Ergenlerde İyimserlik ve Kötümserliğin İyilik Hali Üzerindeki Yordayıcı Rolü

İyilik hali, iyimserlik ve kötümserlik kavramları ergenlerin zihinsel ve fiziksel sağlık durumlarıyla ve kişiliklerinin birçok boyutuyla ilişkilidir. Bu araştırmada, ergenlerin iyimserlik ve kötümserlikleri ile iyilik halleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve iyimserlik ve kötümserliklerinin iyilik hallerini ve alt boyutlarını (olumlu kendilik algısı, sosyal yaşam, yaşamın kontrolü ve anlamlandırılması, başa çıkma ve problem çözme ve fiziksel ve duygusal sağlık) ne düzeyde yordadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli çerçevesinde yürütülen araştırmada toplam 493 ortaokul öğrencisinden Beş Faktörlü İyilik Hali Ölçeği-Ergen Formu, Ergenlerde İyimserlik-Kötümserlik Ölçeği aracılığıyla veriler toplanmıştır. İyilik halinin iyimserlik ve kötümserlik ile olan ilişkisi Pearson momentler çarpımı korelâsyon analizi ile incelenmiştir. İyimserlik ve kötümserliğin iyilik halini ve alt boyutlarının yordama durumunu belirleyebilmek amacıyla ise basit doğrusal regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda iyilik hali ve alt boyutlarının iyimserlik ile pozitif yönlü ve orta düzey, kötümserlik ile ise negatif yönlü orta düzeye yakın anlamlı ilişkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İyimserlik ve kötümserliğin iyilik hali ve alt boyutlarının üzerindeki yordayıcı rolüne ilişkin olarak ise iyimserliğin ayrı ayrı iyilik hali ve alt boyutlarını anlamlı bir şekilde pozitif yönde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Kötümserliğin ayrı ayrı iyilik hali ve alt boyutlarını anlamlı bir şekilde negatif yönde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İyimserlik, Kötümserlik, İyilik hali, Ergen

The Predictive Role of Optimism and Pessimism on Well-being in Adolescents

In this study, it was aimed to examine the relationships between adolescents' optimism and pessimism and their well-being and determine to what extent adolescents' optimism and pessimism predicted their well-being and sub-dimensions of well-being. Correlational research design was used to determine the relation between these concepts.The reseach sample consisted of 493 middle school students. Five-Factor Well-Being Scale-Adolescent Form and the Adolescent Optimism-Pessimism Scale were use. in data analysis, Pearson correlation coefficients and basic linear regression analysis were used. As a result of the research, it was concluded that the well-being and its sub-dimensions have a positive and medium level relationship with optimism and a medium level negative relationship with pessimism. Regarding the predictive role of optimism and pessimism on well-being and its sub-dimensions, it was concluded that optimism significantly predicted well-being and its sub-dimensions positively, and pessimism significantly predicted the well-being and sub-dimensions negatively.

Keywords:

Optimism, Pessimism, Well-being, Adolescent,

PDF

___

Adams, T., Bezner, J., & Steinhardt, M. (1997). The conceptualization and measurement of perceived wellness: Integrating balance across and within dimensions. American Journal o f Health Promotion, 11(3), 208-218. https://doi.org/10.4278/0890-1171-11.3.208
Ahanonu, E. L. & Jooste, K. (2016). Adolescents' interpretation of the concept of wellness: a qualitative study. Journal of Caring Sciences, 5(4), 337-345. https://doi.org/10.15171/jcs.2016.035
Ames, M. E., Rawana, J. S., Gentile, P., & Morgan, A. S. (2015). The protective role of optimism and selfesteem on depressive symptom pathways among Canadian aboriginal youth. Journal of Youth and Adolescence, 44(1), 142-154. https://doi.org/10.1007/s10964-013-0016-4
Banspach, S., Zaza, S. Dittus, P., Michael, S., Claire D. Brindis, C. D. & Thorpe, P. (2016, Ağustos 5). CDC grand rounds: adolescence — preparing for lifelong health and wellness. Morbidity and Mortality Weekly Report, 65(30), 759-762. https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/65/wr/pdfs/mm6530a2.pdf
Bozgeyi̇kli̇, H., & Çalışkan, M. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin psikolojik iyi oluşlarının yordayıcısı olarak iyimserlik-kötümserlik düzeyi ve dini yönelimler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(28), 909-928. https://doi.org/10.26466/opus.734018
Burešová, I., Jelínek, M., Dosedlová, J., & Klimusová, H. (2020). Predictors of mental health in adolescence: The role of personality, dispositional optimism, and social support. SAGE Open, 10(2). https://doi.org/10.1177/2158244020917963
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (1995). The role of optimism versus pessimism in the experience of the self. In The self in European and north American culture: Development and processes (pp. 193–204). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-011-0331-2_15.
Carver, S. C., & Scheier, M. F. (2002). Optimism. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology (pp. 231-244). Oxford University Press.
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (2005). Optimism. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 231–243). Oxford University Press.
Chang, E. C., & Sanna, L. J. (2003). Experience of life hassles and psychological adjustment among adolescents: Does it make a difference if one is optimistic or pessimistic? Personality and Individual Differences, 34(5), 867–879. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00077-6
Çalışkan, H. ve Uzunkol, E. (2018). Ergenlerde iyimserlik-kötümserlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 6(2), 78-95.
Duy, B., & Yıldız, M.A. (2019). The Mediating Role of Self-Esteem in the Relationship Between Optimism and Subjective Well-Being. Current Psychology, 38, 1456–1463. https://doi.org/10.1007/s12144-017-9698-1
Eryılmaz, A., & Atak, H. (2011). Ergen öznel iyi oluşunun, öz saygı ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 170-181. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6151/82621
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill.
Hartwig, H., & Myers, J. E. (2003). A different approach: Applying a wellness paradigm to adolescent female delinquents and offenders. Journal of Mental Health Counseling, 25, 57–75. https://doi.org/10.17744/mehc.25.1.kg4jy38q13xmfklb
Ho, M Y., Cheung, F. M., & Cheung, S. F. (2010). The role of meaning in life and optimism in promoting well-being. Personality and Individual Differences, 48(5), 658–663. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.01.008
Karademas, E. C. (2006). Self-efficacy, social support and well-being. Personality and Individual Differences, 40(6), 1281–1290. https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.10.019
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
Korkut Owen, F., & Öğretmen, T. (2013). Beş faktörlü iyilik hali ölçeği-ergen formu: Türk ergenler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 53-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8694/108610
Krok, D. (2015). The mediating role of optimism in the relations between sense of coherence, subjective and psychological well-being among late adolescents. Personality and Individual Differences, 85, 134–139. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.05.006
Kwok, Sylvia Y. C. L., & Gu, Minmin (2017). The Role of Emotional Competence in the Association Between Optimism and Depression Among Chinese Adolescents. Child Indicators Research, 10(1), 171–185. https://doi.org/10.1007/s12187-016-9366-2
Mens, M. G., Scheier, M. F., & Carver, C. S. (2016). Optimism. The Oxford Handbook of Positive Psychology, 3rd Edition. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199396511.013.24
Mishra, K. K. (2013). Optimism and well-being. Social Science International, 29, 75–87.
Myers, J. E., & Sweeney, T. J. (2004). The indivisible self: An evidence-based model of wellness. Journal of Individual Psychology, 60(3), 234-244.
Myers, J. E., & Sweeney, T. J. (2005). Counseling for wellness: Theory, research, and practice. American Counseling Association.
Myers, J. E., & Sweeney, T. J. (2008). Wellness counseling: The evidence base for practice. Journal of Counseling & Development, 86(4), 482–493. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2008.tb00536.x
Myers, J. E., Sweeney, T. J. ve Witmer, J. M. (2016). İyilik hali/wellness çalışma kitabı. (Çev. F. Korkut Owen). (2. Basım). Anı Yayıncılık.
Myers, J. E., Sweeney, T. J., & Witmer, J. M. (2000). The Wheel of Wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment planning. Journal of Counseling & Development, 78(3), 251–266. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2000.tb01906.x
Parveen, F. (2018). Spirituality, optimism and resilience as correlates of psychological well-being among adolescents of metropolitan and non-metropolitan cities. Thesis. Aligarh Muslim University Aligarh (India). http://ir.amu.ac.in/13568/1/T10811.pdf
Patton, G. C., Tollit, M. M., Romaniuk, H., Spence, S. H., Sheffield, J., & Sawyer, M. G. (2011). A Prospective Study of the Effects of Optimism on Adolescent Health Risks. Pedıatrics, 127(2), 308–316. https://doi.org/10.1542/peds.2010-0748
Rachele, J. N., Washington, T. L., Cuddihy, T. F., Barwais, F. A., & McPhail, S. M. (2013). Valid and reliable assessment of wellness among adolescents: Do you know what you’re measuring? International Journal of Wellbeing, 3(2), 162-172. https://doi.org/10.5502/ijw.v3i2.3
Rawana, J. S., & Ames, M. E. (2012). Protective predictors of alcohol use trajectories among Canadian Aboriginal youth. Journal of Youth and Adolescence, 41(2), 229–243. https://doi.org/10.1007/s10964-011-9716-9.
Roscoe, L. J. (2009). Wellness: A review of theory and measurement for counselor. Journal of Counseling and Development, 87, 216- 226. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2009.tb00570.x
Santrock, J. W. (2014). Ergenlik (14. bs.). (D. M. Siyez, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi 2012).
Sapmaz, F., & Doğan, T. (2013). İyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumuna etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 63-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17381/181487
Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): A reevaluation of the life orientation test. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 1063–1078. https://doi.org/10.1037/0022-3514.67.6.1063
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (2009). Optimism. In S. Lopez (Ed.). Encyclopedia of positive psychology (Vol. 2, pp. 656–663). Wiley-Blackwell.
Smokowski, P. R., Evans, C. B. R., Cotter, K. L., & Webber, K. C. (2014). Ethnic identity and mental health in American Indian youth: Examining mediation pathways through self-esteem and future optimism. Journal of Youth and Adolescence, 43, 343–355. https://doi.org/10.1007/s10964-013-9992-7.
Sweeney, T. J., & Witmer, J. M. (1991). Beyond social interest: Striving toward optimum health and wellness. Individual Psychology, 47(4), 527–540.
Tagay, Ö., & Baltacı, H. Ş. (2017). Ergenlerde öznel iyi oluş ve zaman tutumu: Benlik saygısı ve iyimserliğin aracı rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 131-144. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/33892/375301
Thomson, K., Schonert-Reichl, K., & Oberle, I. (2015). Optimism in early adolescence: relations to individual characteristics and ecological assets in families, schools, and neighborhoods. Journal of Happiness Studies, 16(4), 889-913. https://doi.org/10.1007/s10902-014-9539-y
Webber, K. C., & Smokowski, P. R. (2018). Assessment of adolescent optimism: Measurement invariance across gender and race/ethnicity. Journal of Adolescence, 68, 78–86. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2018.06.014
Weber, S., Puskar, K.R., & Ren, D. (2010). Relationships between depressive symptoms and perceived social support, self-esteem, & optimism in a sample of rural adolescents. Issues in Mental Health Nursing, 31(9), 584-588, https://doi.org/10.3109/01612841003775061
Witmer, J. M. ve Sweeney, T. J. (1992). A holistic model for wellness and prevention over life span. Journal of Counseling & Development, 71(2), 140-148. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1992.tb02189.x
Wray, T. B., Dvorak, R. D., Hsia, J. F., Arens, A. M., & Schweinle, W. E. (2013). Optimism and Pessimism as Predictors of Alcohol Use Trajectories in Adolescence. Journal of Child & Adolescent Substance Abuse, 22(1), 58–68. https://doi.org/10.1080/1067828X.2012.729915
Yarcheski, T. J., Mahon, N. E., & Yarcheski, A. (2004). Depression optimism and positive health practices in young adolescents. Psychological Reports, 95, 932–934. https://doi.org/10.2466/pr0.95.3.932-934