Ters Akıntının Açtığı Oyuk: Sevim Burak'ın "Büyük Kuş" Adlı Öyküsünü Feminist Eleştiri ve Minör Edebiyatın Potansiyel Paslaşmaları Üzerinden Okumak

Sevim Burak’ın 1965 yılında yayımlanan Yanık Saraylar adlı kitabının içindeki dördüncü öykü olan “Büyük Kuş”, en genel anlamıyla erkek egemen düzende “öteki oluş”un, “kadın oluş”un öyküsüdür. Öyküde, eril-kentin sokaklarında dolaşan kadının kendine ait olmayan dışsal alandaki mücadelesi, yersiz-yurtsuzluğu ve hayatta kalma çabası amorf bir dil aracılığıyla aktarılmıştır. Dil bilgisi kurallarının, noktalama işaretlerinin alt üst edildiği metinde, cümlelerin çizgisel sürekliliği anlayışına da darbe vurularak parçalı bir anlatım tekniği tercih edilmiştir. Bu bağlamda “Büyük Kuş” öyküsü, eril iktidarın söylemini ve onun kurallarını kullanmayı reddeden, bu iktidar tarafından sindirilmiş, yok sayılmış kadınların sesini hâkim dilde çeşitli oyuklar açarak duyurmaya çalışan bir eser olup, bu özellikleriyle de minör edebiyatla paslaşan bir yapıdadır. Eserdeki içerik ve biçim müzakeresi ise feminist eleştirinin ana düşünsel pratikleri ile minör yazının biçimsel özelliklerini bir araya getiren bir köprünün kurulmasını sağlayan ana etkenlerdendir.

Anahtar Kelimeler:

Sevim Burak, “Büyük Kuş”, feminist eleştiri, minör edebiyat, ötekilik, yersiz-yurtsuzluk, amorf di

The Analysis of The Story of "Büyük Kuş" In The Context of Feminist Criticism and Minor Literature: The Hollow Created By a Crosscurrent

“Büyük Kuş”, which is the fourth story of Yanık Saraylar published in 1965, is basically the story of experience of “femininity”-“otherness” in a male-dominated social order. In the text, the struggle of woman against the gendered sociocultural mechanisms or in other words, her survival effort and placelessness are told with an amorphous language. The story deconstructs grammar rules, punctuation marks, the linear continuity of sentences and adopts a fragmented narrative technique. In this context, the story of “Büyük Kuş” is a text that refuses the discourse and rules of masculine domination and tries to announce the voice of women labelled as “the second sex” by undermining the major language. Hence, it can be sait that it has various common features with minor literature. The negotiation of content and form in the text is also one of the main factors that establishs a bridge between the intellectual practices of feminist criticism and stylistic features of minor literature.

Keywords:

Sevim Burak, “Büyük Kuş”, feminist criticism, minor literature, otherness, placelessness, amorphous language,

PDF

___

Arık-Kırtıl, Gonca (2003). “Feminist Edebiyat Eleştirisi Açısından Sevim Burak.” Kadın Araştırmaları Dergisi. Sayı 8. (127-151).
Aydoğan, Yüce (2009). Yazınsal Disko: Halid Ziya Uşaklıgil’in Yeğin Yazısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Burak, Sevim (1993) “Büyük Kuş” Yanık Saraylar içinde. İstanbul: Nisan Yayınları.
Butler, Judith (2008). Cinsiyet Belası. Çev., Başak Ertür. İstanbul: Metis.
Colebrook, Claire (2009). Gilles Deleuze. Çev., Cem Soydemir. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Deleuze, Gilles and Felix Guattari (1983). Anti-Oedipus. Trans. by Robert Hurley, Mark Seem, Helen R. Lane. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Deleuze, Gilles ve Felix Guattari (2000) Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin. Çev., Özgür Uçkan ve Işık Ergüden. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Spivak, Gayatri C. (1987). “Displacement and the Discourse of Woman.” In Displacement: Derrida and After (Theories of Contemporary Culture). Edited by Mark Krupnick. Bloomington: Indiana University Press.
Şentürk, Semiha (2008). “Sevim Burak: Minör bir Edebiyat mı?” Yazıdan Söze. Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Lisansüstü Sempozyumu.
Irzık, Sibel (2004). “Öznenin Vefatından Sonra Kadın Olarak Okumak.” Kadınlar Dile Düşünce: Edebiyat ve Toplumsal Cinsiyet içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kristeva, Julia (1994). “Kadınların Zamanı.” Çev., İskender Savaşır. Defter. Sayı 21.
Mungan, Murathan (1983). “Ruh Çağıran Metinler.” Somut.
Özkök, Seher (2008). “Büyük Kuş’ta Dile Karşı Öteki Olmak.” Kritik. Sayı 1.
Spivak, Gayatri C. (1987). “Displacement and the Discourse of Woman.” In Displacement: Derrida and After (Theories of Contemporary Culture). Edited by Mark Krupnick. Bloomington: Indiana University Press.
Şentürk, Semiha (2008). “Sevim Burak: Minör bir Edebiyat mı?” Yazıdan Söze. Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Lisansüstü Sempozyumu.