Arpa çeşit ve hatlarının tane, silaj verimi ve verim komponentlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Bu çalışma, 62 adet arpa çeşit ve hattının tane, yeşil ot, kuru ot, ham protein ve biyolojik verimleri ile bitki boylarının belir- lenmesi amacıyla 1999-2000 ve 2000-2001 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonunda arpa hat ve çeşitlerinin ortalama bitki boylarının 60.2-92.2 cm (BELT671608/Sl/3/DİCKTOO/CASCADE//HİP/4/72AB89/WA 1245/68 - Baluchistan/Cougbar) arasında, ortalama yeşil ot, kuru ot, tane, biyolojik ve ham protein verimlerinin sırası ile 1332-3117 kg/da (K-273/KS87C37 - 657/4865), 457-1033 kg/da (BÜLBÜL/89 - ATHENE//DAR69-735/MLR/3/Sls), 274-634 kg/da (BEMİR-2/Meteor - L1GNEE131/ASTRİX(Q), 557-1330 kg/da (Debut//72AB89/WA1245-68 - LİGNEE131/ASTRİX(Q) ve 39.0-88.3 kg/da (VA 93/42/23 - LİGNEE131/ASTRİX(C)) arasında olduğu belirlenmiştir. En yüksek tane verimi, biyolojik verim ve ham protein verimi LİGNEE131/ASTRİX(C) ‘ten elde edilirken en fazla yeşil ot ve kuru ot verimleri sırası ile 657/4865 ve ATHENE//DAR69- 735/MLR/3/Sls ‘de tespit edilmiştir. Yeşil ot verimi yönünden ilk yıl altı sıralı arpa hat ve çeşitleri yüksek performans göstermiş, ikinci yıl ise iki sıralı çeşitlerin üst sıralarda yer aldığı görülmüştür. Genel olarak biyolojik verim ve tane verimi açısından altı sıralı hat ve çeşitlerin iki sıralılara göre daha üstün olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

çeşitler, hatlar, tohum verimi, kuru ot verimi, verim ögeleri, Hordeum vulgare, ham protein, arpa

A research on determination grain yield and yield components of barley cultivars and lines

The aim of this study was to determine plant height, forage yield, seed yield, hay yield, crude protein yield and biological yield of 62 barley cultivars and lines during 1999-00 and 2000-01 growing seasons. Average plant height of the genotypes changed between 60.2-92.2 cm (BELT671608/Sl/3/DİCKTOO/CASCADE//HlP/4/72AB89/WA 1245/68 - Baluchistan/Cougbar) over two years. Average green and hay, grain, biomass and crude protein yield were 1332-3117 kg/da (K-273/KS87C37 - 657/4865), 457-1033 kg/da (BÜLBÜL/89 - ATHENE//DAR69-735/MLR/3/Sls), 274-634 kg/da (BEMİR-2/Meteor - LİGNEE131/ASTRİX(C)), 557-1330 kg/da (Debut//72AB89/WA 1245-68 - LİGNEE131/ASTRİX(Q) and 39.0-88.3 kg/da (VA 93/42/23 - LİGNEE131/ASTRİX(C)), respectively. While the highest grain, biomass and crude protein yield have been taken from line LİGNEE131/ASTRİX(C), line 657/4865 ve ATHENE//DAR69-735/MLR/3/Sls have out yielded the others interms of green and hay yield, respectively. The first year, six rowed genotypes had great performance according to green forage yield but two rowed lines and cultivars out yielded the farmer in the second year. In general, six rowed genotypes performed better than two rowed ones according to biological and grain yield.

Keywords:

varieties, lines, seed yield, hay yield, yield components, Hordeum vulgare, crude protein, barley,

PDF

___

Akbay, G., 1970. Orta Anadolu şartlarında arpa ıslahı için ön planda ele alınması gerekli başlıca karakterlerin kalıtımı üzerinde araştırmalar. Ankara Üni. Zir. Fak. Yayınları, Yayın No: 603, 1:346, 575 s.
Akıncı, C, Gül, İ., Çölkesen, M., 1999. Diyarbakır koşullarında bazı arpa çeşitlerinin tane ve ot verimi ile bazı verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-20 Kasım 1999, Cilt I, Genel ve Tahıllar, 405-410, Adana.
Akten, Ş., 1986. Erzurum iklim koşullarında bazı yazlık arpa çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerinde araştırmalar. Atatürk Üni. Zir. Fak. Dergisi, 17: 1-4.
Altınok, S., 1999. Silaj ve tane yemi elde etmek için yetiştirilen fiğ türleri (Vida spp.) ve arpada (Hordeum vulgar e L.) yem verimleri. Türkiye 3. Tarla Bitkileri kongesi, 15-18 Kasım 1999, Cilt III, Çayır Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Bak- lagiller, 80-85, Adana.
Anonim, 2001. Tarımsal Yapı ve Üretim. DİE Yayınları, Ankara.
Arslan, A., Gülcan, H., 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kışlık ara ürün olarak yetiştirilen değişik fiğ ve arpa karışımlarında biçim zamanının ot verimi ve bazı tarımsal özelliklere etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yembitkileri Kongesi, 17-19 Haziran 1996, 341-347, Erzurum.
Buğdaycıgil, M., Sabancı, CO., Özpınar, H., Eğinlioğlu, G., 1996. Değişik fığ+arpa karışım oranlarının ot verimine ve kalitesine etkisi. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yembitkileri Kongesi, 17-19 Haziran 1996, 316- 320, Erzurum.
Çakır, S., 1988. Osman Tosun gen bankasındaki 97-192 sıra numaralı arpa materyalinde bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayın- lanmadı), Ankara.
Çelik, N., Bulur, V., 1996. Tahılların yem olarak kullanımı ve gelecekteki potansiyeli. 3. Çayır Me- ra ve Yembitkileri Kongesi 17-19 Haziran 1996, 513-519, Erzurum.
Hadjichristodoulou, A., 1997. Breeding barley for hay.improvement of crop livestock integation sys- tems in West Asia and North Africa. İCARDA Publication, Syria.
Hay, R. K. M, Walker, A J., 1989. An introduction to the physiology of crop yield. Longman Scientific & Technical, John Wiley & Sons, Inc., New York.
Kaçar, B., 1984. Bitki Besleme ve Uygulama Kılavu- zu. Ankara Üni. Zir.Fak. Yayınları, Yayın No:900, Ankara.
Karadoğan, T., Sağdıç, Ş., Çarkçı, K., Akman, Z., 1999. Bazı arpa çeşitlerinin İsparta ekolojik şart- larına uyum yeteneklerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongesi, 15-20 Kasım 1999, 395-400, Adana.
Keskin, B., Yılmaz, İ., Akdeniz, H., 1999. Van kıraç şartlarında kışlık olarak ekilen bazı tek yıllık baklagil+arpa karışımlarının farklı biçim zama- nında verim ve botanik kompozisyonlarının tespi- ti üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri kongesi, 15-18 Kasım 1999, 201-206, Adana.
Özgen, M., Eraç, A., Altınok, S., Ulukan, H., 1996. Ankara koşullarında kışlık buğday ve arpada kar- deşlenme dönemindeki biçmenin tane verimine etkisi. 3. Çayır Mera ve Yembitkileri Kongesi, 17-19 Haziran 1996, 448-456, Erzurum.
Öztürk, A., Çağlar, Ö., Tufan, A., 2001. Bazı arpa çeşitlerinin Erzurum koşullarına adaptasyonu. Atatürk Üni. Zir. Fak. Dergisi, 32 (2), 109-115, Erzurum.
Riggs, T. J., 1986. Collaborative spring barley trials in Europe 1980-82. Analysis of grain yield. Field Crops Abst., 39:8332.
Sencer, Ö., Olhan, Ş., Gökmen, S., 1990. Tokat yöresinde 1988 kışında ekilen 40 arpa hat ve çeşidinde verim ve verim öğeleri üzerinde araştırmalar Cumhuriyet Üni. Zir. Fak. Dergisi, 6: 37-48, Tokat.
Topal, A., 1997. Konya ekolojik şartlarında kışlık olarak ekilen bazı arpa yulaf çeşitlerinin tane verimi ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Selçuk Üni. Zir. Fak. Dergisi, 11(15): 16-29, Konya.
Tosun, H., 1993. 8 Adet tescilli arpa çeşidinin genotip x çevre interaksiyonları. (Doktora tezi) Selçuk Üni. Zir. Fak. Fen Bilimleri Ens. Müdürlüğü (Yayımlanmamış), Konya.
Turgut, İ., Konak, C, Yılmaz, R., Arabacı, O., 1997. Büyük Menderes Havzası koşullarına uyumlu ve yüksek verimli arpa çeşitlerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongesi, 22-25 Eylül 1997, 80-83, Samsun.