Etik Algısının Kültürel Boyutlar Açısından Değerlendirilmesi: MINT Ülkelerindeki Öğrenciler Üzerine Bir Çalışma

Küresel ticaret ortamındaki hızlı büyüme ve son yıllarda işletmelerin farklı ulusal boyutlarda deneyimlediği kurumsal muhasebe skandalları sonucu artan kaygılar nedeniyle etik konusunun araştırılmasının önemini artmıştır. Geert Hofstede’nin (1991) çalışmasında etik davranışların aileden öğrenildiği, ailelerin ise toplumları oluşturduğu ve toplumların da kültürü oluşturduğu vurgulanmıştır. Bu çıkış noktası ele alınarak bu çalışma, toplumların etik algısının kültürden etkilendiğini varsaymaktadır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, etik algısının kültür ile ilişkisini ortaya koyarak bireyler arasında farkındalığı arttırmak ve MINT (Meksika, Endonezya, Nijerya, Türkiye) ülkelerinde uluslararası alanda faaliyet yapmak isteyen bireylere ve yatırımcılara ışık tutmaktır. Çalışma Hofstede’nin tanımladığı 6 kültürel boyutu ele almaktadır. Bu bağlamda çalışma, MINT ülkelerindeki muhasebe dersini tamamlamış işletme öğrencileri üzerinden araştırma yaparak, geleceği temsil eden genç bireylerin etik algısının hangi kültürel boyutlarda oluşabileceğini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada açıklayıcı veri analizi, sıradan en küçük kareler regresyon yöntemi, Mann-Whitney ve chi-square testleri uygulanmıştır. Çalışmanın bulguları, toplum yapısının sınırlayıcı, kısa dönemli oryantasyon, eril, güç mesafeli ve bireyci toplum yapısında bulunan bireylerin etik algısının azaldığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İşletme Öğrencileri, Etik, MINT Ülkeler, Kültürel Boyutlar

PDF

___

Ahinful, G. S., Addo, S., Boateng, F. O., & Danquah, J. B. (2017). Accounting Ethics and the Professional Accountant: The Case of Ghana. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 1(1), 30-36. doi: 10.20448.8.2017.11.30.36
Anggraini, F. R. R., & Siswanto, F. A. J. (2016). The role of perceived behavioral control and subjective norms to internal auditors’ intention in conveying unethical behavior: A case study in Indonesia. Review of Integrative Business and Economic Research, 5(2), 141-150.
Anwar, Y., Agoes, S., Amin, M. N., & Herusetya, A. (2018). The Effect of Understanding Codes of Ethics and Independence upon the Ethical Judgement and Personal Value as an Intervening Variable. American Journal of Theoretical and Applied Business, 4(1), 8. doi: 10.11648/j.ajtab.20180401.12
Arciniega, L. M., Stanley, L. J., Puga-Méndez, D., Obregón-Schael, D., & Politi-Salame, I. (2017). The Relationship Between Individual Work Values and Unethical Decision-Making and Behavior at Work. Journal of Business Ethics, 1-16. doi: 10.1007/s10551-017-3764-3
Aymankuy, Y., & Sarıoğlan, M. (2005). Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 23-46.
Banutu-Gomez, M. B. (2014). The Role of Culture, Language, and Ethics in Global Business. European Scientific Journal, special edition, 231-242. ISSN: 1857 – 7881.
Bilen, A., & Yılmaz, Y. (2013). Muhasebe Mesleğinde Etik ve Etikle İlgili Çalışmalar. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6), 57-72.
Boesler, M. (2013). O’Neill, Man Who Coined ‘BRICs,’ Still Likes BRICs, But Likes MINTs, Too. Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/moneybeat/2013/12/09/oneill-man-who-coined-brics-still-likes-brics-but-likes-mints-too/ (Erişim Tarihi: 23.11.2017).
Chand, P., & Maradona, A. F. (2017). Development of financial reporting standards and practices in Indonesia. Routledge Handbook of Accounting in Asia, 5-21. Abingdon: Routledge. ISBN: 9781317281283.
Clayton, S. (2011). Top Ten Basics of Foreign Corrupt Practices Act Compliance for the Small Legal Department. Çevrimiçi http://www.acc.com/legalresources/publications/topten/SLD-FCPA-Compliance.cfm (Erişim tarihi: 18.03.2018).
Cohen, J. R., Pant, L. W., & Sharp, D. J. (1996). A Methodological Note On Cross-Cultural Accounting Ethics Research. The International Journal of Accounting, 31(1), 55-66. doi: 10.1016/S0020-7063(96)90013-8
Dallas, G. (2013). Business Ethics in Emerging Markets and Investors Expectation Standard. Harvard Law School Forum on Corporate Governance and Financial Regulation. Çevrimiçi https://corpgov.law.harvard.edu/2013/01/19/business-ethics-in-emerging-markets-and-investors-expectations-standards/ (Erişim Tarihi: 21.11.2017).
Demir, B. (2015). Muhasebe Ve Denetim Mesleğinde Etik. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Kasım, 4(4), 341-352. ISSN: 2146-9199.
Doğan, N. (2008). İş Etiği Ve İşletmelerde Etik Çöküş. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), 179-200.
Ferrell, O. C. & Gresham, L. G. (1985). A Contingency Framework for Understanding Ethical Decision Making in Marketing. Journal of Marketing, Summer, 87-96.
Ferrell, O. C., J. Fraedrich ve L. Ferrell. (2016). Business ethics: Ethical decision making & cases, 11. Baskı, Cengage Learning. 128-129. ISBN 1305500849.
Fraser, I. (2011). Fidelity is confident its MINTs won’t suck. Bloomsbury Information. Çevrimiçi http://www.financepractitioner.com/blogs/ian-fraser/2011/05/10/fidelity-is-confidents-its-mints-wont-suck-emerging-economies (Erişim Tarihi: 7.11.2017).
Güney, S., & Çınar, O. (2012). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (SMMM) Etik Algıları: Erzurum Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 91-106.
Hofstede, G. (1984). Cultural Dimensions in Management and Planning. Asia Pacific Journal of Management, 1(2), 81-99. doi: 10.1007/BF01733682
Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind. McGraw-HiU Book Company Limited, Berkshire, England.
Hofstede, G., Hofstede, G. J. & Minkov, M. (2010). Cultures and Organizations: Software of the Mind. Revised and Expanded. McGraw-Hill, New York.
Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online readings in psychology and culture, 2(1), 8. doi: 10.9707/2307-0919.1014
Hofstede Insights. (2017). Country Comparison Tool. Çevrimiçi https://www.hofstede-insights.com/product/compare-countries/ (Erişim tarihi: 11.10.2017)
Hofstede Insights. (2019). Culture Compass™. Çevrimiçi https://www.hofstede-insights.com/product/culture-compass/ (Erişim tarihi: 11.10.2017)
Hunt, S. D. & Vitell, S. J. (1986). A General Theory of Marketing Ethics. Journal of Macromarketing, Spring, 5-16.
IAPI. (2017). Directory 2017 Kontor Akuntan Publik. Indonesia Institute of Certified Publik Accountants. Jakarta, Indonesia.
Ibrahimoglu, N., Cigdem, S. & Seyhan, M. (2014). Relationship Between Culture & Ethic: A Research in terms of Cultural Diversity. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 1117-1119. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.07.563
IFAC. (2016). Handbook of the code of ethics for professional accountants. Çevrimiçi https://www.ethicsboard.org/iesba-code (Erişim tarihi: 11.03.2018)
IIA. (2010). Rulebook for Code of Ethics of the Internal Auditors. Çevrimiçi http://www.finance.gov.mk/files/u10/Rulebook_Code_Ethics.pdf (Erişim tarihi: 12.03.2018).
IMCP. (2015). Codigo de Etica Profesional. Ciudad, Mexico.
IMF. (2016). World Economic Outlook: Subdued Demand: Symptoms and Remedies, Washington, DC.
Karasar, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi-Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Kisakürek, M., & Alpan, N. (2010). Muhasebe Meslek Etigi ve Sivas Ilinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 47, 213-228.
KGK. (2015). Bağımsız Denetçiler için Etik Kurallar Hakkında Tebliğ. Çevrimiçi http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/05/20150521-10.htm (Erişim tarihi: 11.03.2018)
Kutlu, H. A. (2008). Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik Ikilemleri: Kars ve Erzurum Illerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2), 143-170. doi: 10.1501/SBFder_0000002067
Nurlaeliyah, S., & Anisykurlillah, I. (2017). Analysis of Factors Affecting The Tendency of Accounting Fraud with An Ethical Behavior As Intervening Variable. Accounting Analysis Journal, 6(2), 299-312. doi: 10.15294/AAJ.V6I2.16892
OECD. (2017). Organization for European Economic Co-operation. Çevrimiçi http://www.oecd.org/general/organisationforeuropeaneconomicco-operation.htm (Erişim Tarihi: 12.12.2017).
Ojeka, S., Ogundana, O. M., & Iyoha, F. O. (2017). Impact of Ethics on the Conduct of Professional Accountants in Nigeria. 3. Uluslararası Yaratıcı Eğitim Konferansı, Mart 3-4, Kuala Lumpur, Malezya.
Okezie, S. O. (2016). Auditing and Ethical Sensitivity: Resolving the Dilemma. European Journal of Accounting, Auditing and Finance Research, 4(4), 25-36. ISSN: 2054-6319.
Onyebuchi, V. (2011). Ethics in accounting. International Journal of Business and Social Science, 2(12), 914-925.
Purnomo, Y. D., & Khafid, M. (2017). Analysis of Factors Affecting The Tendency of Accounting Fraud with The Mediation of Ethical Behavior. Accounting Analysis Journal, 6(2), 229-241. doi: 10.15294/AAJ.V6I2.13855
Rachman, G. (2015). Sweetness of Mint economies still entices. Financial Times. Çevrimiçi https://www.ft.com/content/8f3926bc-3141-11e5-91ac-a5e17d9b4cff (Erişim Tarihi: 29.11.2017).
Salaudeen, Y. M., Ibikunle, J., & Chima, E. I. (2015). Unethical accounting practice and financial reporting quality: Evidence from Nigeria. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance, and Management Sciences, 5(2), 143-150. doi: 10.6007/IJARAFMS/v5-i2/1689
Sarbanes‐Oxley. (2002). Sarbanes‐Oxley Act of 2002. Çevrimiçi http://fl1.findlaw.com/news.findlaw.com/hdocs/docs/gwbush/sarbanesoxley072302.pdf (Erişim tarihi: 13.03.2018).
Schwarz, A., Seeger, M. W. & Auer, C. (2016). The Handbook of International Crisis Communication Research, John Wiley & Sons. ISBN: 978-1-118-51676-8.
Sift Media. (2006). Unethical Corporate Behavior. Çevrimiçi https://www.accountingweb.com/practice/growth/unethical-corporate-behavior (Erişim tarihi: 18.03.2018).
Smith, A., & Hume, E. C. (2005). Linking Culture and Ethics: A Comparison of Accountants’ Ethical Belief Systems in the Individualism/collectivism and Power Distance Contexts. Journal of Business Ethics, 62(3), 209-220. doi: 10.1007/s10551-005-4773-1
SPK. (1989). Sermaye Piyasasında Mali Tablo ve Raporlara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkındaki Tebliğ. Çevrimiçi http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/03/20080308-10.htm (Erişim tarihi: 10.03.2018)
SPK. (1996). Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğ. Çevrimiçi http://spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/590 (Erişim tarihi: 10.03.2018)
Tsegba, I. N., Upaa, J. U., & Tyoakosu, S. A. (2015). Determinants of Unethical Financial Reporting: A Study of the Views of Professional and Academic Accountants in Nigeria. International Business Research, 8(6), 29-44. doi: 10.5539/ibr.v8n6p29
Tükenmez, N. M., & Kutay, N. (2005). Muhasebe Meslek Mensubunun Karar Alma Sürecinde Meslek Ahlakinin Yeri: Çok Boyutlu Analiz-Izmir Örnegi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, 155-164.
TÜRMOB. (2014). Muhasebe meslek mensupları için etik kurallar el kitabı. Ankara, TÜRMOB Yayınları.
TÜRMOB. (2018). Üye İstatistikleri. Çevrimiçi http://www.turmob.org.tr/istatistikler/98ffcbdc-4ebc-4670-ac57-006ffbc7d099/meslek-mensubu-dagilim-tablosu--ymm- (Erişim tarihi: 10.03.2018)
Uyar, M. & Özer, G. (2011). The Ethical Orientation and Professional Commitment: An Empirical Examination on Turkish Accountants. African Journal of Business Management, 5(23), 10023-10037. ISSN 1993-8233.
Zarzeski, M. (1996). Spontaneous Harmonization Effects of Culture and Market Forces on Accounting Disclosure Practices. Accounting Horizons, 10(1), 18-38.