Kûfe’nin Sosyal ve Kültürel Yapısına Genel Bir Bakış (7-10. Yüzyıl)

Hz. Muhammed’in vefatından sonra Hulefâyı Râşidin devrinde İslâmiyethızla Arap Yarımadası’nın dışına kadar yayılmıştır. Hz. Ömer dönemindeSâsâni İmparatorluğu ile M. 636 yılında yapılan Kadisiye Savaşı’nda başkentleriMedâin’in ele geçirilmesinin ardından M. 642 yılında yapılan NihavendMeydan Savaşı’nda bir kez daha ağır bir yenilgiye uğratılmışlardır. BöyleceMüslümanlar Sâsâni İmparatorluğu’nun bölgedeki hâkimiyetine son vererekbüyük bir zafer elde etmişlerdir. Hz. Ömer döneminde yapılan bu fetihlerinyanı sıra devlet teşkilatlanmasında da önemli adımlar atılmıştır. Bunlardanen önemlisi de Kûfe, Basra ve Fustat gibi ordugâh şehirlerin kurulmasıdır.Bu şehirler kuruldukları andan itibaren önemli siyasi ve sosyal olaylara sahneolmuştur. Sa’d b. Ebi Vakkâs tarafında kurulan Kûfe, sahip olduğu stratejikkonumu ve verimli arazileri sayesinde bölgenin ekonomik ve kültürelbakımından gelişmesini sağlamıştır. Bu özellikleri sayesinde Hz. Ali ve ilkAbbasî halifeleri tarafından Bağdat kuruluncaya kadar başkent olarak tercihedilmiştir. Bunların yanı sıra Kûfe, İslâm dünyasında oluşan düşünce ekollerinin,tasavvufun, İslâmi ilim ve kültürün merkezi olmuştur.