TÜRKİYE’DE NEGATİF GELİR VERGİSİ SİSTEMİ ÖNERİSİNİN BÜTÇE ÜZERİNE ETKİ ANALİZİ

Çalışmada, Türkiye’de devletin belirlediği kriterlere göre, çalışabilecek yaş ve güçte olup, yoksulluk içerisinde yaşayanlara yönelik yapılan mevcut sosyal yardım uygulamaları yerine negatif gelir vergisi uygulaması gerçekleştirilmesi durumunda devlet bütçesi üzerine etkisinin nasıl olacağı araştırılmıştır. Çalışmanın amacı, Türkiye’de yoksulluk sınırları içerisinde yaşamakta olanlara sağlanan sosyal yardım ödemelerine alternatif olarak negatif gelir vergisi sisteminin kullanılabilirliğini bilgi kullanıcıları ve politikacılar açısından dikkat çekmektir. Çalışmada öncelikle negatif gelir vergisi ile ilgili literatür taraması gerçekleştirilmiş ve daha sonra örnek bir negatif gelir vergisi sistemi senaryosu çerçevesinde yapılan analiz ile Türkiye’de çalışabilir durumdaki yoksul olanlara negatif gelir vergisi sisteminin uygulanması durumunda mevcut sosyal yardım uygulamalarına göre bütçe üzerine etki analizi yapılmıştır. Analiz için ihtiyaç duyulan veriler, başta TÜİK olmak üzere, Türkiye’deki resmi kurumlar tarafından yayımlanan istatistiklerden elde edilmiştir. Yapılan analizlerden, Türkiye’de çalışabilir durumda olan yoksul sosyal yardım yararlanıcıları için, mevcut sosyal yardım sistemi yerine negatif gelir vergisi uygulanması durumunda devlet bütçesi üzerine pozitif etki yaratacağı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bütçe Etki Analizi, Sosyal Devlet, Sosyal Yardım, Negatif Gelir Vergisi

BUDGET IMPACT ANALYSIS OF NEGATIVE INCOME TAX SYSTEM RECOMMENDATIONS IN TURKEY

PDF

___

• Aktan C.C., Vural, İ.Y. (2002). Yoksullukla Mücadele ve Negatif Gelir Vergisi Önerisi. Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayınları.
• Aktan, C.C., Vural, İ.Y. (2006). “Gelir Dağılımında Adaletin Sağlanması Açısından Negatif Gelir Vergisi Önerisi”. Vergileme: Vergi Teorisi ve Vergi Politikası. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Ataç. B., Şener, O., Kirmanoğlu, H., Şenatalar, B. (2007). Kamu Ekonomisi ve Devletin Ekonomideki Yeri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, No:789.
• Batırel, Ö.F. (1974). Negatif Gelir Vergisi Sorunu. İ.T.İ.A. dergisi, İstanbul, s.23-25.
• Çalışkan, Ş. (2010), Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk. Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı:59, 89-132.
• Davide, T. (2009). Universal Basic Income and Negative Income Tax: Two Different Ways of Thinking Redistribution. The Journal of Socio Economics.246-255.
• Eckstein, O. (1973). Public Finance (Third Edition ). New Jersey: Prentice Hall, Inc.
• Friedman, M ve Friedman, R. (1988). Kapitalism ve Özgürlük. Çev:D. Erberk ve N. Himmetoğlu. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Friedman, M. ve Rose. (1980). Free to Choose. Harcourt Brace Jevanovich, New York and London.
• Giray, F. (1989). Negatif Gelir Vergisi ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunun Niteliği ve Karşılıklı Değerlendirilmesi. Maliye Yazıları,103-113.
• Haveman, R.H. (1970). The Economics Of Public Sector. Newyork: John Wiley and Sons Inc.
• Kabasakal, Ö. (1995). Gelir Dağılımını Düzenleyen Bir Araç Olarak Negatif Gelir Vergisi. Yeni Türkiye Dergisi, 183-185.
• Kargı, V. (1986). Negatif Gelir Vergisi –Türkiye İçin Model Denemesi-. Çukurova Üniversitesi SBE, Adana.
• Lopez-Daneri, M. (2016). NIT Picking: The Macroeconomic Effects of a Negative Income Tax. Journal Of Economic Dynamics and Control, Vol.68,1-16.
• Öncel, T. 1980). Gelirin Yeniden Dağılım Politikası Aracı Olarak Negatif Gelir Vergisi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, sayı:8, İstanbul, 1-14.
• Rose, H. (1968). An Experimental Study Of The Income Tax. Second Annual Meeting of the Community Services of Pennsylvania, Harrisburg,1-10.
• Şahin, Serdar. (2008). Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesinde Kişisel Harcamaların Dikkate Alınmasının Vergilendirmede Etkinlik Açısından Analizi ve Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sos. Bil. Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Ankara.
• Yar, Fatih. (2015). Türkiye’de Gelir Dağılımı & Yoksulluk. Global Politika ve Strateji, Ankara.
• Ekonomik Araştırma Forumu, Erişim Tarihi: 05.01.2019 http://eaf.ku.edu.tr/sites/eaf.ku.edu.tr/files/20122008- 3.pdf
• Aralık 2017 Açlık ve Yoksulluk Sınırı, Erişim Tarihi: 26.02.2019 http://www.turkis.org.tr/ARALIK-2017-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d11671
• http://www.mlopezdaneri.com/MLDaneri/Research_files/NIT%20%28Final%20Version%29.pdf, Erişim Tarihi: 12.02.2019.