Video Sanatının Düşünce Sinemasına Etkisi

Video sanatı; 1960'lı yılların başında, bir grup sanatçının (Yeni Gerçekçiler ve Fluxus kümelenmeleri) iktidarın egemen gücünün görüntüsü ve sesi olan televizyona[1] karşı “video imajını” itiraz-muhalefet-isyan aracı olarak kullanmaya başlamaları ile doğar. Videoyu bir sanat nesnesi olarak fotoğraf, sinema ve televizyonun 'melez çocuğu' olarak tanımlamak mümkündür. Video sanatında, sanatçı izleyiciyi (deneyimleyiciyi) sanat sürecinin içine başat bir aktör olarak davet eder. Deneyimleyici çalışmanın içinde aktif rol aldığının çoğu zaman farkındadır. Video sanatı ancak deneyimleyicinin fail konumu ile tamamlanır. Video sanatında deneyimleyici, seyretme (pasif ve hülyalı bir röntgenleme deneyimi) eylemini terk edip; düşüncesi, yorumu ve bedeni ile sanat sürecinin yaratıcı ortağı haline gelir. Düşünce sineması da büyülü-hülyalı seyir deneyimi sunan ve izleyiciyi özellikle pasif bir tüketiciye indirgeyen ana akım (ticari) sinemaya karşı (muhalif) pozisyon alır.  Düşünce sineması kümelenmesi içinde tanımlanan filmler de seyirciden video sanatındakine benzer bir pedagoji talep ederler. Seyircilerin film deneyimi sırasında (ve sonrasında) aktif olarak düşünmesi ve sorgulaması amaçlanır. Bu makalede video sanatının seyredeni deneyimleyiciye dönüştürmesinin (günümüz) düşünce sinemasının seyirci ile kurduğu ilişkiye olan etkisi tartışılacaktır. [1] Televizyon iktidarın, egemen gücün görüntüsü ve sesi yani merkez propaganda aracı haline gelir. Televizyonu bir güç olarak elinde tutan iktidara gelir ya da iktidarını kalıcı kılar. Bu ilişki ticari, politik ve estetik kulvarları olan bir ilişkidir (Bozkurt, 2005: 80).    

___

  • Arpacı, M. (2014) Modern Görsel Kültür, Sinema ve Video: Bakış, Beden ve Kameranın Gücü. Antalya: Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Sayfa 95-106.
  • Baker, U. (2012) Beyin Ekran, İstanbul: Birikim Yayınları.
  • Balsom, E. (2013) Film Culture in Translation: Exhibitting Cinema in Contemporary Art, Amsterdam: Amsterdam University Press.
  • Bergson H (1998) Creative Evolution, Arthur Mitchell (çev). New York. Dover Pub. Inc.
  • Bozkurt, M. (2018) Video Sanatı Enstalasyon / Film / Performans, İstanbul: Bileşim Yayınevi.
  • Connolly, M. (2009) The Place of Artists’ Cinema: Space, Site and Screen. Bristol: Intellect Books, and Chicago, IL: The University of Chicago Press.
  • Deleuze, G. (2009) Cinema 2: The Time-Image. Hugh Tomlinson & Robert Galeta (Translated by). London: Continuum. (Original Book Published in 1983).
  • Elves, C. (2005) Video Art, A Guided Tour, New York. I. B. Tauris&Co Ltd.
  • Kabadayı, L. (2018) Sosyal Medya Yazışması. WhatsApp. 17 Kasım 2018.
  • Kılıç, L. (1999) Elektronik Görüntü ve Video Sanatı, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 1999 “Mahmut Tali Öngören’e Armağan”, Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
  • Öztürk, S. (2018a) Sinema Felsefesine Giriş Film, Yapımı – Felsefe. Ankara. Ütopya Yayınevi.
  • Öztürk, S. (2018b) Video Mülakat 18 Kasım. Serdar Öztürk’ün Evi. Eryaman Ankara.
  • Yetişkin, E.B. (2011) Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’nin Sinema Yaklaşımına Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 40, Sayfa 123-141.