Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İşsizlik: Geçiş Ekonomileri için Panel Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı

Çalışmanın amacı geçiş ekonomilerinde doğrudan yabancı yatırımlar ile işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin simetrik ve asimetrik açıdan incelenmesidir. Geçiş ekonomilerinde, yatırımlar için yeterli tasarrufun sağlanamaması sebebiyle doğrudan yabancı yatırım girişleri yeni yatırımların artması ve işsizliğin azalmasında önem arz etmektedir. Doğrudan yabancı yatırımlar ile işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığı Dumitrescu ve Hurlin panel simetrik ve asimetrik nedensellik testi yardımı ile 1995-2019 dönemi için yıllık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Panel simetrik nedensellik test sonuçları işsizlikten doğrudan yabancı yatırımlara doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığını ortaya koymuştur. Diğer yandan panel asimetrik nedensellik test sonuçları ise işsizlik ve doğrudan yabancı yatırımların pozitif ve negatif bileşenleri arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisini belirlemiştir. Diğer bir ifadeyle pozitif bileşen işsizlik ile pozitif bileşen doğrudan yabancı yatırım arasında ve negatif bileşen işsizlik ile negatif bileşen doğrudan yabancı yatırım arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulguların önemini, değişkenlerin ham halleri ile yakalanamayan ilişkilerin saklı ilişkide ortaya konması ve geçiş ekonomileri için işsizlik ve doğrudan yabancı yatırımların karşılıklı ilişkisinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar ve işsizlik arasındaki geri besleme sürecinin belirlenmesi görünür ilişkiden daha büyük bir ilişkinin varlığına işaret etmektedir. Böylece ülke ekonomisine katkı sunan doğrudan yabancı yatırım girişleri işsizliği azaltma politikalarını destekleyecek ve geri besleme sürecinin işlerliği ile doğrudan yabancı yatırım girişlerine yönelik olumlu ekonomik durumu ortaya koymuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

doğrudan yabancı yatırımlar, işsizlik, geçiş ekonomileri, panel asimetrik nedensellik testi

Foreign Direct Investments and Unemployment: A Panel Symmetric and Asymmetric Causality Approach for Transition Economies

The study's goal is to investigate the symmetrical and asymmetrical causation link between foreign direct investment and unemployment in transition economies. Foreign direct investment inflows are critical in growing new investments and lowering unemployment in transition economies. Dumitrescu and Hurlin panel symmetric and asymmetric causality tests using yearly data from 1995 to 2019 are used to determine the presence of a causal link between foreign direct investment and unemployment. According to the results of panel symmetric causality test, it is found that there is an existence of a unidirectional causality relationship from unemployment to foreign direct investment. On the other hand, panel asymmetric causality test results determined a bidirectional causality relationship between the positive and negative components of unemployment and foreign direct investments. In other words, a bidirectional causality relationship is discovered between the positive components unemployment and foreign direct investment, and the negative component unemployment and foreign direct investment. The empirical results are important because they indicate linkages that cannot be represented using the raw forms of the variables in the hidden relationship, as well as determining the reciprocal relationship between unemployment and foreign direct investment in transition countries. The determination of the feedback mechanism between foreign direct investments and unemployment indicates that the existence of a larger relationship than the apparent relationship. Thus, foreign direct investment inflows that contribute to the country's economy will support unemployment reduction policies and will reveal the operability of the feedback process and the positive economic situation for foreign direct investment inflows.

Keywords:

foreign direct investment, unemployment, transition economies, panel asymmetric causality test doğrudan yabancı yatırımlar, işsizlik, geçiş ekonomileri, panel asimetrik nedensellik testi,

PDF

___

Ajaga, E., & Nunnenkamp, P. (2008). Inward FDI, value added and employment in US states: A panel cointegration approach (No. 1420). Kiel Working Paper.
Aktar, İ., Demirci, N., & Öztürk, L. (2009). Can unemployment be cured by economic growth and foreign direct investment?. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 452-467.
Alter, R. (1994). Foreign investment: Engine for employment?. Organisation for Economic Cooperation and Development. The OECD Observer, (190), 1-4.
Ari, Y. O. (2021). FDI and the unemployment: A causality analysis for the BRICS countries. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(2), 269-278.
Arslan, M., & Zaman, R. (2014). Unemployment and its determinants: A study of Pakistan economy (1999-2010). Journal of Economics and Sustainable Development, 5(13), 20-24.
Ashurov, S., Othman, A. H. A., Rosman, R. B., & Haron, R. B. (2020). The determinants of foreign direct investment in Central Asian region: A case study of Tajikistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkmenistan and Uzbekistan (A quantitative analysis using GMM). Russian Journal of Economics, 6, 162–176.
Bal, H., & Göz, D. (2010). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve Türkiye. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 450-467.
Balcerzak, A. P., & Zurek, M. (2011). Foreign direct investment and unemployment: VAR analysis for Poland in the years 1995-2009. European Research Studies, 14(1), 3-14.
Bayar, Y., & Özoğul, A. G. (2019). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam üzerindeki etkisi: Avrupa birliği geçiş ekonomileri örneği. Kamu-İş, 14(4), 21-35.
Bevan, A. A., & Estrin, S. (2000). The determinants of foreign direct investment in transition economies. Working Papers Series No.342, William Davidson Institute.
Borensztein, E., De Gregorio, J., & Lee, J. W. (1998). How does foreign direct investment affect economic growth?. Journal of International Economics, 45(1), 115-135.
Bozoklu, Ş., & Yılancı, V. (2013). Finansal gelişme ve iktisadi büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Gelişmekte olan ekonomiler için analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 161-187.
Brady, D., & Wallace, M. (2000). Spatialization, foreign direct investment and labor outcomes in The American States, 1978–1996. Social Forces, 79(1), 67-105.
Canbay, Ş., & Kırca, M. (2020). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının işsizlik üzerine etkileri: 1991-2016 dönemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 154-163.
Chang, S. C. (2007). The interactions among foreign direct investment, economic growth, degree of openness and unemployment in Taiwan. Applied Economics, 39(13), 1647-1661.
Craigwell, R. (2006). Foreign direct investment and employment in the English and Dutch-speaking Caribbean. ILO Subregional Office for the Caribbean. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---americas/---ro-lima/---sro-port_of_spain/documents/meetingdocument/wcms_306245.pdf (Erişim Tarihi: 25 Nisan 2022).
Çolak, O., & Alakbarov, N. (2017). Does foreign direct investments contribute to employment? Empirical approach for the commonwealth of independent states. Bilig, 83, 147-169.
Dumitrescu, E. I., & Hurlin, C. (2012). Testing for granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29, 1450-1460.
Eyidiker, U. (2020). Geçiş ekonomisi kavramı ve bir geçiş ekonomisi örneği Türkmenistan. Sosyal Bilimler Metinleri, 2020(1), 13-35.
Genç, M. C., & Karış, Ç. (2019). Düşük, orta ve yüksek gelirli ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam üzerindeki etkisinin panel veri analizi. Ç. Karış & M. Ç. Gözen (Ed.), İktisat Seçme Yazılar 2019 içinde (ss. 93-116). Trabzon: Celepler Matbaacılık Yayın ve Dağıtım.
Golejewska, A. (2001). Foreign direct investment and employment in a host country: The case of Polish manufacturing. Yearbook Of Polish European Studies, (5), 97-114.
Göçer, İ., & Peker, O. (2014).Yabancı doğrudan yatırımların istihdam üzerindeki etkisi: Türkiye, Çin ve Hindistan örneğinde çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme analizi. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 107-123.
Hatemi-J, A. (2011). Asymmetric panel causality tests with an application to the impact of fiscal policy on economic performance in Scandinavia. MPRA No. 55527, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/55527/ (Erişim Tarihi: 06 Nisan 2022).
Hisarcıklılar, M., Gültekin-Karakaş, D., & Aşıcı, A. A. (2014). Can FDI be a panacea for unemployment?: The Turkish case. In T. Dereli, Y. P. Soykut-Sarıca, & A. Şen-Taşbaşı (Eds.), Labor and Employment Relations in A Globalized World (pp. 43-70). Springer, Cham.
Irpan, H. M., Saad, R. M., Nor, A. H. S. M., & Ibrahim, N. (2016). Impact of foreign direct investment on the unemployment rate in Malaysia. In Journal of Physics: Conference Series, 710(1), 1-10.
Javorcik, B.S. (2004). Does foreign direct investment increase the productivity of domestic firms? In search of spillovers through backward linkages. The American Economic Review, 94(3), 605-627.
Jayaraman, T. K., & Singh, B. (2007). Impact of foreign direct investment on employment in Pacific Island Countries: An emprical study of Fiji. Working Paper Series No. 35, Asia-Pacific Research and Training Network on Trade.
Jude, C., & Silaghi, M. I. P. (2016). Employment effects of foreign direct investment: New evidence from Central and Eastern Countries. International Economics, 145, 32-49.
Karabulut, Ş. (2019). İşsizlikle mücadelede doğrudan yabancı yatırımların etkisi: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 5(9), 79-99.
Knoedler, H. (2000). Domestic employment effects of foreign direct investment: Empirical evidence. Management Research News, 23, 2-4.
Kurtovic, S., Siljkovic, B., & Milanovic, M. (2015). Long-term impact of foreign direct investment on reduction of unemployment: Panel data analysis of the Western Balkans countries. Journal of Applied Economics and Business Research, 5(2), 112-129.
Moosa, I. A. (2002). Foreign direct investment theory, evidence and practice. Palgrave, New York: USA.
Mucuk, M., & Demirsel, M. T. (2013). The effect of foreign direct investments on unemployment: Evidence from panel data for seven developing countries. Journal of Business Economics and Finance, 2(3), 53-66.
Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
Rizvi, S. Z. A., & Nishat, M. (2009). The impact of foreign direct investment on employment opportunities: Panel data analysis: Empirical evidence from Pakistan, India and China. The Pakistan Development Review, 48(4), 841-851.
Saray, M. O. (2011). Doğrudan yabancı yatırımlar-istihdam ilişkisi: Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 161, 381-403.
Schmerer, H. J. (2014). Foreign direct investment and search unemployment: Theory and evidence. International Review of Economics and Finance, 30, 41-56.
Strat, V. A., Davidescu, A., & Paul, A. M. (2015). FDI and the unemployment-a causality analysis for the latest EU members. Procedia economics and finance, 23, 635-643.
Sun, H. (1998). Macroeconomic impact of direct foreign investment in China: 1979-1996. The World Economy, 21(5), 675-694.
Taylor, M. P. & Sarno, L. (1998). The behavior of real exchange rates during the post-Bretton Woods period. Journal of international Economics, 46(2), 281-312.
Vergil, H., & Ayas, A. (2009). Doğrudan yabancı yatırımların istihdam üzerindeki etkileri: Türkiye örneği. İktisat İşletme ve Finans, 24,1-25.
World Development Indicators. (2022). https://datatopics.worldbank.org/world-development-indicators/ (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022).
Yaylı, Ş., & Değer, M. K. (2012). Doğrudan yabancı yatırımlar ve istihdam arası ilişkiler: Gelişmekte olan ülkeler üzerine dinamik panel veri nedensellik analizleri (1991-2008). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49(568), 43-63.
Yücel, F., & Dilaver, H.(2022). Geçiş ekonomilerinde özelleştirme sonuçlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 5(1), 19-52.
Zeb, N., Qiang, F., & Sharif, M. S. (2014). Foreign direct investment and unemployment reduction in Pakistan. International Journal of Economics and Research, 5(2), 10-17.