bulca, Y. Saçlı, F., Kangalgil, M. (2014). Beden eğitimi öğretmenlerinin uygulamada karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-2), 57-68.
Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.
Donnelly, J. E. Hillman, C. H. Castelli, D. Etnier, J. L. Lee, S. Tomporowski, P. ... Szabo-Reed, A. N. (2016). Physical activity, fitness, cognitive function, and academic achievement in children: a systematic review. Medicine and Science in Sports and Exercise, 48(6), 1197.
DSÖ (2006). Avrupa Obezite ile Mücadele Şartı. DSÖ Avrupa Obezite ile Mücadele Bakanlar Toplantısı. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/1613,obezitesarttrpdf.pdf?0 adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 30.04.2019).
DSÖ (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic. Geneva, Switzerland: World Health Organization. No. 894.
DSÖ (2018). Global action plan on physical activity 2018–2030: more active people for a healthier world. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/272722/9789241514187-eng.pdf adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 07.05.2019).
Emir, E., Karaçam, M. Ş., Koca, C. (2015). Kadın boksörler: Boks ringinde ve ringin dışında sürekli eldiven giymek. Spor Bilimleri Dergisi, 26(4), 136-153.
Ercan, İ., Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
Erdoğan, Ç., Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3), 399-431.
Erhan, S. E., Tamer, K. (2009). Doğu Anadolu bölgesi ilköğretim ve ortaöğretim okullarında beden eğitimi dersi için gereken tesis araç-gereç durumları ile öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 57-66.
González, S. A., Castiblanco, M. A., Arias-Gómez, L. F., Martinez-Ospina, A., Cohen, D. D., Holguin, G. A., García, J. (2016). Results from Colombia’s 2016 report card on physical activity for children and youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(11 Suppl 2), 129-136.
Göktaş, Z., Özmaden, M. (2012). Beden eğitimi öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları sorunların bazı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1321-1336.
Grool, A. M., Aglipay, M., Momoli, F., Meehan, W. P., Freedman, S. B., Yeates, K. O. ... Barrowman, N. (2016). Association between early participation in physical activity following acute concussion and persistent postconcussive symptoms in children and adolescents. Jama, 316(23), 2504-2514.
Gu, X., Chang, M., Solmon, M. A. (2016). Physical activity, physical fitness, and health-related quality of life in school-aged children. Journal of Teaching in Physical Education, 35(2), 117-126.
Guba, E. G. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic inquiries. Educational Technology Research and Development, 29(2), 75-91.
Günbay, Ş., Sarı, İ. (2020). Destekleme ve yetiştirme kursuna katılan öğrencilerin beden eğitimi ve spor tutumları, sportmenlik davranışları ve uygulama hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 28(2), 910-930.
Halk Sağlığı Kurumu, (2014). Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayın No:940, 2. Basım. https://dosyaism.saglik.gov.tr/Eklenti/12302,2014-fiziksel-aktivite-rehberipdf.pdf?0 adresinden erişildi. (Erişim: 30.04.2019).
Holt, N. L. (Ed.). (2016). Positive youth development through sport. Routledge.
İnce, M., Hünük D. (2013). Deneyimli beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıkla ilişkili fiziksel uygunluk bilgi düzeyleri ve bilgi içselleştirme süreçleri. Eğitim ve Bilim, 38(168), 304-317.
Katzmarzyk, P. T., Denstel, K. D., Beals, K., Bolling, C., Wright, C., Crouter, S. E., Stanish, H. I. (2016). Results from the United States of America’s 2016 report card on physical activity for children and youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(11 Suppl 2), 307-313.
Kavasoğlu, İ., Macit, A. (2018). Denetimdeki bedenler: Bikini fitnessta üretilen kadınlık kimliği. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 42-67.
Kavasoğlu, İ., Yaşar, M. (2016). Toplumsal cinsiyet normlarının dışındaki sporcular. Spor Bilimleri Dergisi, 27(3), 118-132.
Kaya, E., Sarı, İ., (2018). Bedensel ve görme engelli bireylerin çeşitli değişkenler açısından boş zaman tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 19-31.
Kivimäki, M., Singh-Manoux, A., Pentti, J., Sabia, S., Nyberg, S. T., Alfredsson, L., ...Kouvonen, A. (2019). Physical inactivity, cardiometabolic disease, and risk of dementia: an individual-participant meta-analysis. BMJ, 365, 1495.
Koca, C. (2006). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyet ilişkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 81-99.
Kolayiş, H., Sarı, İ., Çelik, N. (2017). Parent-initiated motivational climate and self-determined motivation in youth sport: How should parents behave to keep their child in sport? Kinesiology, 49(2): 217-224.
Korsten-Reck, U., Kromeyer-Hauschild, K., Wolfarth, B., Dickhuth, H. H., Berg, A. (2005). Freiburg Intervention Trial for Obese Children (FITOC): results of a clinical observation study. International Journal of Obesity, 29(4), 356-361.
Larsen, R. T., Wagner, V., Keller, C., Juhl, C. B., Langberg, H., Christensen, J. (2019). Feedback from physical activity monitors to enhance amount of physical activity in adults—a protocol for a systematic review and meta-analysis. Systematic reviews, 8(1), 53.
Lincoln Y.S., Guba, E.G. (1986). But is it rigorous? Trustworthiness and authenticity in naturalistic evaluation. New Directions for Evaluation, (30), 73-84.
Liu, Y., Tang, Y., Cao, Z. B., Chen, P. J., Zhang, J. L., Zhu, Z., Hu, Y. Y. (2016). Results from Shanghai’s (China) 2016 report card on physical activity for children and youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(11 Suppl 2), 124-128.
Marjanović, M., Comoutos, N., Papaioannou, A. (2019). The relationships between perceived motivational climate, achievement goals and self-talk in physical education: Testing the mediating role of achievement goals and self-talk. Motivation and Emotion, 43(4), 592-609.
MEB (2017). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenleri için Sağlıkla İlgili Fiziksel Uygunluk Karnesi Uygulama Rehberi. Mili Eğitim Bakanlığı Web sitesi. https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_04/06161358_BEDEN_EYYTYMY_YYRETMENLERY_YYYN_FYZ._AKT._UYGUNLUK_KARNESY_UYGULAMA_REHBERY_06.04.2017.pdf adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 21.04.2019)
MEB (2018a). Sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi eğitim videosu. Mili Eğitim Bakanlığı Web sitesi. https://okulsagligi.meb.gov.tr/www/beden-egitimi-ve-spor-dersi-ogretmenlerine-verilecek-quotfiziksel-aktivite-uygunluk-karnesiquot-egitimi/icerik/47 adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 21.04.2019)
MEB (2018b). Sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi sonuçları. Mili Eğitim Bakanlığı Web sitesi. https://okulsagligi.meb.gov.tr/www/ogrencilerin-fiziksel-uygunluk-karnesi-aciklandi/icerik/92 adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 21.04.2019).
Miles, M, B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Mirzeoğlu, A. D., Yaralı, S. S., Çoknaz, D., Özmen, S. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin gözünden dersleri ve meslekleri (Sakarya Örneği). Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 24(2), 111-131.
Özbay, H., Öztürk E. (1995). Gençlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Özcan, G., Mirzeoğlu, A. D., Çoknaz, D. (2016). Öğrenci gözüyle beden eğitimi ve spor dersi ve öğretmeni. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(1), 270-291.
Özcan, G. Mirzeoğlu, A.D. (2014). Beden eğitimi dersi öğretim programına ilişkin öğrenci, veli ve beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleri. Amasya Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 98-121.
Özgül, F., Kangalgil, M., Çalı, O., Yıldız, R. (2018). Fiziksel etkinlik karnesi uygulamaları değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Araştırmaları Dergisi. 10(1), 2-9.
Öztürk, P., Koca, C. (2017). Sporcu ergen kızların spora katılımının sosyo-ekolojik model ve toplumsal cinsiyet yaklaşımı bağlamında analizi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 139-148.
Poitras, V. J., Gray, C. E., Borghese, M. M., Carson, V., Chaput, J. P., Janssen, I., ... Sampson, M. (2016). Systematic review of the relationships between objectively measured physical activity and health indicators in school-aged children and youth. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 41(6), 197-239.
Resaland, G. K., Aadland, E., Moe, V. F., Kolotkin, R. L., Anderssen, S. A., Andersen, J. R. (2019). Effects of a physical activity intervention on schoolchildren's health-related quality of life: The active smarter kids (ASK) cluster-randomized controlled trial. Preventive Medicine Reports, 13, 1-4.
Salman, U., Sarı, İ., Mirzeoğlu, A.D. (2018). Beden eğitimi öğretmenleri gözüyle sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi. Inonu University, Journal of Physical Education and Sport Sciences (IUJPESS), 5(3), 1-24.
Sarı, İ. (2015). Satisfaction of basic psychological needs and goal orientation in young athletes: A test of basic psychological needs theory. Kinesiology. 47(2): 159-168.
Sarı, İ. (2019). Antrenörden algılanan özerklik desteği ve sporcuların özerk güdülenmesi arasındaki ilişki: bir meta-analiz çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 110-125.
Sarı, İ., Bayazıt, B. (2017). The relationship between perceived coaching behaviours, motivation and self-efficacy in wrestlers. Journal of Human Kinetics, 57, 239-251. Sarı, İ., Çetin, M. Ç., Kaya, E., Gülle, M., Kahramanoğlu, R. (2014). Assessment of the relationship between the engagement in leisure time and academic motivation among the students of faculty of education. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(1), 41-46.
Sarı, İ., Derhayanoğlu, G., (2019). Sporcularda ahlaktan uzaklaşmanın güdüsel iklim ve sporcuların önem verdikleri özellikler ile ilişkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4),91-104.
Sarı, İ., Kaya, E. (2016). Serbest zaman tatmini okul başarısını artırır mı? Üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmini ve genel not ortalaması arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 11-17.
Saunders, T. J., Gray, C. E., Poitras, V. J., Chaput, J. P., Janssen, I., Katzmarzyk, P. T. ... Tremblay, M. S. (2016). Combinations of physical activity, sedentary behaviour and sleep: relationships with health indicators in school-aged children and youth. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 41(6), 283-293.
Saygın, Ö. (2003). 10-12 yaş çocukların fiziksel aktivite düzeyleri ve fiziksel uygunluklarının incelenmesi. yayınlanmış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Serbes, G., Cengiz, C., Sivri, M., Filiz, T. (2013). Devlet ve özel okullarda öğrenim gören ortaokul öğrencilerinin fiziksel uygunluk bilgi düzeylerinin incelenmesi. 55. ICHPER-SD Dünya Kongresi. İstanbul.
Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for İnformation, 22(2), 63-75.
Sit, C. H. P., Yu, J. J., Wong, S. H. S., Capio, C. M., Masters, R. (2019). A school-based physical activity intervention for children with developmental coordination disorder: A randomized controlled trial. Research in Developmental Disabilities, 89, 1-9.
Sponder, M., Fritzer-Szekeres, M., Marculescu, R., Litschauer, B., Strametz-Juranek, J. (2016). Physical inactivity increases endostatin and osteopontin in patients with coronary artery disease. Heart and Vessels, 31(10), 1603-1608.
Şimşek, H., Tanaydın, D. (2002). İlköğretimde veli katılımı: öğretmen-veli-psikolojik danışman üçgeni. İlköğretim Online 1(1), 12-16.
T.C. Sağlık Bakanlığı (2010). Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 773. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/programlar/hareketli-hayat-programi-2014-2017.pdf adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 07.05.2019).
T.C. Sağlık Bakanlığı (2018a). Çocuk ve ergen için kronik hastalıklarda fiziksel aktivite rehberi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1089. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Cocuk_ve_Ergen_Rehberi.pdf adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 30.04.2019)
T.C. Sağlık Bakanlığı (2018b). Erişkin için kronik hastalıklarda fiziksel aktivite rehberi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1088. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/rehberler/Eriskin_Rehberi.pdf adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 30.04.2019)
Tandon, P. S., Tovar, A., Jayasuriya, A. T., Welker, E., Schober, D. J., Copeland, K. ... Ward, D. S. (2016). The relationship between physical activity and diet and young children's cognitive development: A systematic review. Preventive Medicine Reports, 3, 379-390.
Taşçı, B. (2010). Sokağın günümüz koşullarında çocuk oyun alanı olarak ele alınması ve değerlendirilmesi . Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Tunay, B. (2008). Yetişkinlerde Fiziksel Aktivite. Ankara: Klasmat Matbaacılık.
Ulucan, H., Türkçapar, Ü., Cihan, B. B. (2012). Beden eğitimi öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları sorunların incelenmesi (Kırşehir ili uygulaması). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 265-277.
Uys, M., Bassett, S., Draper, C. E., Micklesfield, L., Monyeki, A., De Villiers, A., Lambert, E. V., HAKSA 2016 Writing Group. (2016). Results from South Africa’s 2016 report card on physical activity for children and youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(Suppl 2), 265-273.
Wehrmeister, F. C., Menezes, A. M. B., Muniz, L. C., Martínez-Mesa, J., Domingues, M. R., Horta, B. L. (2012). Waist circumference and pulmonary function: a systematic review and meta-analysis. Systematic reviews, 1(1), 55.
Yaprak, P., Amman, M. T. (2009). Sporda kadınlar ve sorunları. Türkiye Kick Boks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 39-49.
Yaylacı, F. B. (2012). İlköğretim okullarında “Nasıl bir beden eğitimi dersi istiyorum?” Milli Eğitim Dergisi, 42(195), 194-210.
Yüksel, H. S., Tuncel, F. (2017). Aday sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi deneyimleri ve yansıtıcı öğretim uygulamaları yoluyla bakış açılarının dönüşümü. Journal of Human Sciences, 14(4), 3440-3455.
Yıldırım, A., Şimşek H. (2008). Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zorba, E. (2013). Fiziksel Aktivite ve Fiziksel Uygunluk. Ankara: Fırat Matbaacılık.