20. ve 21. YÜZYILIN BAŞLARINA AİT DERS KİTAPLARINDA VERGİ: KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

Bu araştırmanın amacı, 20. ve 21. yüzyılın başlarında okutulan ders kitaplarında yer alan vergi konusunun ayrıntılarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek yarının büyüklerine kazandırılmaya çalışılan vergi bilincini irdelemektir. Nitel bir yaklaşımın benimsendiği araştırmada, nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını, 8 adet ders kitabı teşkil etmektedir. Bunlardan dördü, 20. yüzyılın başlarında Osmanlı iptidai mekteplerinde okutulan Musâhabât-ı Ahlâkiyye … adlı ders kitaplarıdır. Diğerleri ise 21. yüzyılın başlarında 6. sınıflarda okutulan Sosyal Bilgiler ders kitaplarından oluşmaktadır. Bu ders kitaplarından araştırmanın amacı doğrultusunda toplanan veriler, içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, her iki zaman dilimine ait ders kitaplarında vergi konusunda önemli benzerlik ve farklılıklar bulgulanmıştır. Bütün bulgular tanım, içerik, gerekçe, meşrûiyet, mükellef ve sunum şeklinde kategorize edilerek karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirilmiştir.

TAX IN TEXTBOOKS OF THE EARLY 20TH AND 21ST CENTURY:A COMPARATIVE EVALUATION

The aim of this research is to examine the tax awareness that is tried to be gained to the elders of the future by analyzing comparatively the details of the tax issue in the textbooks of the early 20th and 21st century. In the study, in which a qualitative approach was adopted, document analysis, one of the qualitative data collection methods, was used. The data sources of the research consist of 8 textbooks. Four of them are textbooks named Musâhabât-ı Ahlâkiyye…(Lectures on Morality…) which were taught in Ottoman primary schools in the early 20th century. Others consist of Social Studies textbooks used in 6th grade in the early 21st century. The data collected from these textbooks in line with the purpose of the research were analyzed using content analysis technique. As a result of the analysis, important similarities and differences were found in the textbooks of both time periods regarding tax. All findings were categorized as definition, content, rationale, legitimacy, taxpayer and presentation and evaluated in a comparative manner. Keywords – Textbooks, Musâhabât-ı Ahlâkıyye… ( Lectures on Morality…), Social Studies, Tax awareness, D

PDF

___

Akdoğan, A. (2005). Kamu Maliyesi (9. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
Anyon, J. (1978). Elementary social studies textbooks and legitimating knowledge. Theory & Research in Social Education, 6(3), 40-55.
Barth, J. L., & Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası, Millî Eğitimi Geliştirme Projesi, Öğretmen Eğitimi Dizisi.
Bean, R. M., Zigmond, N., & Hartman, D. K. (1994). Adapted use of social studies textbooks in elementary classrooms: Views of classroom teachers. Remedial and Special Education, 15(4), 216-226.
Çam, İ. D. (2019). Eğitim ve ideoloji: II. Meşrutiyet Dönemi'nde çocuk eğitimine yönelik yaklaşımlar (1908-1922) (Doktora Tezi). (Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr).
Demir, İ. C. & Ciğerci, İ. (2016). Vergi bilincinin oluşumunda eğitimin rolü: İlköğretim öğrencileriyle ampirik bir çalışma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 127-143.
Demirkaya Gedik, H. (2008). Sosyal bilgiler ders kitaplarında güncel konular. TSA, (1), 117-134.
Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 77-96.
Doğan, N. (1994). İlk ve orta dereceli okul ders kitapları ve sosyalleşme (1876-1918). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
Erden, M. (T.Y). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
Gordy, L. L., & Pritchard, A. M. (1995). Redirecting our voyage through history: A content analysis of social studies textbooks. Urban Education, 30(2), 195-218.
Hançerlioğlu, O. (1993). Ekonomi sözlüğü (5.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Harmon, J. M., Hedrick, W. B., & Fox, E. A. (2000). A content analysis of vocabulary instruction in social studies textbooks for grades 4- 8. The Elementary School Journal, 100(3), 253-271.
Hedrick, W. B., Harmon, J. M., & Linerode, P. M. (2004). Teachers' beliefs and practices of vocabulary instruction with social studies textbooks in grades 4-8. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 45(2), 103-125.
Huther, J. & Shah, A. (2000). Anti-corruption policies and programs: A framework for evaluation. The World Bank, Policy Research Working Paper Series (2501), 1-17.
Kaymakcı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 230-255.
Kaynar Bilgin, H. (2011). Vergi ahlakının teorik çerçevesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 259-278.
Koban, E. & Fırat, Z. (2007). Kayıt dışı ekonomide vergi ve sosyal güvenlik açısından denetim olgusu (Perakende sektörü-Bursa alan uygulaması). "İş, Güç", Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 9(1), 148-187.
Kort, F. (2017). Human rights education in social studies in the Netherlands: A case study textbook analysis. Prospects, 47(1-2), 55-71.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2nd Edition). California: Sage Publications.
Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
Mentiş Taş, A. (2007). Yeni sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 519-532.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
Moon, R. J., & Koo, J-W. (2011). Global citizenship and human rights: A longitudinal analysis of social studies and ethics textbooks in the Republic of Korea. Comparative Education Review, 55(4), 574-599.
Nalçacı, A. (2011). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Erzurum Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 321-335.
Organ, İ. & Yegen, B. (2013). Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 241-271.
Özen, A., Altunoğlu, B. K. & Öztornacı, E. (2015). Orta öğretim düzeyindeki öğrencilerin vergi algılama düzeylerine ilişkin ampirik bir değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 279-289.
Sever, R. & Koçoğlu, E. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki coğrafya konularına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri/Diyarbakır merkez ilçe örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 17-34.
Shaver, J. P. (1965). Reflective thinking, values, and social studies textbooks. The School Review, 73(3), 226-257.
Sumalatha, K., & Ramakrishnaiah, D. (2004). Sex bias in secondary school social studies textbooks: A case study in India. American Journal of Applied Sciences, 1(1), 62-63.
Su, Y.‐C. (2007). Ideological representations of Taiwan's history: An analysis of elementary social studies textbooks, 1978–1995. Curriculum Inquiry, 37(3), 205-237.
Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
Şahpaz, K., Akgül, Ö. & Yardımcıoğlu, F. (2014). Fırıncı esnafının vergi bilinci ve vergi algısı: Sakarya ili örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 59-81.
Tay, B. (2005). Sosyal bilgiler ders kitaplarında öğrenme stratejileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 209-225.
Tomal, N. & Yılar, M. B. (2019). An evaluation of social studies textbooks in Turkey: A content analysis for curriculum and content design. Review of International Geographical Education Online, 9(2), 447–457.
Turhan, S. (1998). Vergi teorisi ve politikası (6. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi.
Üstel, F. (2014). Makbul vatandaşın peşinde: II. Meşrutiyet'ten bugüne vatandaşlık eğitimi (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Wade, R. C. (1993). Content analysis of social studies textbooks: A review of ten years of research. Theory & Research in Social Education, 21(3), 232-256.
Yılar, M. B. & Akdağ, H. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde vergi okuryazarlığı. Refik Turan & Hakan Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar III (s.356-399) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Yılar, M. B. & Tomal, N. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve yenilenen ders öğretim programı. Abdulkadir Uzunöz & Vedat Aktepe (Ed.), Özel öğretim yöntemleri-cilt-2 (s.1-42) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.