Hâce Muhammed Lütfî’nin (Alvarlı Efe) Şiirlerinde Cemâl Müşahedesinin Yansımaları

Bu makalede, Hâce Muhammed Lütfî’nin Hulâsâtu’l-Hakâyık isimli Divân’ında yüce Allah’ın insana ve âleme yakınlığını ve merhametini ifade eden cemâl tecellilerini yansıtan şiirlerini incelemeye çalıştık. Diğer taraftan Muhammed Lütfî’nin, bu tür tecellileri, insan üzerindeki tesirlerini ve bunlara erişmek için yapılması gerekenleri ifade ederken şiirlerinde kullandığı sembollere değinmeye çalıştık. Alvarlı Efe, gerek yoğun sûfiyane tecrübe esnasında, gerekse başta insan olmak üzere, âlemdeki tüm güzellikleri müşahede etmekten elde edilen söz konusu bu estetik tecrübeyi aşk, eşsiz güzellikteki dilber, şarap, kadeh ve meyhane gibi farklı birçok edebî sembolle ifade etmeye çalışır. Alvarlı şiirlerinde, İlk etapta beşerî güzelliği ve aşkı çağrıştıran tüm bu sembolleri, birçok dînî ve tasavvufî kavramla birlikte vermek sûretiyle, bu şiirlerinde gerçek, ezelî, ilâhî aşk ve güzelliği kastettiğini hissettirir

Anahtar Kelimeler:

Tenzih, Teşbih, Tecellî, İlâhî Cemâl, Müşahede, İlâhî Aşk

The Reflections of The Contemplation of The Absolute Divine Beauty (Camâl-i Ilâhî) in Hâcah Muhammad Lutfi’s Poems

In this essay, we made an attempt at dwelling on the reflections of the disclosure of the Absolute Divine Beauty that expresses the proximity and the mercy of Allah to universe and human being, in Hâcah Muhammad Lutfî’s Diwân entitled Hulâsât al-Haqâyıq. On the other hand, we attempted to address the symbols used by Muhammad Lutfî in his poems while he is expressing the such divine-disclosures, its effects on human beings and what requires to access them. Muhammad Lutfî tries to express this aesthetic experience that derived from intense mystical experience and during the observation of all beauties of the universe, especially of human being, through a large number of different symbols such as “love”, “uniquely beautiful woman”, “wine”, “glass” and “pub”. Muhammad Lutfî, by giving all these symbols that evokes the beauty and love of human being in the first place along with many religious and mystical concepts, make us feel that he is actually referring to the real, eternal divine love and beauty in his poems.

Keywords:

Transcending, Similarity, The Self-Disclosure, Absolute Divine Beauty (Camâl-i Ilâhî), Contemplation, Divine Love.,

PDF

___

Alvarlı Efe, Hâce Muhammed Lutfi (2011), Hulâsatü’l-Hakâyık, (Damla Yay.), İstanbul.
Chittick, William C. (2003), Tasavvuf, Kısa Bir Giriş, çev. Turan Koç, (İz Yay.), İstanbul.
Çakmaklıoğlu, M. M. (2007), İbn Arabî’de Ma’rifetin İfadesi, (İnsan Yay.), İstanbul.
Eroğlu, Farsakoğlu A. (2010), Hâce Muhammed Lutfî’nin Şiirlerinde Din ve Tasavvuf Kültürü, (Akademi Yay.), İzmir.
İbn Arabî, (1999), Muhyiddin, el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, haz., Ahmet Şemsettin, (Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye), Beyrut.
İbn Arabî, (1946), Fusûsu’l-Hikem,thk. Ebu’l-Alâ Afifi, (Dâru İhyâi’l-Kütübi’l- Arabiyye), Kahire.
İbn Arabî, (2000), Zehairu’l-Â’lâk Şerhu Tercümâni’l-Eşvâk, hz. Halil İmran Mansur, (Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye), Beyrut.
İbn Arabî, Ankâu Mugrib, thk. Ahmed Seyyid Eş-Şerif, (Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türas), Kahire, ts.
İbn Arabî, Kitâbu’t-Terâcim, Resâilu İbn Arabî, thk., Muhammed İzzet, (Mektebetü’t-Tevfikiyye), Kahire, ts.
Kartal, A. (2003), Abdülkerim el-Cîlî, Hayatı Eserleri, Tasavvuf Felsefesi, (İnsan Yay.), İstanbul.
el-Kayserî, (2011), Dâvûd, Aşk Şarabı ve Hayat, Kasîde-i Hamriyye Şerhi, terc. Turan Koç-Mehmet Çetinkaya, (İnsan Yay.), İstanbul.
Kemikli, B. (2011), Sûfi Şâirin İzinde Şiir ve İrfan, (Kitabevi Yay.), İstanbul.
Kemikli, B. (2004), Dost İlinden Gelen Ses, (Kitabevi Yay.), İstanbul.
Koç, T. (2008), İslam Estetiği, (İSAM), İstanbul.
Kılıç, M. E. (2004), Sûfi ve Şiir, (İnsan Yay.), İstanbul.
Kuşeyrî, (2001), er-Risâletü’l-Kuşeyriyye, tahk. Halil Mansur (Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye), Beyrut.
Kutlu, H. (2006), Hâce Muhammed Lutfî, Hayatı, Eserleri ve Şahsiyeti, (Damla Yay.), İstanbul.
Küçük, O. N. (2011), Fusûsü’l-Hikem ve Mesnevî’de İnsan-ı Kâmil, (İnsan Yay.), İstanbul.
Mevlânâ, Celâleddin Rumi, (1960), Mesnevî, çev. Veled İzbudak, (MEB. Yay.), İstanbul.
Mevlânâ, Celâleddin Rumi, (1994), Rubâiler I-II, çev. M. Nuri Gençosman, (MEB. Yay.), İstanbul.
Nasr, Seyyid Hüseyin, (2001), Bilgi ve Kutsal, çev. Yusuf Yazar, (İz. Yay.), İstanbul.
Nicholson, Reynold A. (1969), fi’t-Tasavvufî’l-İslâmî ve Târîhuhu, Arapça’ya çev. Ebu’l-Alâ Afîfi, (Lecnetü’t-Te’lîf ve’t-Tercüme ve’n-Neşr), Kahire.
Nicholson, Reynold A. (1975), The Mystics of Islam, (Schocken Books), New York.
eş-Şutûrî, Ali Hatîb, (1984), İtticâhü’l-Edebi’s-Sûfî Beyne Hallâc ve İbn Arabi, (Dârü’l-Meârif), Kahire.
et-Tehânevî, Muhammed Ali, (1996), Keşşâfu Istılâhâti’l-Fünûn ve’l-Ulûm, tahk., Refîk el-Acem, (Mektebetü Lübnân), Beyrut.