Burak GÜRER, Samed ÜNAL, Vildan Büşra ARIKAN

DOĞA SPORLARI YAPAN BİREYLERİN GENEL ÖZ YETERLİLİKLERİNİN PROBLEM ÇÖZME BECERISINE ETKİSİ

Öz: Doğa sporları içerisinde birçok problem barındırmaktadır. Doğa sporları fiziksel, psikolojik ve zihinsel olarak sporcuyu zorlamaktadır. Özellikle doğa sporlarını yaparken beklenmedik bir durumda bu beceriler öne çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı doğa sporu yapan bireylerin genel öz yeterliliklerinin problem çözme becerisine etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini 2017 yılında Türkiye’de çeşitli branşlarda doğa sporu yapan 618 kişi oluşturmuştur. Sherer ve ark. (1982) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ye uyarlaması Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından yapılan Genel Öz Yeterlilik ölçeği ile Heppner ve Peterson (1982) tarafından geliştirilen Türkçe’ ye uyarlaması Şahin, Şahin ve Heppner (1993) tarafından yapılan Problem Çözme envanteri kullanılmıştır. Ölçekler için Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı .87 ve .79 olarak bulunmuştur. Elde edilen verilerin analizinde Independent Samples T testi ve iki gruptan fazla durumda tek yönlü varyans analizi (One Way Anova) testi ve aralarındaki ilişki için korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuçta cinsiyet, yaş, eğitim durumu, doğa sporu çeşidi ve deneyim değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı farklara ulaşılmıştır. Buna göre genel öz yeterlilik doğa sporlarında problem çözme becerisini etkilemektedir. Genel öz yeterlilik ile problem çözme becerisi arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki bulunmuştur. Doğa sporlarının yapıldığı mevsim ve alanların bu sonuçlara etki ettiği düşünülmektedir. Özellikle doğa sporuna yoğun olarak katılanların kendilerini geliştirici eğitimlere katılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğa sporu, Problem Çözme, Genel Özyeterlilik

PDF

___

Attarian, A. (2002). Managing groups at climbing sites. In Proceedings of the 16th International Conference on Outdoor Recreation and Education (pp. 20-27).
Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia of Human Behavior, Cilt 4, VS Ramachaudran (Ed), New York. Academic Press, 71-81.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control (pp. 3-604). New York: wH Freeman.
Bisson, C. (1999). Sequencing the Adventure Experience. In Adventure Programming. (Eds. J.C. Miles and S. Priest). State Collage. PA: Venture
Broadhurst, R. (2001). Managing Environments for Leisure and Recreation. London: Taylor & Francis Group.
Caymaz, E., Erenel, F., ve Gürer, B. (2013). Liderlik karizması, adanmışlık ve gruba aidiyetin gönüllü çalışma performansına etkileri: AKUT arama kurtarma derneği örneği. International Journal of Human Sciences, 10(1), 129-147.
Dinç, S.C. (2006). Doğa sporları etkinliklerine ilişkin liderlik ölçeğinin geliştirilmesi. Doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Draper, N., Jones, G.A., Fryer, S., Hodgson, C. & Blackwell, G. (2008). Effect of an on-sight lead on the physiological and psychological responses to rock climbing. Journal of Sports Science and Medicine, 7, 492-498.
Dubrin, A.J. (1995). Leadership: Research findings, Practice and Skills, Houghton.
Ekmekçi, R., Mesut, İ ve Miçooğulları. (2018). Spor Yapan ve Yapmayan Lise Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri Arasındaki Farkın Belirlenmesi. Uluslararası Rekreasyon ve Spor Yönetimi Kongresi, 10 - 13 Mayıs 2018, 401.
Ferah, D. (2000). Kara harp okulu öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının ve problem çözme yaklaşım biçimlerinin cinsiyet, sınıf, akademik başarı ve liderlik yapma açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
Florenthal, B., & Shoham, A. (2001). The impact of persuasive information on changes in attitude and behavioral intentions toward risky sports for arousal-seeking versus arousal-avoidance individuals. Sport Marketing Quarterly, 10, 83–95.
Graydon, D., Hanson, K. (2010). Zirvelerin Özgürlüğü (Çev: T. Fındık). Ankara: Homer Yayımcılık.
Gucciardi, D.F., Gordon, S., & Dimmock, J.A. (2008). Towards an understanding of mental toughness in Australian football. Journal of Applied Sport Psychology, 20(3), 261-281.
Gürer, B. (2012). Investigating The Leadership Skills In Outdoor Sports & Search And Rescue, Abant İzzet Baysal University, Unpublished PhD thesis
Gürer, B., Yıldırım, E., Abakay, U. ve Altıngül, O. (2015). Examination of Time Management of The Ones Who Do Mountaineering in Terms of Some Variables, International Journal of Sport Studies, 5(9), 1054-1061.
Gürer, B., & Yildiz, M. E. (2015). Investigation of sport rock climbers’ handgrip strength. Biology of Exercise, 11(2), 55-57.
Gürer, B. (2015). The investigation of problem solving skill of the mountaineers in terms of demographic variables. Educational Research and Reviews, 10(11), 1496-1504.
Hayashi, A., Ewert, A. (2006). Outdoor Leaders Emotional Intelligence and Transformational Leadership. Journal of Experiential Education. 28(3), 222-242.
Heppner PP, Peterson CH (1982). The Development and Implications of a Personal-Problem Solving Inventory. J. Counsel. Psychol, (29), 66-75.
Hoffman, B. & Schraw, G. (2009). The influence of self-efficacy and working memory capacity on problem-solving efficiency. Learning and Individual Differences, 19, 91–100.
Jack S.J., Ronan K.R. (1998). Sensation seeking among high and low risk sports participants. Personality and Individual Differences, 25(6), 1063-1083.
Kelley, M. P., Coursey, R. D., & Selby, P. M. (1997). Therapeutic adventures outdoors: A demonstration of benefits for people with mental illness. Psychiatric Rehabilitation Journal, 20(4), 61-73.
Kerr, J. H., & Mackenzie, S. H. (2012). Multiple motives for participating in adventure sports. Psychology of sport and exercise, 13(5), 649-657.
Kurt, Ş., Bayazıt, B., Keskin, Ö. ve Taşkıran, M. Y. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Beceri Gelişimlerine Dağcılık Eğitiminin Etkisi (Kocaeli Üniversitesi Örneği). İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-10.
Llewellyn, D. J., Sanchez, X., Asghar, A., & Jones, G. (2008). Self-efficacy, risk taking and performance in rock climbing. Personality and Individual Differences, 45(1), 75-81.
Martha, C., Sanchez, X. & Freixanet, M.G. (2009). Risk perception as a function of risk exposure amongst rock climbers. Psychology of Sport and Exercise, 10(1), 193-200.
Martin, P. (2004). Outdoor adventure in promoting relationships with nature. Journal of Outdoor and Environmental Education, 8(1), 20-28.
Moynier, J. (2004). Herkes İçin: Dağcılık. Bilge Sanat Yapım Yay. Tant. Kağ. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.
Pajares, F. (2002). Gender and perceived self-efficacy in self-regulated learning. Theory into practice, 41(2), 116-125. Priest, S., & Dixon, T. (1991). Towards a new theory of outdoor leadership style. Leisure Studies, 10(2), 163-170.
Rosen, B. N., & Peterson, L. (1990). Gender differences in children's outdoor play injuries: A review and an integration. Clinical Psychology Review, 10(2), 187-205.
Rosnet, E., Heuze, J.P. (2003). Les aspects psychologiques de la pratique de l’alpinisme (Psychological aspects of mountaineering). In J. P. Richalet & J. P. Herry (Eds.), Médecine de l’alpinisme et des sports de montagne (3rd ed.) pp. 79-91.
Sherer, M., Maddux, J.E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., Rogers, R.W. (1982). The self-efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports, 51(2), 663-671.
Schunk, D. H. (1995). Self-efficacy, motivation, and performance. Journal of applied sport psychology, 7(2), 112-137.
Şahin N, Şahin, N.H, & Heppner P.P. (1993). “Psychometric proporties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students”. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.
Toczek-Werner, S. & Sołtysik, M. (2009). Participation of Poles in outdoor sport activities in view of age diversification. Studies in physical culture and tourism, 16(4), 431-438.
Türkiye Dağcılık Federasyonu. (2020). www.tdf.gov.tr/istatistikler/ Erişim tarihi: 04.03.2020
Yıldırım F, İlhan İ.Ö. (2010). Genel Öz yeterlik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
Wagner, R.J., Campbell, J. (1994). Outdoor based experiential training: Improving transfer of training using virtual reality. Journal of Management Development, 13(7), 4-11.