Combining abilities for grain yield and leaf characters in pea parents and crosses

Sprinter, Bolero, Manuel ve Karina çeşitleri (ana) ile Bh B6, B12 hattı (baba) arasında 2000 yılında çoklu dizi analiz yöntemine göre melezlemeler (12 melez kombinasyonu) yapılmıştır. Fj generasyonu ve ebeveynler 2003-2004 yılında Konya Ekolojik şartlarında kışlık olarak yetiştirilmiştir. Araştırmada dane verimi, yaprak alanı, yaprak boyu, yaprakçık alanı, yaprakçık boyu, yaprakçık eni, yaprak da yaprakçık sayısı ve sülük boyu ilişkin ölçüm, sayım, tartımlar yapılmıştır. İncelenen özellikler için ebeveyn ve Fj generasyonları line x tester analiz yöntemine göre genel kombinasyon yetenekleri (GCA) ve özel kombinasyon yetenekleri (SCA), dar anlamda kalıtım derecesi ve özellikler arası ilişkiler tespit edilmiştir. Genetipler arasın¬da geniş genetik çeşitlilik gözlenmiştir. Bezelyede GCA ve SCA oranları eklemeli olmayan gen etkisinin baskın olduğunu göstermiştir. Dane verimi için en uygun ebeveynler Sprinter, Manuel ve Bğ hatları iken, en uygun melezler ise Sprinter x Bj2 ve Carina x B; kombinasyonlarıdır. Bezelyede dane verimi ve yaprak karakterleri üzerine çevre faktörlerinin etkilerinin yüksek olması yüzünden dar anlamda kalıtım derecesi düşük çıkmıştır. Dane verimi ile yaprak alanı ve yaprak da yaprakçık sayısı arasında pozitif önemli korelasyonlar belirlenmiştir. Yapılan path analizinde bezelyede dane verimi üzerine en yüksek doğrudan etkiyi yaprak alanı gösterirken, dolaylı etkiyi ise özellikle yaprakda yaprakçık sayısıgöstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

verim, genel kombinasyon yeteneği, path analizi, kombinasyon yeteneği, bezelye, özel kombinasyon yeteneği

Bezelye ebeveyn ve melezlerinde dane verimi ve yaprak karakterlerinin kombinasyon yetenekleri

The crosses by line x tester (12 cross combination) between Sprinter, Bolero, Manuel and Carina (line) and B/t B6 and B/2 line (tester) were made in 2000 growing season. The F/ hybrids together with the parents were evaluated during 2003-2004 growing seasons at the Konya ecological conditions. In the research, grain yield, leaf area, leaf length, leaflet area, leaflet length, leaflet width, leaflets per leaf and tendril length were measured, counted, weighted in all parents and Fj hy¬brids. The general combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA), narrow sense heritability and the correla¬tion of parent and Fj hybrids were calculated by using the line x tester method. Broad genetic variability was observed among the parents and hybrids. The ratio of GCA and SCA indicated the predominance of non-additive genes in pea. While Sprinter, Manuel and B6 were best general combiners among the parents, Sprinter x B/2 and Carina x Bj were the best crosses for grain yield. An estimate of heritability (narrow sense) was low due to the major role of environmental factors in expression of grain yield and leaf characters in pea. Correlation studies showed that the grain yield was significant positive correlated with leaf area and leaflets per leaf. The highest direct effect was exhibited by leaf area, indirect effects, especially through the leaflets per leaf in pea.

Keywords:

yields, general combining ability, path analysis, combining ability, peas, specific combining ability,

___

1. Akcin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Selçuk Unir. Ziraat Fak. Yayın No:43 (8):307-366.
2. Anonymous 2005. Türkiye Tarım İstatistikleri, DİE, Ankara.
3. Amurrio, J.M., A.M. De Ron, M. Santalla. 1996. Horticultural and potential breeding value of sugar pea landraces from Northwestern Spain. Hortscience, 31(5):843-845.
4. Duarte, R. 1966. La naturaleza de la heterosis en un character complejo del frijol. Rev., l(2):71-78.
5. Ceyhan, E. 2003. Determination of Some Agricultural Characters and Their Heredity Through Line x Tester Method in Pea Parents and Crosses. Selçuk University, Gradutate School of Natural and Applied Science, 103 p.
6. Ceyhan, E. and Mülayim, M. 2003. Relationships between Grain Yield and Some Agricultural Characters of Pea in F1 and F2 Generations. S.U. Journal of Agricultural Faculty 17 (31): 68-73.
7. Ceyhan, E. and M., Önder, 2001. Bezelye (Pisum sativum L.) çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının tane verimi ile bazı agronomik karakterler üzerine etkileri., S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 15 (25):159-171.
8. Falconer, D.S. 1980. Introduction to Quantitative Genetics. Oliver and Boyd Ltd. London.
9. Cousin, R., Messager, A. and Vingere, A. 1985. Breeding for yield in peas. In Hebblethwaite, P.D. Heath, M.C. and Dawkins T.C.K. (eds) The pea Crop: A Basis for Improvement. London. UK: Butterworths. p.p. 115-129.
10.Kempthorne, 0., 1957. An Introduction to Genetic Statitic. Wiley and Sons. New York.
11.Khangildin, V.V.1966. The gene leaf causing absence of leaf blades in pea. Interaction of genes leaf and tlw. Genetica, 6: 88-96.
12.Kranup A. and Davies D.W. 1970., Inheritance of seed yield and its component in a six-parent diallel cross in peas. J. Am. Soc. Hortic. Sci., 95: 795- 797.
13.Kof, E. M., Vinogradova, I. A., Kaliberaaya, Z. V., Chuvasheva, E.S., and I. V. Kondykov. 2002.Characterization of Hormonal Complex in Pea Phenotypes Differing in Leaf Morphology. Rus¬sian J of Plant Physiology, 49(4) : 507-512
14.Kumar S., K.P. Sing, P.K. Panda. 1996. Combining ability analysis for green pod yield and its components in garden pea (Pisum sativum L.). Orissa J. of Horticulture 24: 21-25.
15.Lejeune—Henaut, I., Fouilloux, G., Ambrose, M.J., .Dumoulin, V. and Eteve, G. 1992. Analysis of a 5 parent half diallel in dried pea (Pisum sativum L.). I. Seed yield heterosis. Agronomie, 12(7): 545-550.
16.Prajapati, S. and Kumar, S. 2002. Interaction of the UNIFOLIATA-TENDRILLED ACACIA gene with AFILA and TENDRIL-LESS genes in the determination of leaf blade growth and morphol¬ogy in pea. Plant Science 162 :713-721
17.Rosen, G. 1944. Artreuzungen in der Gattung.Pwum, insbesondere zwischen P. satvum und P. abyssi-nicum Braun. Hereditas, 30: 261-400.
18.Santalla, M., J.M. Amurrio and A.M. De Ron, 2001. Food and feed potential breeding value of green,dry and vegetable pea germplasm. Can. J. Plant Sci. 81:601-610.
19.Sarawat, P., F.L., Stoddard, D.R., Marshall and S.M., Ali, 1994. Heterosis for yield and related characters in pea. Euphytica 80: 39-48.
20.Sharma, D.K., Adarsh, B. and Chaudhary, D.R. 1999. Studies on combining ability and gene action in pea (Pisum sativum L.). Indian J. of Hill Farming, 12: 32-36.
21.Sing, R.K. and Chaudhary, B.D. 1979. Line x Tester Analysis. In: Biometrical Methods in Quantitative Genetic Analysis. Kalyani Publishers, 205-214. New Delhi.
22.Sing, S.P. and Sing R.P., 1987. Diallel analysis for combining ability in pea. Acta Agron. Hungarica. 36(1-2): 89-95.
23.Srivastava P.L., U.S.Santoshi and H.G. Sing, 1986. Combining ability and heterosis in pea. Crop Improv. 13(1):20-23.
24.Walton, G.H. 1990. Morphological influences on the seed yield of field peas. Aust. J. Agric. Res. 42:79-94.