Çimento Sektöründe Özelleştirmelerin İşletme Performansına Etkileri (Türkiye Uygulaması)

Bu çalışmada Türkiye’de, çimento sektöründe özelleştirmelerle ortaya çıkan performans değişimi, biri statik diğeri dinamik olmak üzere iki ayrı yöntemle analiz edilmiş, işletme performansı özelleştirme öncesi, özelleştirme yılı ve özelleştirme sonrası olmak üzere üç ayrı dönem haline incelenmiştir. Bu amaçla 23 çimento şirketi seçilerek bunların özelleştirilme sürecinde değişen kârlılıkları araştırılmıştır. Kârlılık ortalamalarını dönemlere göre karşılaştıran statik analizde işletmelerin çoğunda özelleştirme sonrası döneme ait kârlılığın, özelleştirme öncesi döneme göre arttığı tespit edilmiştir. Dinamik analiz, özelleştirmenin kârlılığa etkisine ilişkin daha detaylı sonuçların ortaya çıkmasını sağlamış, özelleştirmeyle birlikte oluşan eşik etkisiyle, istatiksel olarak anlamlı bulunan 16 şirketten 10’unda kârlılık artışı tespit edilmiştir. Ancak, özelleştirme sonrası dönemde bu şirketlerden 9’unda kârlılık istikrarını kaybederek düşme eğilimi göstermiştir. Kârlılıktaki bu düşüşe rağmen kârlılık oranları özelleştirme öncesi döneme ait seviyelere gerilememiş, bu seviyelerin bir hayli üzerinde kalmıştır. Özelleştirmeyle birlikte artan kârlılık daha sonraki süreçte birtakım başka faktörlere bağlı olarak azalma eğilimi gösterebilmektedir. Nitekim, kârlılığı etkileyen tek faktör mülkiyet değişimi olmayıp, işletmelerin özelleştirmeye hazırlanma sürecinde yapılanların yeterliliği; özelleştirme sonrasında işletmenin yönetim ve organizasyon yapısı, mevcut iktisadi konjonktür, krizler vb. faktörler işletme kârlılığını etkileyebilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Performans, Verimlilik, Etkinlik, Özelleştirme sonrası kârlılık, Kamu ve özel sektör işletmeleri

The Effects of Privitazition on Company Performance in Cement Sector (Turkish Sample)

In this study, performance change caused by privatization in cement industry was analyzed using two different methods; one static and the other dynamic, and company performance was investigated in three different periods as pre-privatization privatization year and post-privatization. 23 cement companies were chosen and their changing profitability during the privatization period was studied. As a result of the static analysis which compares profitability means of the periods, it was found that in most of the companies profitability increased in post-privatization period when compared to that of pre-privatization period. Dynamic analysis provided more detailed results about the effects of privatization on profitability, and with the threshold effect caused by privatization, profitability increase was found in 10 companies out of 16 that were found to be statistically meaningful. However, in post-privatization period profitability in 9 of these companies lost its stability and showed a decrease. Despite the decrease in the profitability, the profitability rates did not go back to pre-privatization levels but remained quite above these levels. Profitability that increased with the privatization can show a decrease depending on some other factors in later periods. Thus, property change is not the only factor that affects profitability; whether it is enough or not what the companies did in privatization preparation period, the administration and organization structure of the company after the privatization, present economic conjuncture, crisis etc. can also affect the profitability of a company.

Keywords:

Performance, Productivity, Efficiency, Post privatization profitability, Public and private companies,

PDF

___

Afeikhena, J. (2008), ‘‘Privatization and Enterprise Performance in Nigeria: Case Study of Some Privatized Enterprises’’, Nairobi: African Economic Research Consortium Research Paper 175 http://www.aercafrica.org/documents/RP175.pdf (15-09-2011)
Akal, Z. (2005), İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi: Çok Yönlü Performans Göstergeleri, M.P.M Yayını, No:473, Ankara.
Alexandre, H., Charreaux, G. (2001), ‘‘Les Privatisations Françaises Ont-elles été Efficaces?’’, F.A. Grassini (coord.), Guido Carli e le Privatizzazioni Dieci Anni Dopo, Associazione Guido Carli et Luiss Edizioni
Arın, K.P., Ökten, Ç. (2003), “How does privatization affect efficiency, productivity and technology choice? Evidence from Turkey”, Massey University, Department of Commerce Working Paper Series 03.14
Bozec, R. (2004), ‘‘L’analyse Comparative de La Performance entre Les Entreprises Publiques et Les Entreprises Prıvées : Le Problème de Mesure et Son İmpact sur Les Résultats’’ Revue d’Analyse Economique,Vol:80,No:4, http://www.erudit.org/revue/ae/2004/v80/n4/ 012130ar.pdf (11-09-2011)
Bozec, R., Dia, M., Breton, G. (2006), ‘‘tOwnership–Efficiency Relationship and the MeasurementSelection Bias’’ Accounting and Finance, 46(5)
Boubakri, N., Cosset, J. C. (1998), ‘‘The Financial and Operating Performance of New Privatized Firms: Evidence from Developing Countries’’, The Journal of Finance, Volume: LIII, No: 3, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/0022-1082.00044/pdf (07- 09-2007)
Celep, H. (2010), Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Ölçümü Mesleki Yeterlilik Tezi), T.C Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme aşkanlığı
Çolak, M., Kara, O. (2012), ‘‘Özelleştirmenin Etkinlik ve Çalışma Değerleri Üzerindeki Etkisi: Çimento Endüstrisi Örneği’’ Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt:3, No:1, Ocak 2012: 86-104
David, J., Almos, T. (2004), “Does Privatization Raise Productivity? Evidence from Comprehensive Panel Data on Manufazturing Firms in Hungary, Romanıa, Russia, and Ukraine”, IMF Reseach Paper, December 2004
Dewenter K., Maletesta P.H. (1997), ‘‘Public Offering of State-Owned And Privaletely-Owned Entreprises: An İnternational Comparison’’, Journal of Finance, Volume: 52, No: 4
http://www.afajof.org/pdfs/supplements/ap5080.pdf (10-09-2011)
Falay, N. (2000), Yerel Yönetimlerde Performans Ölçümü: Bir Ön Çalışma, 15. Maliye Sempozyumu 15–17 Mayıs 2000, Antalya.
García L. C., Ansón S. G. (2007) ‘‘Governance and Performance of Spanish Privatised Firms ’’ Corporate Governance: an International Review, Vol: 15, No: 4, http://onlinelibrary.wiley.com /doi/10.1111/j.1467-8683.2007.00584.x/pdf (12-09-2011)
Köseoğlu, Ö. (2005), “Belediyelerde Performans Yönetimi”,Türk İdare Dergisi, Haziran 2005 : 447
Megginson. W. L., D’souza Juliet (1999), ‘‘The Financial and Operating Performance of Privatized Firms during the 1990s ’’The Journal of Finance, Vol. No. 4, http://www.oecd.org /dataoecd/48/41/1929641.pdf (22-09-2011)
Megginson William L., Nash Robert C., Randenborgh Matthias Van (1994), ‘‘The Financial and Operating Performance of Newly Privatized Firms : An İnternational Empirical Analysis’’, The Journal of Finance, Vol. :5, No:1, Vol.: 49, No : 2, 1994 : 403-452
Saygılı, Ş., Taymaz E. (1996), “Türkiye Çimento Sanayinde Özelleştirme ve Teknik Etkinlik”, ODTÜ Gelişim Dergisi, Ankara
Suiçmez, Halit., Yıldırım, Ş. (1993), Dünya’da ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları, Ankara: MPM Yayını The Oxford Dictionary, 1978
Vickers John, K. Yarrow George (1988), Privatization: An Economic Analysis, Cambridge M.A: Massachusetts Institute of Technology (MIT) Press
Villalonga, B. (2000), ‘‘Privatization and Efficiency : Differentiating Ownership Effects from Political, Organizational, and Dynamic Effects’’, Journal of Economic Behavior & Organization, Vol: 42: 43- 74
Wolf Christıan, Pollitt Michael G. (2008), ‘‘Privatising National Oil Companies: Assessing the İmpact on Firm Performance’’ Cambridge Working Papers in Economics, Number: 0811
Yaya Hachimi Sanni (2005), ‘’Des limites de l’État aux Vertus du Marché: Effets de la Privatisation Sur la Performance des Entreprises Publiques - Une Etude de Cas Multiples au Bénin’’, Perspectif Afrique, V: 1, No: 1 http://www.perspaf.org/fileadmin/Articles/ Volume1/Numero1/PA_Vol1_Mai-05_pp.59-89.pdf (11-04-2007)
Yavuz, İ. (2003), Verimlilik ve Etkinlik Ölçümüne Yeni Yaklaşımlar ve İllere Göre İmalat Sanayinde Etkinlik Karşılaştırmaları, No: 667, Ankara : MPM Yayını.
Yükçü, S., Gülşah Atağan (2009), ‘‘Etkinlik, Etkililik Ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cilt: 23, Sayı: 4 http://www.bilanco.org/karlilik-oranlari.bx 6 Aralık 2012