KEMENÇEVÎ FAHİRE FERSAN’IN ESER İCRASINDAKİ TAVIR ÖZELLİKLERİ: HÜZZAM SAZ SEMÂİ ÖRNEĞİ

Türk Müziği tarihine baktığımızda her zaman sesin ön planda olduğu görülmektedir. Fakat özellikle 19. yüzyıldan itibaren Tanbûri Cemil Bey (1873-1916) ile birlikte çalgılarında önemi artarak günümüze kadar devam etmiştir. Cemil Bey’in pek çok saza getirmiş olduğu teknik ve yenilikler bazı sazlarda adeta çığır açıp sazın icra sınırlarını zorlayarak gelişmesine sebep olmuştur. Bu sazların içerisinde bulunan kemençe Türk Müziğinde önemli ve ayrı bir yer edinmiştir. 20. yüzyılın başlarında Cemil Bey’den ders alıp kemençenin geleneksel tavrını günümüze kadar devam ettirerek getirmiş olan Fahire Fersan, Türk Müziği çalgı icracılığında ekol olmuş önemli kemençe sanatçılarındandır. Fersan, sayısız radyo kayıtlarına, plaklara ve konserlere katılmıştır. Kemençe taksimlerinin yanında, icrasıyla eşlik ettiği saz ve ses ustalarınca takdir görmüş olup kemençenin geleneksel tavrını en iyi şekilde temsil etmiştir. Bu araştırmada, Fahire Fersan’ın saz eseri icrasından hareketle tavır özelliklerini oluşturan unsurların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmış ve Fersan’ın icra etmiş olduğu Hüzzam saz semâisi çalışmanın örneklemi olmuştur. Eser, Fersan’ın icra ettiği şekli ile notaya alınarak TRT repertuarındaki notasıyla karşılaştırılmış ve kullanmış olduğu süslemeler ile tartım yapıları analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Fersan’ın tavır özelliklerinin ortaya çıkarılarak bazı tespitlerde bulunulmuştur.

___

  • Bardakçı, M. (1983). Aktüelite dergisi, İstanbul: Şehir Üniversitesi Kütüphanesi, Taha Toros Arşivi.
  • Bardakçı, M. (2012). Refik Fersan ve hatıraları, İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • Gazimihal, M. R. (1961). Musiki sözlüğü, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
  • Gönül, M. (2010). “Nevres Bey’in ud taksimlerinin ve ud eğitimine yönelik alıştırmaların Oluşturulması” Konya,
  • Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
  • Kaçar, G. Y. (2005). Geleneksel Türk sanat müziği’nde süslemeler ve nota dışı icralar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, 215-228
  • Oran, A. N. (2004). Keman metodu. İstanbul, Gökhan Matbaacılık ve Mücellithanesi.
  • Özbilen, Nesibe Özgül (2007). “Fasıl şarkıcılığı açısından Türk makam müziği’nde süslemeler” İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Tezi.
  • Önüter, F. (1989). Kemençenin tarihi gelişimi, kemençe üzerinde araştırma ve düşünceler” İstanbul,
  • İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
  • Öztuna, Y. (1990). Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Uçan, A. (2005). Çevreden Evrene Keman Eğitimi I, Ankara: Dağarcık Yayınları.
  • Yahya, G. (2005). Ud Metodu, Ankara: Yurt Renkleri.
  • Torun, M. (1993). Ud Metodu, İstanbul: Çağlar Yayıncılık.