İktidarın Sosyolojik Kimliği: Aşiretlerde İktidarın Biçimi ve Kaynakları

Bu çalışmanın temel konusunu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde henüz etkinliğini birçok alanda koruyan aşiret örgütlenmelerindeki iktidar olgusu oluşturmaktadır. Eskisine oranla büyük bir çözülmelere rağmen aşiretler, bölgede iktidar elde etmedeki konumlarını önemli oranda korumaktadır. Diğer bir ifadeyle, aşiret ideolojisinin devam ettirilmesinin temelinde iktidar mücadelesi önemli bir motivasyondur. Dolayısıyla bölgede gündelik yaşam pratiklerinin belirlenmesinde önemli bir belirleyici olan iktidarın analizi, bu yapıların daha iyi anlaşılmasını da mümkün kılmaktadır. Bölgede, etki dereceleri birbirinden farklı olmakla beraber, devlet ile ilişkiler, sahip olunan servet, ait olunan aile/soyun kutsiyeti aşiretin biçimini, aşiret liderinin gerek kendi üyeleri üzerinde ve gerekse diğer aşiretler karşısındaki iktidarının mahiyetini belirleyen temel faktörlerdir.
Anahtar Kelimeler:

Aşiret, iktidar, aile, soy, kutsiyet.

Sociological Identity Of Power: The Form and Sources Of Power In Tribes

The main theme of this study is the phenomenon of power in tribal associations, still very effective and active in many areas, in South-eastern Region of Turkey. Even though they are in a state of disintegration compared to the past, the tribes still maintain their central role in the region in the hierarchy of power. In other words, the power struggle is an important motivation behind maintaining the tribal ideology. Thus, the analysis of power, which is the main determinant in the daily practices of life in the region, makes it possible to have a better understanding of these structures. Though the extent of their effect differs from each other, one's relations with the state, the wealth owned and the family one belongs to / sanctity of its lineage are the fundamental determining factors of power in the region, which in turn form the structure of the tribe and outlines the nature of the authority of the tribal leader both on his people and on other leaders.

___

  • ARSLAN, Hüsamettin 1999 “Bilim, Bilimsel Bilgi ve İktidar”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, s.7, Yıl 2, Ankara: Doğu Batı Yayınları, s:55-79.
  • Aşiretler Raporu 2003 İstanbul: Kaynak Yayınları. ATAY, Tayfun 1997 “Kaşkaylar ve Kürtler: İki Kitap Temelinde Ortadoğu’da Aşiret-Devlet İlişkiler Üzerine Bir Karşılaştırma Denemesi”, Toplum ve Bilim, Sayı 72, İstanbul: Birikim Yayınları, s: 128-139. AYTAR, Osman Hamidiye Alaylarından Köy Koruculuğuna, İstanbul: Medya Güneşi Yayınları.
  • BARTH, Fredrik 2001 Kürdistan’da Toplumsal Örgütlenmenin Temelleri, (Çev: Serap Ruken Şengül, Hişyar Özsoy), İstanbul: Avesta Yayınları.
  • BAŞTUĞ, Sharon 1996 “Asya Bozkırlarında Altaylı Göçebelerde Kabile, Federasyon ve Devlet”, Toplum ve Bilim, Sayı 69, , İstanbul: Birikim Yayınları, s: 150-178. BECK, Lois 1983 “Iran and the Qaşhqai Tribal Confederacy”, The Conflict of the Tribe a n d State in Iran and Afghanistan, (der: Richard Tapper), NewYork: St. Martin.
  • BEŞİKÇİ, İsmail 1970 Doğu Anadolu’nun Düzeni, İstanbul: e Yayınları.
  • BRUİNESSEN, Martin van Kürdistan Üzerine Yazılar, İstanbul: İletişim Yayınları
  • BRUİNESSEN, Martin van 2003 Ağa Şeyh Devlet (Çev: Banu Yalkut), İstanbul: İletişim Yayınları. BURKE, Peter Tarih ve Toplumsal Kuram, (Çev: Mete Tunçay), İstanbul: Tarih Vakfı Y u r t Yayınları.
  • FOUCAULT, Michel Power-Knowledge, NewYork: Pantheon Books. FRASER, Nancy 1989 Unruly Practices: Power, Discourse and Gender in Contemprary Social Theory, Cambridge: Polity Press.
  • FREUD, Sigmund 1999 Sanat ve Edebiyat, İstanbul: Payel Yayınları.
  • HECKMANN, Lale Yalçın Kürtlerde Aşiret ve Akrabalık İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları. İNSEL, Ahmet 2000 İktisat İdeolojisinin Eleştirisi, İstanbul: Birikim Yayınları. İLYAS, Ahmet 2009 Türkiye’de Aşiret-Siyaset İlişkisi: Urfa Örneği (1950-2003), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • JWAİDEH, Wadie 1999 Kürt Milliyetçiliğinin Tarihi, (Çev. İsmail çekem-Alper Duman), İstanbul: