MECMÛʿATÜ'L-FEVÂYİD’DEKİ TIBBİ SÖZ VARLIĞI

Eski Anadolu Türkçesi döneminde farklı bilim dalları üzerine pek çok eser verilmiştir. Bu alanlardan biri olan tıp alanında yazılmış eserlerden biri de Hekim Beşir Çelebi’nin Mecmûʿatü'l-Fevâyid adlı eseridir. Bu ve benzeri tıp alanında yazılan eserler gerek kelime hazinesi gerekse söz konusu alandaki terimler açısından oldukça önemlidirler. Eser, tıbbi terimler konusunda oldukça fazla malzeme ihtiva etmektedir. Bu çalışmada Mecmûʿatü'l-Fevâyid’deki tıbbi söz varlığı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mecmûʿatü'l-Fevâyid, Hekim Beşir Çelebi, Tıp Terimleri

MEDICAL VOCABULARY AT MECMÛʿATÜ'L-FEVÂYİD

Many works on different disciplines were given in Old Anatolian Turkish period. One of the works written in the field of medicine is Hekim Beşir Çelebi’s works called Mecmûʿatü'l-Fevâyid. Written this work and similar medicine works are very important in terms of both vocabulary and terms in the medicine field. The present work contains a lot of materials about medicine subject. In this study, the medical vocabulary of Mecmûʿatü'l-Fevâyid was studied to be determined.

Keywords:

Mecmûʿatü'l-Fevâyid, Hekim Beşir Çelebi, Medical Terms,

PDF

___

Argunşah, Mustafa (1999), Muhammed b. Mahmûd-ı Şirvânî, Tuhfe-i Murâdî İnceleme-Metin-Dizin, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Ahmet Vefik Paşa (2000), Lehçe-i Osmânî (Haz. Recep Toparlı), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Bayat, Ali Haydar (2010), Tıp Tarihi, Merkezefendi Geleneksel Tıp Derneği Yayınları, İstanbul.
Baytop, Turhan (2015), Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Bilgin, Arif (2006), “Osmanlı Döneminde İlaç Yapımında Kullanılan Tıbbi Bitkiler”, Osmanlılarda Sağlık / Makaleler, Araştırmalar / Arşiv Belgeleri Kitabı. Biofarma Yayınları, İstanbul.
Blochet, Edagar (1932), Bibliotheque Nationale Catalogue des Manuscrits Turcs I. Bibliotheque Nationals, Paris.
Böler, Tuncay (2013), “Hekim Beşir Çelebi ve Mecmûʿatü'l-Fevâyid Adlı Eseri”, UTEK’13 Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, s. 493-501.
Canpolat, Mustafa ve Önler, Zafer (2007), İshâk bin Murâd, Edviye-i Müfrede, TDK Yayınları, Ankara.
Devellioğlu, Ferit (2005), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara.
Dilçin, Cem (2009), Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Doğan, Ahmet Turan (2015), Kitâb-ı Tıbb-ı Hikmet, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sivas.
Doğan, Şaban (2009), Terceme-i Akrabâdîn, Sabuncuoğlu Şerefeddin (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
Gürgan, Mahmut (2010), Orta Asya’daki Eski Türk Tıbbının Başlangıçtan 14. Yüzyıla Kadarki Döneme Ait Bilinen Türkçe Tıp Metinlerinde, Tıp Tarihi Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Gürlek, Mehmet (2015), “Osmanlı Tıp Metinlerinde Geçen Cerrahî Alet Adları Üzerine”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.25, S.1, s.39-49, Elazığ.
Küçüker, Paki (1994), Yadigâr-ı İbn-i Şerîf (Giriş-Metin-Dizin), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ.
Murad, Sibel (2009), Lügat-ı Müşkilât-ı Eczâ Derviş Siyâhî Lârendevî (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
Mütercim Âsım Efendi (2009), Burhân-ı Katı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Önler, Zafer (1990), “XIV. ve XV. Yüzyıl Anadolu Türkçesi Botanik Terimleri”, Journal of Turkish Studies, (Fahir İz Armağanı I), Volume 14, s. 357-392, Harvard.
Özdemir, Güllü (2018), Hekim Beşir Çelebi, Mecmûʿatü'l-Fevâyid (Giriş-İnceleme-Çeviri Yazılı Metin-Dizin), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sivas.
Redhouse, Sir James W. (2006), Turkish and English Lexicon New Edition, Çağrı Yayınları, İstanbul.
Şemseddin Sami (2006), Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul.
Şükün, Ziya (1984), Farsça-Türkçe Lügat, Gencine-i Güftar Ferhengi Ziya I-III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Tarama Sözlüğü I-VIII (2009), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Türkçe Sözlük (2005), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.