Uluslararası İlke ve Standartlar Bağlamında Yaşlı Hakları ve Sosyal Hizmet Uygulamaları

Tüm dünyada nüfusun yaşlanmakta oluşu, yaşlılığı, yaratacağı ekonomik, sosyal ve sağlık sorunların giderilmesi bağlamında sosyal politikaların odağı haline getirerek uluslararası kuruluşların, devletlerin ve bilimsel çalışmaların gündemine taşımıştır. Böylece özel olarak korunması gereken bir kesim olarak algılanmaya başlanan yaşlıların sahip oldukları haklar Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), BM Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü, Gıda ve Tarım Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ), Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği (AB) gibi birçok uluslararası kuruluşça yapılan düzenlemelerle güvence altına alınmaya çalışılmıştır. Söz konusu uluslararası kuruluşlarca yapılan düzenlemeler bağlamında birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de yaşlıların korunmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Ancak gerek uluslararası ve gerekse de ulusal düzeydeki doğrudan veya dolaylı bir şekilde yaşlı haklarını güvence altına alan düzenlemelerde bir dağınıklık söz konusudur. Çalışmanın genel amacı, uluslararası ve ulusal mevzuattaki dağınıklığa rağmen yaşlı haklarını bütüncül ve kategorik bir yaklaşımla ortaya koymak ve Türkiye’de söz konusu hakların uygulama boyutunu saptamaktır. Yaşlı haklarının korunması için gerekli yükümlülüklerin daha belirgin hale getirilerek kamusal farkındalık ve bilinç oluşturmak ise çalışmanın sonuç hedefidir. Çalışmada niteliksel veri toplama tekniği olarak literatür taramasından yararlanılmıştır.

Elderly Rights and Social Service Practices in the Context of International Principles and Standards

The aging of the population in the whole the world has brought the elderly to the agenda of international organizations, states and scientific studies by making them the focus of social policies in the context of reducing economic, social and health problems. In this way, the rights of the elderly, who are perceived as a special protection group are tried to be guaranteed in regulations made by international organizations such as the United Nations (UN), the World Health Organization (WHO), the United Nations Educational Science and Culture Organization, the Food and Agriculture Organization, the International Labor Organization (ICC), the European Commission, the European Union (EU). As mentioned in many countries in the context of arrangements made by international organizations in Turkey, it is made legal arrangements for the protection of the elderly. However, there is a disorganization in regulations that guarantee the rights of the elderly, either directly or indirectly, both at the international and national levels. The general purpose of the study is to provide a holistic and categorical approach to the rights of the elderly despite the disorganization of international and national legislation and to determine the application scope of those rights in Turkey. The objective of the study is to create public awareness and awareness by making the obligations necessary for the protection of the rights of the elderly more specific. In the study, literature search was used as qualitative data collection technique

PDF

___

Arpacı, F. (2005). Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık. Ankara: Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları.
BM Enformasyon Merkezi (2007). Dünya Toplumsal Kalkınma Zirve Toplantısı Eylem Programı. [http://www.unicankara.org.tr/doc_ pdf/kop_deklar.pdf]. (Erişim: 21 Mart 2019).
BM (2019). Birleşmiş Milletler Binyıl Bildirgesi. [http://www.unicankara.org.tr/doc_ pdf/mill_decl_turkce.pdf]. (Erişim: 21 Mart 2019).
Çağlar, T. (2017). Yaşlı Bakımı Modeller ve Uygulamalar. 1. Baskı. Ankara: Nika Yayınevi.
Çamur, D. G. ve Dölek, Ö. B. (2013). Özürlü ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmet Kuruluşları. Sosyal Hizmet Kuruluşları (Ed. İ. Tomanbay ve N. Gökçek Karaca). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 2873. Açıköğretim Fakültesi Yayınları. No: 1830.
Dural, B. ve Con, G. (2011). Türkiye’de Sosyal Devlet ve Yaşlı Hakları Üzerine Bir İnceleme. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III Bildiriler. Kocaeli: Petrol-İş Yayınları.
Er, D. (2009). Psiko-Sosyal Açıdan Yaşlılık. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 1.131-144.
Erkul, İ. (1983). Sosyal Politika Dersleri. C.I. İstanbul.
Emiroğlu, V. (1995). Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. Genişletilmiş İkinci Baskı. Ankara. Şafak Matbaacılık.
Evren, Ç. C. (2018). Hukukta Yaşlı ve Yaşlılara Sunulan Sosyal Hizmetlerin İdare Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 22 (2). 137-183. [http://webftp. gazi.edu.tr/hukuk/dergi/22_2_5.pdf]. (Erişim: 24 Mart 2019).
Gökçek Karaca, N. (2016). Bakım Hizmeti Gerektiren Birey. Bakım Elemanı Yetiştirme ve Geliştirme I. Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 3184. AÖF Yayınları. No: 2070. 34-67.
Görpelioğlu, S. (2009). Yaşlılık ve Getirdiği Sorunlar. Adı Eylül: Sağlık Bilimlerinde Yaşlılık (Ed. N. Gacar). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi.
Karacan, E. (2017). Sosyal Politika Kapsamında Türkiye’de Yaşlı Nüfus: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10(49). 637-644.
Karahan, A. ve Güven, S. (2002). Yaşlılıkta Evde Bakım. Turkish Journal of Geriatrics. 5(4). 155-159.
Karataş, Z. (2011). Evde Bakım Hizmeti Sunan Aile Bireyi Bakıcıların Moral ve Manevi Değerlerinin Başa Çıkmadaki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Rize: Rize Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. [http://www.manevisosyal- hizmet.com/wp-content/uploads/2013/03 /312309_tez.pdf]. (Erişim: 04 Ocak 2013).
Mertoğlu, M. (2013). Türkiye ve Dünyada Yaşlı Hakları ile İlgili Çalışma ve Yasal Düzenlemeler. Fasikül. 5(42). 11-14.
Önal Dölek, B. (2012). Evde ve Kurumda Uzun Dönemli Bakım. Klinik Gelişim Dergisi. 25(3). 95-99. [http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_ 3/16.pdf]. (Erişim: 06 Mayıs 2019).
Özgür, Ö. ve Sabbağ, Ç. (2014). Kırsal Alanda Yaşlılık Adıyaman Samsat Örneği. Ankara: SABEV Yayınlar: 48. Araştırma Dizisi: 1.
Özkul, M. ve Kalaycı, I. (2015). Türkiye’de Yaşlılık Çalışmaları. Sosyoloji Konferansları. 52(2). 259-290.
Sözer, A. N. (1997). Sosyal Devlet Uygulamaları. İzmir: Türkiye İşçi Emeklileri Cemiyeti Yayınları.
Sözer, A. N. (1998). Türkiye’de Sosyal Hukuk. II. Baskı, İzmir: Barış Yayınları.
Tufan, İ. (2002). Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık. İstanbul: Aykırı Yayıncılık.
TÜİK (2017). İstatistiklerle Yaşlılar. Haber Bülteni.[http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBulten leri.do?id=24644]. (Erişim: 21 Mart 2019).
UÇÖ (2019). İnsana Yakışır İşin Merkezindeki Konu: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği.[https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/pu blic/@dgreports/@gender/documents/publicati on/wcms_120431 pdf]. (Erişim: 21 Mart 2019).
Ulucan D. (2014). Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.15 (özel). 369-383.
Yaşlı Bakıcısı (2019). Yaşlı Hakları. [http://www.yaslibakicisi.net/yaslibakimi- 10072-Yasli-Haklari.html]. (Erişim: 21 Mart 2019).
Yıldırım, T. (2017). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 23(2). 13-28. [http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/456806]. (Erişim: 08 Kasım 2018).
Yılmazer, A. (2013). Dünyada ve Türkiye’de Yaşlılarda Demografik Değişiklikler. Yaşlılarda Güncel Sağlık Sorunları ve Bakımı (Ed. Altındiş M.). 1-8. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi.
World Health Organization (2017). Definition of an Older or Elderly Person. [http://www.who.int]. (Erişim: 24 Şubat 2019)