İsrail’in Kuruluş Süreci ve Sonrasında Filistin’de Nüfus, Alansal Değişim ve Göç

Filistin üç semavi dinin ortaya çıktığı yer olması ve kutsal mekânlara sahip olması nedeni ile geçmişten günümüze önemini korumuş ancak ülkenin sınırları günümüze kadar gelen süreç içerisinde fazlaca değişmiştir. BM tarafından 1947 yılında taksim planı ile Filistin toprakları Yahudi ve Araplar arasında bölünmüştür. 1948 yılında İsrail Filistin topraklarının %56’sı üzerinde kuruluşunu ilan etmiştir. İsrail yayılmacı politikası sonucunda günümüzde Filistin topraklarının yaklaşık %80’ine sahiptir. İsrail’in kurulması ile yaşanan savaşlar ve işgaller sonucu Filistin her geçen yıl mekânsal olarak daralmıştır. Arap dünyasının İsrail’e karşı her girişiminde Filistin toprakları biraz daha daralmıştır. Çalışmada Filistin toprakları üzerinde 1948 yılında İsrail’in kurulması ile başlayan ve günümüze kadar devam eden mekânsal daralma ve Filistin demografik yapısında meydana gelen değişim açıklanmaya çalışılmıştır. Bu konu ekseninde Filistin nüfusunun gelişim süreci ve sosyo-demografik yapısı coğrafi yaklaşımlarla ele alınmıştır. Ayrıca İsrail işgali sonucu göç etmek zorunda kalan Filistinlilerin durumu ve göç rotaları da mekân ekseninde ele alınmıştır. Çalışmadaki amaç İsrail’in kuruluşundan sonra Filistin’de meydana gelen alansal daralmanın mekânsal yapısını ve demografik bileşenlerin değişim/dönüşümlerini ortaya koymaktır. Filistin coğrafyasında gittikçe kaybedilen alana karşılık nüfusundaki hızlı artış ve İsrail baskısı ülke içi sığınmacılık ve ulusaşırı mültecilik problemlerini ortaya çıkarmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan tarihi araştırma ve doküman inceleme (belge tarama) teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın güvenilir demografik veri seti ikincil kaynaklar olarak Filistin Merkezi İstatistik Bürosu (PCBS) istatistiklerinden elde edilmiştir. Filistin’deki alansal kayıp ve Filistin aleyhine olan kararlar hem İsrail hem de ABD tarafından zaman zaman gündeme getirilmektedir. Bu durumda istikrarsız süreç yeni mağduriyetler ve yeni göç dalgaları yaratmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Filistin, Filistin Nüfusu, Göç, Filistin’de Alansal Kayıp

Population, Spatial Change and Migration in Palestine during and After the Establishment of Israel

Since Palestine is the place where three monotheistic religions emerged and it has holy places, it has preverved İts importance from the past to the present, but the borders of the country have changed a lot in the process until today. With the partition plan by the UN in 1947, the Palestinian territories were divided between Jews and Arabs. In 1948, Israel declared its establishment on 56% of Palestinian land. As a result of Israel's expansionist policy, it now owns about 80% of the Palestinian territories. As a result of the wars and occupations with the establishment of Israel, Palestine has narrowed spatially every year. In every attempt of the Arab world against Israel, the Palestinian territories have been narrowed a little more. In this study, it has been tried to explain the spatial shrinkage and the change in the Palestinian demographic structure, which started with the establishment of Israel in 1948 on the Palestinian lands and continued until today. On the axis of this subject, the development process and socio-demographic structure of the Palestinian population are discussed with geographical approaches. In addition, the situation of the Palestinians who had to migrate as a result of the Israeli occupation and their migration routes were also discussed on the axis of space. The aim of the study is to reveal the spatial structure of the spatial narrowing that occurred in Palestine after the establishment of Israel and the changes/transformations of the demographic components. In response to the gradually lost area in the Palestinian geography, the rapid increase in its population and the pressure of Israel have revealed the problems of domestic asylum and transnational refugees. In the study, historical research and document review (document scanning) techniques, which are among the qualitative research methods, were used. The reliable demographic data set of the study was obtained from the Palestine Central Bureau of Statistics (PCBS) statistics as secondary sources. The territorial loss in Palestine and the decisions against Palestine are brought up from time to time by both Israel and the USA. In this case, the unstable process creates new grievances and new migration waves.

Keywords:

Palestine, Palestine population, Migration, Territorial loss in Palestine,

PDF

___

Al-Rimmawi, H. (2009). Spatial Changes in Palestine: From Colonial Project To An Apartheid System. African And Asian Studies, 8, 375-412.
Aras, İ. (2010). Filistin- İsrail Arasındaki Temel Sorunlar Ve Uluslararası Hukuk. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arı, T. (2012). Geçmişten Günümüze Ortadoğu. Bursa: MKM Yayınları.
Armağan, M. (2006). Ortadoğu Barış Sürecinde Ürdün'ün Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
Arslantaş, N. (2011). İslâmî Dönemde (638-1099) Filistin'e Yahudi Göçü ('Aliya: עלייה). BELLETEN, 75 (274), 641-690.
Bahia, S. D. (2001). Demography in Israel/Palestine: Trends, Prospects, Policy Implications. General Population Conference, 1-34.
Bloemraa, D. I., Korteweg, A., & Yurdakul, G. (2008). Citizenship and Immigration: Multiculturalism, Assimilation, and Challenges to the Nation-State. Annual Review of Sociology, 34, 153-179.
Bostancı, I. (2014). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Filistin Bölgesinin Demografik Yapısı. Osmanlıdan Günümüze Filistin Sempozyumu (S. 28-29-Kasım 2013). Ankara: TTK.
Bulak, A. (2015). Göç Olgusuna Teorik Bir Bakış. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., & Kılıç Çakmak, E. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
Cin, H. (1989). Filistin Topraklarının Osmanlı Dönemindeki Hukukî Statüsü Ve Yahudilere Karşı Alınan Tedbirler. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (2) 17-68.
Dalar, M. (2011). Gazze Sorunu: İsrail Ablukası, Uluslararası Hukuk, Palmer Raporu Ve Türkiye’nin Yaklaşımı. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Raporu.
Demirhan, H., & Dağ, M. (2017). Filistin Ekonomik Yapısı ve Vergi Sistemi Üzerine Bir Değerlendirme. International Journal Of Academic Value Studies, 3 (16), 419-428.
Doğan, R. (2015). İki Kimlik İki Varoluş Mücadelesi Olarak İsrail Filistin Sorunu Ve Etkileri. Yüksek Lisan Projesi. Galatasaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dudeen B. (2001). The soils of Palestine (The West Bank and Gaza Strip) current status and future perspectives. In : Zdruli P. (ed.), Steduto P. (ed.), Lacirignola C. (ed.), Montanarella L. (ed.). Soil resources of Southern and Eastern Mediterranean countries. Bari: CIHEAM, p. 203-225.
Faist, T. (2003). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. (Çev. A.Z. Gündoğan & C. Nacar). Bağlam Yayınları.
Hagopian, E., & Zahlan, A. (1974). Palestine’s Arab Population: The Demography Of Palestinians. Journal Of Palestine Studies, 3(4), 32-73.
Hammad, R. (2016). Batı Şeria’daki Güvenlik Duvarının (Ayırma Duvarı) Filistin Halkı Üzerine Sosyal Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Polis Akademisi.
https://israelipalestinian.procon.org/population-statistics/#graph1 Erişim Tarihi: 11.10.2022.
https://www.aksam.com.tr/yasam/dogu-kudus-neresi-onemi-ne-filistin-haritasi-nasil/haber-688354 Erişim Tarihi: 12.10.2022
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-39960461 Erişim Tarihi: 15.10.2022
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57065624.amp Erişim Tarihi: 20.10.2022
https://www.palestineremembered.com/acre/maps/story578.html Erişim Tarihi: 30.10.2022
http://www.passia. org/maps/view/15 Erişim Tarihi: 01.11.2022
https://www.unrwa.org/where-we-work Erişim Tarihi: 18.10.2022
https://www.worldometers.info/world-population/state-of-palestine-population/ Erişim Tarihi: 10.10.2022
İçduygu, A. & Sirkeci İ. (1999). Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde göç hareketleri. O. Baydar (Ed.). 75 Yılda köylerden şehirlere içinde (249-260). Tarih Vakfı Yayınları.
İncili, Ö. F. (2020). Kilis Kent Nüfusunun Coğrafi Analizi. Turkish Studies Social Sciences, 15(4), 1957-1983.
İncili, Ö. F. (2021). Cumhuriyetten Günümüze Kilis’te Göç ve Dinamikleri. İçinde İ. Kalaycı & G. Kalmış (Edl.), Çağlar Boyu Göç (Tarih-Kültür-Medeniyet) (ss. 471-506). Ankara: Gazi Kitabevi.
Karakaya, İ. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. A. Tanrıöğen İçinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Karartı, B. (2010). Oslo Anlaşması’ndan Günümüze İsrail-Filistin Anlaşmazlığı Ve Türkiye’nin Konuya İlişkin Politikası. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Kemal, N. (2019). Göç Olgusu, Avrupa’ya Giden Güncel Göç Rotaları ve Bu Göçlerin AB Ekonomisine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
Mohd Nor, M.R, Abidin, Z., & Jamsari, E. A. (2015). The Demographic History of Palestine During the British Administration (1917-1948) based on the Official Records of Palestine Demography. Islamiyyat, 37(2), 125-132.
Newbold, K. B. (2014). Population geography: tools and issues. ABD: Rowman & Littlefield.
Özgür, E. & Yasak, Ü. (2009). Şehir içi ikametgâh hareketliliğine kuramsal bir bakış. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7 (1), 39-50.
Öztürk, S. (2018). Ortadoğu’da Filistinli Mülteciler. III. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi, 49-62.
Palestine İn Figures, (2021). Palestinian Central Bureau Of Statistics.
Pappe, I. (2007). Modern Filistin Tarihi. Ankara: Phoenix.
Ramadan, F. (2016). Filistinli Mülteciler Sorununun Ürdün Filistin İlişkileri Üzerine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.
Rogers, A., Castree, N. ve Kitchin, R. (2013). Population geography. A Dictionary of Human Geography. Oxford University Press. ISBN 9780199599868, https://doi.org/10.1093/acref/9780199599868.001.0001
Tkrory, T. (2019). Birleşmiş Milletler Filistin Mültecilere Yardım Ve İş Ajansı (UNRWA): Kuruluşu, Rolü Ve Geleceği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
Turgut, Y. (2014). Verilerin Kaydedilmesi, Analizi, Yorumlanması: Nicel Ve Nitel. A. Tanrıöğen İçinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri (S. 239). Ankara: Anı Yayıncılık.
Ünalan, T. (1998). Türkiye’de iç göçe ilişkin veri kaynaklarının değerlendirilmesi. A. İçduygu (Der.). Türkiye’de iç göç içinde. Tarih Vakfı Yayınları.
Wahibi, A. (2010). Filistin Sorunu Ve Çözüm Yolları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.
Weeks, J. R. (2002). Population, an introduction to concepts and issues. 8th Edition. Wadsworth/Thomson Learning.
Yaman, F. (2019). Göç ve toplum dünyada ve Türkiye’de değişen nüfus hareketleri. Ketebe Yayınları.
Yaşar, F. T., Özcan, S. A., & Kor, Z. T. (2010). Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin. İstanbul: İHH Araştırma Yayınlar Birimi.
Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin Sorununda İki Devletli Çözüm Arayışları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18 (41), 3840-3885.
Yücel, B. (2012). Siyasi Coğrafya Açısından Filistin Sorunu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.